Pluralizm w edukacji językowej – konceptualizacje, implikacje dydaktyczne
Abstrakt
Artykuł ma charakter metajęzykowej refleksji na temat potencjału dydaktycznego plurilingwalizmu a jego celem jest prezentacja założeń koncepcyjnych wybranych pluralistycznych koncepcji edukacji językowej, które lingwiści określają mianem plurilingual pedagogies. To grupa podejść metodologiczno-teoretycznych i praktycznych, uznawanych nie tylko za innowacyjne, wartościowe i skuteczne ale też konieczne do zastosowania we współczesnej edukacji. I chociaż różnojęzyczność funkcjonuje w polskim systemie w placówkach dwujęzycznych i międzynarodowych, w formie koncepcji dydaktycznych, programów lub rozwiązań metodycznych, autorka dostrzega potrzebę jej szerszego wykorzystania, implementację do codziennej praktyki szkolnej, w obecnych czasach , gdy każde dziecko jest w procesie dochodzenia do określonego poziomu dwujęzyczności a każdy nauczyciel jest nauczycielem języka. W artykule przedstawiono najważniejsze podejścia: prulilingualism, translanguanging i language awareness, które są stosowane w codziennej praktyce językowej rodzin i społeczności wielojęzycznych oraz mają zastosowanie w różnojęzycznych grupach, klasach, w pracy z dziećmi z doświadczeniem migracji.
Bibliografia
Auger, N. (2020). Un modèle en 7 étapes pour enseigner le FLS à des publics allophones. Ruptures 2: École et migrations. L’école de la République est-elle accueillante?, 2(166), 99–105.
Awramiuk, E. i Karolczuk, M. (red.). (2016). Z problematyki kształcenia językowego. 6. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Awramiuk, E. i Rozumko, A. (red.). (2018). Z problematyki kształcenia językowego. 7. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Bakhtin, M. (1981). The dialogic imagination: Four essays (C. Emerson, tłum.). University of Texas Press.
Baker, C. (2001). Foundations of bilingual education and bilingualism. Multilingual Matters.
Cenoz, J. i Gorter, D. (2021). Pedagogical translanguaging. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009029384
Cenoz, J., Santos, A. i Gorter, D. (2022). Pedagogical translanguaging and teachers’ perceptions of anxiety. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 1–12. https://doi.org/10.1080/13670050.2021.2021387
Chumak-Horbatsch, R. (2012). Linguistically appropriate practice: A guide for working with young immigrant children. University of Toronto Press.
Coelho, D. i Ortega, Y. (2020). Pluralistic approaches in early language education: Shifting paradigms in language didactics. W: S.M.Ch. Lau i S. Van Viegen (red.), Plurilingual pedagogies: Critical and creative endeavors for equitable language in education (s. 145–160). Springer.
Council of Europe. (2020). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment. companion volume. Council of Europe Publishing.
Cross, R., D’warte, J. i Slaughter, Y. (2022). Plurilingualism and language and literacy education. The Australian Journal of Language and Literacy, 45(3), 341–357. https://doi.org/10.1007/s44020-022-00023-1
Cummins, J. (2019). The emergence of translanguaging pedagogy: A dialogue between theory and practice. Journal of Multilingual Education Research, 9, art. 13, 19–36. https://paperity.org/p/220065267
Cummins, J. (2020). Dialogue/response – engaging translanguaging pedagogies in language classrooms. W: S.M.C. Lau i S. Van Viegen (red.), Plurilingual pedagogies: Critical and creative endeavors for equitable language in education (s. 205–212). Springer.
Diao, W. i Trentman, E. (red.). (2021). Language learning in study abroad: The multilingual turn. Multilingual Matters. https://doi.org/10.21832/9781800411340
Galloway, P., i Lesaux, N. (2017). A matter of opportunity. Language and reading development during early childhood for dual-language learners. W: The Routledge international handbook of early literacy education: A contemporary guide to literacy teaching and interventions in a global context (s. 26–39). Routledge.
García, O. (2009). Bilingual education in the 21st century: A global perspective. Wiley-Blackwell.
García, O. i Wei, L. (2014). Translanguaging: Language, bilingualism and education. Palgrave Macmillan.
Gębal, P. (2019). Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie. PWN.
Gębal, P. i Kumięga, Ł. (red.). (2020). Między lingwistyką a pedagogiką: Konteksty glottodydaktyczne i pedeutologiczne. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Grossman, E.M. (2019). O zjawisku „transjęzykowości” (translanguaging) na przykładzie brytyjskiej literatury dziecięcej o tematyce migracyjnej. W: K. Frukacz (red.), Recepcja i adaptacja, mecenaty i migracje: Prace ofiarowane profesorowi Romualdowi Cudakowi (s. 236–250). Uniwersytet Śląski, Wydawnictwo Gnome.
Janowska, I. (2021). Działania mediacyjne w uczeniu się i nauczaniu języków obcych: Od teorii do praktyki. Księgarnia Akademicka.
Krasuska-Betiuk, M. (2022). Od akwizycji języka ojczystego do kompetencji różnojęzycznych dziecka w młodszym wieku szkolnym. Edukacja Międzykulturowa, 18(3), 152–164. https://czasopisma.marszalek.com.pl/10-15804/edukacja-miedzykulturowa/8845-em2022310
Lau, S.M.Ch. i Van Viegen, S. (2020). Plurilingual pedagogies: Critical and creative endeavors for equitable language in education. Springer.
Lewis, G., Jones, B. i Baker, C. (2012). Translanguaging: Origins and development from school to street and beyond. Educational Research and Evaluation, 18(7), 641–654. https://doi.org/10.1080/13803611.2012.718488
Plurilingual Lab. McGill University. https://www.mcgill.ca/plurilinguallab/
Núñez Gutiérrez, S. (2023). Translanguaging. Translanguaging in ECE. https://www.translanguaginginece.com/translanguaging
Otheguy, R., García, O. i Reid, W. (2015). Clarifying translanguaging and deconstructing named languages: A perspective from linguistics. Applied Linguistics Review, 6(3), 281–307. https://doi.org/10.1515/applirev-2015-0014
Pamuła-Behrens, M. i Szymańska, M. (2018). Miejsce gramatyki opisowej w nauczaniu języka ojczystego, obcego i drugiego. W: A. Rozumko i E. Awramiuk (red.), Wiedza o języku w kształceniu filologicznym (s. 13–29). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Paradowski, M.B. (2017). M/Other tongues in language acquisition, instruction, and use. Institute of Applied Linguistics University of Warsaw.
Piccardo, E. (2019). Plurilingualism: Vision, conceptualization, and practices. W: P.P. Trifonas i T. Aravossitas (red.), Handbook of research and practice in heritage language education (s. 207–225). Springer.
Piccardo, E. (2022). Mediation and the plurilingual: Pluricultural dimension in language education. Italiano LinguaDue, 14(2), Article 2. https://doi.org/10.54103/2037-3597/19568
Romanowski, P. (2018). O modelu translanguaging i jego znaczeniu w kształceniu dwu- i wielojęzycznym. Języki Obce w Szkole, 22, 49–54.
Turner, M. i Lin, A.M.Y. (2020). Translanguaging and named languages: Productive tension and desire. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 23(4), 423–433. https://doi.org/10.1080/13670050.2017.1360243
Vogel, S., García, O. (2017). Translanguaging. W Oxford Research Encyclopedia of Education. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190264093.013.181
Wei, L. (2018). Translanguaging as a Practical Theory of Language. Applied Linguistics, 39(1), 9–30. https://doi.org/10.1093/applin/amx039
Williams, C. (1994). Arfarniad o ddulliau dysgu ac addysgu yng nghyd-destun addysg uwchradd ddwyieithog. [An evaluation of teaching and learning methods in the context of bilingual secondary education]. Bangor University.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
