Szkoła i przedszkole jako miejsce wyzwań interpersonalnych dla dziecka z rodziny adopcyjnej lub zastępczej – perspektywa rodziców
Abstrakt
W artykule przedstawiono teoretyczne założenia badań, z których wynika, że trauma wczesnodziecięca ma wpływ na tworzenie relacji. Podjęte badania miały na celu ukazanie specyfiki funkcjonowania interpersonalnego w szkole/przedszkolu dzieci z traumatycznymi doświadczeniami relacyjnymi z perspektywy rodziców adopcyjnych lub zastępczych. Celem praktycznym było rozpoznanie czynników wspierających i utrudniających rozwój interpersonalny tych dzieci. Główny problem badawczy brzmiał: z jakimi wyzwaniami interpersonalnymi mierzy się dziecko z wczesnodziecięcą traumą relacyjną uczęszczające do przedszkola/szkoły? W kolejnej części zaprezentowano metodologię. W badaniach wykorzystano podejście jakościowe. Metodami zbierania danych były wywiad fokusowy i netnografia. Materiał badawczy stanowiły wypowiedzi 21 rodziców adopcyjnych i zastępczych na temat funkcjonowania ich dziecka w szkole lub przedszkolu. W kolejnej części zostały przedstawione wyniki jakościowej analizy wypowiedzi rodziców (sekwencje tematyczne oraz wyłonione kategorie). Analiza doprowadziła do wyciągnięcia wniosków z badań. Badania potwierdziły, że pobyt w szkole/przedszkolu dziecka/ucznia z wczesnodziecięcą traumą relacyjną jest wyzwaniem dla samego dziecka, nauczycieli i rodziców. Dziecko potrzebuje dodatkowego wsparcia w tworzeniu relacji z nauczycielami i rówieśnikami. Zwykłe doświadczenia często są dla tego dziecka bardziej stresujące, więc ważne jest zrozumienie jego sytuacji, okazanie wsparcia ze strony dorosłych, moderowanie sytuacji między rówieśnikami, a czasem wręcz stworzenie innej niż tradycyjna szkoła/przedszkole przestrzeni edukacyjnej.
Bibliografia
Barbour, R. (2011). Badania fokusowe. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartlett, J. D., & Smith, S. (2019). The role of early care and education in addressing early childhood trauma. American Journal of Community Psychology, 64(3-4), 359–372. https://doi.org/10.1002/ajcp.12380
Berardi, A., & Morton, B. (2017). Maximizing academic success for foster care students: A trauma-informed approach. The Journal of At-Risk Issues, 20(1), 10-16.
Berger, E. (2019). Multi-tiered approaches to trauma-informed care in schools: A systematic review. School Mental Health, 1, 1-15. https://doi.org/10.1007/s12310-019-09326-0
Berzenski, S. R. (2018). Distinct emotion regulation skills explain psychopathology and problems in social relationships following childhood emotional abuse and neglect. Development and Psychopathology, 31(02), 483–496. https://doi.org/10.1017/s0954579418000020
Cicchetti, C. (2017). A school-community collaboration model to promote access to trauma-informed behavioural health supports. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry,56(10S), S30. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2017.07.118.
Cicchetti, D., Rogosch, F. A., Gunnar, M. R., & Toth, S. L. (2010). The differential impacts of early physical and sexual abuse and internalizing problems on daytime cortisol rhythm in school-aged children. Child Development, 81, 252–269. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2009.01393.x
De Young, A. C., & Landolt, M. A. (2018). PTSD in children below the age of 6 years. Current Psychiatry Reports, 20, 97–108. https://doi.org/10.1007/s11920-018-0966-z
DeBellis, M.D., & Zisk, A. (2014). The biological effects of childhood trauma. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 23, 185–222. https://doi.org/10.1016/j.chc.2014.01.002
Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Howse, R. B., Calkins, S. D., Anastopoulos, A. D., Keane, S. P., & Shelton, T. L. (2003). Regulatory contributors to children's kindergarten achievement. Early Education and Development, 14, 101–119. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1401_7
Kamberelis, G., &Dimitriadis, G. (2009). Wywiady zogniskowane. Strategiczne artykulacje pedagogiki, polityki i badań. W N.K. Denzin, & Y.S. Lincoln (Red.), Metody badań jakościowych t. 2 s. 351-379. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kim, S., Rodríguez-Guzmán, V. M., Hamm, T., &Nugent, N. R. (2021). Childhood trauma and the role of ethnic pride and interpersonal relationships among Latina mothers. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 13(1), 26–34. https://doi.org/10.1037/tra0000954
Kozinets, R.V. (2012). Netnografia. Badania etnograficzne online. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Wydawnictwo Naukowe PWN.
McEwen, B. S. (2007). Physiology and neurobiology of stress and adaptation: Central role of the brain. Psychological Review, 87, 873–904. https://doi.org/10.1152/physrev.00041.2006
Nelson, C. A. III, Bos, K., Gunnar, M. R., & Sonuga-Barke, E. J. S. (2011). The neurobiological toll of early human deprivation. Monographs of the Society for Research in Child Development, 76, 127–146. https://doi.org/10.1111/j.1540-5834.2011.00630.x
O'Connor, T. J. & Zeanah, C. H. (2003). Attachment disorders: assessment strategies and treatment approaches. Attachment and Human Development, 5, 223–244. https://doi.org/10.1080/14616730310001593974
Perlman, S. B., Kalish, C. W., & Pollak, S. D. (2008). The role of maltreatment experience in children’s understanding of the antecedents of emotion. Cognition & Emotion, 22, 651–670. https://doi.org/10.1080/02699930701461154
Perry, B. (2002). Childhood Experience and the Expression of Genetic Potential: What Childhood Neglect Tells Us About Nature and Nurture. Brain and Mind, 3, 79–100. https://doi.org/10.1023/A:1016557824657
Perry, B., Szalavitz, M. (2011). O chłopcu wychowywanym jak pies i inne historie z noteatnika dziecięcego psychiatry. Media Rodzina.
Perry, D., Allen, M. D., Brennan, E. M., & Bradley, J. R. (2010). The evidence base for mental health consultation in early childhood settings. A research synthesis addressing children's behavioraloutcomes. Early Education and Development, 6, 795–824. https://doi.org/10.1080/10409280903475444
Scheeringa, M. S., & Zeanah, C. H. (2005). A relational perspective on PTSD in early childhood. Journal of Traumatic Stress, 14, 799–815. https://doi.org/10.1023/A:1013002507972
Shields, A. M., Cicchetti, D. (2001). Parental maltreatment and emotion dysregulation as risk factors for bullying and victimization in middle childhood. Journal of Clinical Child Psychology, 30, 349-363.
Schneider, F. D., Loveland Cook, C. A., Salas, J., Scherrer, J., Cleveland, I. N., & Burge, S. K. (2020). Childhood Trauma, Social Networks, and the Mental Health of Adult Survivors. Journal of Interpersonal Violence, 35(5-6), 1492-1514. https://doi.org/10.1177/0886260517696855
Schore, A. (2002). Dysregulation of the right brain: a fundamental mechanism of traumatic attachment and the psychopathogenesis of posttraumatic stress disorder. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 36, 9–30. https://doi.org/10.1046/j.1440-1614.2002.00996.x
Shonkoff, J. P., Boyce, W. T., & McEwen, B. S. (2009). Neuroscience, molecular biology, and the childhood roots of health disparities: Building a new framework for health promotion and disease prevention. JAMA, 301, 2252–2259. https://doi.org/10.1001/jama.2009.754
Termini, A., & Golden, J. (2007). Moral behaviors: What can behaviorist learn from the developmental literature? International Journal of Behavioral Consultation and Therapy. Volume 3(4), 477–493. https://doi.org/10.1037/h0100818
Tezel, F., Tutarel-Kışlak, Ş., & Boysan, M. (2015). Relationships between Childhood Traumatic Experiences, Early Maladaptive Schemas and Interpersonal Styles. NoroPsikiyatriArsivi. 52. 10.5152/npa.2015.7118. https://doi.org/10.5152/npa.2015.7118
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
