Kompetencje 4K wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej

DOI: https://doi.org/10.35765/eetp.2025.2078.04
Słowa kluczowe: kompetencje nauczycielskie, kompetencje kluczowe, kompetencje 4k, edukacja wczesnoszkolna, nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej

Abstrakt

Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie pilotażowych badań dotyczących kompetencji krytycznego myślenia, kooperacji, kreatywności i komunikacji przeprowadzonych wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z terenów województwa opolskiego. Celem teoretyczno – poznawczym podjętych badań była diagnoza poziomu kompetencji 4k wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z terenów województwa opolskiego. Celem praktyczno-wdrożeniowym było wypracowanie zaleceń praktycznych związanych z podnoszeniem przez nauczycieli kompetencji z tego zakresu. Problematyka badawcza była związana z pytaniem: jakie kompetencje 4k deklarują badani nauczyciele w ramach samooceny? W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankiety. Do badań wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety. Narzędzie badawcze składało się z czterech różnych skal, których przedmiotem oceny były cechy badanego zjawiska na pięciostopniowej skali szacunkowej, porządkowej. Pierwsza skala dotyczyła kreatywności, druga – krytycznego myślenia, trzecia – komunikacji i czwarta kooperacji. Wyniki badań przedstawiały jak swoje kompetencje oceniają badani nauczyciele. Wnioski badań stanowiły interpretację zależności pomiędzy poszczególnymi zmiennymi, które były obliczone za pomocą programu statystycznego JASP. Analiza danych wykazała jak nauczyciele z poszczególnych grup wiekowych oceniają poziom swojej innowacyjności, samodzielności i prokreatywności dydaktycznej, a także swoje praktyki edukacyjne. W szczególności zauważono różnice istotne statystycznie wśród nauczycieli w wieku 35-46 lat oraz ze stopniem zawodowym nauczyciela mianowanego. Grupy te oceniały swoje predyspozycje zawodowe wyżej od pozostałych.

Biogram autora

Sławomir Śliwa, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu

dr Sławomir Śliwa (Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu, Opolska Szkoła Ćwiczeń, Kluczborska Szkoła Ćwiczeń) –  adiunkt w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Opolu, Prodziekan Wydziału Ekonomiczno-Pedagogicznego w Opolu, inicjator modelowych szkół ćwiczeń w województwie opolskim (Opolskiej Szkoły Ćwiczeń i Kluczborskiej Szkoły Ćwiczeń w ramach działania Wysoka jakość systemu oświaty, konkurs POWR.02.10.00-IP.02-00-005/18, Ministerstwo Edukacji Narodowej), doradca i trener w szkoleniach z zakresu Postaw innowacyjności, kreatywności i pracy zespołowej w ramach projektu „Efektywne wspomaganie to wyższa jakość edukacji” (konkurs POWR.02.10.00-IP.02-00-007/17, Ministerstwo Edukacji Narodowej). W latach 2016 -2018 opiekun 2 sieci wsparcia dla nauczycieli w ramach projektów Odkrywcy Sekretów Nauki AO, Wzrost kompetencji uczniów i nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na obszarze Aglomeracji Opolskiej” . Opiekun merytoryczny sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli „Sieć nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej” oraz „Sieci nauczycieli promujących kulturę fizyczną i edukację zdrowotną”  w ramach projektu „Odkrywcy Sekretów Nauki – wzrost kompetencji uczniów i nauczycieli szkół podstawowych województwa opolskiego”, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020, Oś Priorytetowa IX Wysoka jakość edukacji, Działanie 9.1 Rozwój edukacji, Poddziałanie 9.1.1 Wsparcie kształcenia ogólnego, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Koordynator programu nauczania „Poznać i zrozumieć świat” do edukacji wczesnoszkolnej. Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, działanie 3.3.4. Modernizacja treści i metod kształcenia – projekty konkursowe, Opole 2014, Ministerstwo Edukacji Narodowej. Autor kilku monografii oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych w tym m.in. z zakresu problematyki związanej z edukacją i szkolnictwem (m.in. Profilaktyka pedagogiczna, Wydawnictwo IŚ., Opole 2015, Szkolne programy profilaktyczne a edukacja wczesnoszkolna, Wydawnictwo IŚ., Opole 2015, Kompetencje profilaktyczne nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo IŚ.,  Opole 2017, Kompetencje profilaktyczne pedagogów w świetle problemów wychowawczych ucznia [w:] I. Koszyk, B. Ogonowski, S. Śliwa (red.) Szkoła wobec wyzwań współczesnej edukacji. Role i zadania pedagoga, psychologa i wychowawcy, Wyd. Impuls, 2018, Mediation in school, [w:] Mediation and Probation and Mediation Service in Slovakia, Czech Republic and other countries, red. Peter Jusko, Peter Papso, G&D publishing, London 2016, Aktywność poznawcza jako jeden z elementów profilaktyki pozytywnej we wczesnej edukacji, „Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna”, 2(8), 2016, Cechy osobiste i kompetencje zawodowe przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Edukacja na rozdrożu, część 1, Nauczyciel-uczeń-edukacja, red. W. Duczmal, J. Tej, Ł. Fiebich, Wydawnictwo IŚ., Opole 2016.).

Bibliografia

Auzina, A. (2018). Teacher competences for facing challenges of globalisation in education. Journal of Education Culture and Society, 2, 24-37. doi: 10.15503/jecs20182.24.37

Budiyanto, Kabri, Harapan, E., Purwanto, M.B. (2024). 21st Century English Learning: a Revolution in Skills, Critical Thinking, Creativity, and Visual Communication. Asian Journal of Applied Education (AJAE), 1(3), 43-54. https://doi.org/ 10.55927/ajae.v3i1.7841

Burieva, K.E. (2025). Fostering critical thinking, communication, collaboration, and creativity in education: global experiences and local implications. American Journal of Innovation in Science, Research And Development, 2(2), 33-37.

Graham-Clay, S. (2024). Communicating With Parents 2.0: Strategies for Teachers. School Community Journal, 1, (34), 9-60.

Gralewski, J. (2016). Teachers’ Beliefs About Creativity and Possibilities for its Development in Polish High Schools: A Qualitative Study. Creativity. Theories – Research – Applications, 3(2), 292-329. DOI: 10.1515/ctra-2016-0019

Kwiatkowski, S. T. (2017). The importance of social and emotional education in developing key competences of contemporary teachers. In: S. T. Kwiatkowski, D. Walczak (eds.), Interpersonal competences in the work of contemporary teachers, (pp. 125-158). Special Education Academy Publishing House.

Lamri, J. (2021). 21st century competences. Creativity, communication, critical thinking, cooperation. Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Łobocki, M. (2011). Methods and techniques of pedagogical research. Impuls.

Nazaruk S.K., Marchel J. (2019). Diagnosis of professional competences and professional development needs of preschool and early school education teachers. Elementary Education in Theory and Practice, vol. 14, 2(52), 55–76. DOI: 10.35765/eetp.2019.1452.04

Nowak, S. (1965). Concepts and indicators. In: S. Nowak (ed.), Methods of sociological research, (pp. 202-208). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Pilch, T. (1998). Principles of pedagogical research. Academic Publishing House Żak.

Stanikzai, M.I. (2023). Critical Thinking, Collaboration, Creativity and Communication Skills among School Students: A Review Paper. European Journal of Theoretical and Applied Sciences, 1(5), 441-453. DOI: 10.59324/ejtas.2023.1(5).34

Suarez, V., McGrath, J. (2022). Teacher professional identity: How to develop and support it in times of change. OECD Education Working Papers, 267. https://dx.doi.org/10.1787/b19f5af7-en

Talis Teacher Knowledge Survey 2024 Conceptual and Assessment Framework (2025). OECD.

Thornhill-Miller, B., Camarda, A., Mercier, M., Burkhardt, J-M., Morisseau, T., Bourgeois-Bougrine, S., Vinchon, F., El Hayek, S., Augereau-Landais, M., Mourey, F. (2023). Creativity, Critical Thinking, Communication, and Collaboration: Assessment, Certification, and Promotion of 21st Century Skills for the Future of Work and Education. Journal of Intelligence, 11(54), 1-32. https://doi.org/10.3390/ jintelligence11030054

Trilling, B., Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. John Wiley & Sons.

Trzcińska-Król, M., Pilipczuk, B. (2015). Media in communication between teachers and parents. Special Education Academy Publishing House.

Opublikowane
2025-09-30
Jak cytować
Śliwa, S., Kowalski, M., & Nowak, Z. (2025). Kompetencje 4K wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 20(3(78), 57-71. https://doi.org/10.35765/eetp.2025.2078.04
Numer
Tom 20 Nr 3(78) (2025): Kompetencje 4C jako wyzwanie współczesnej edukacji małego dziecka
Dział
Thematic Articles

Copyright (c) 2025 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.

2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji: 
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.

Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: