Kształcenie wrażliwości emocjonalnej i społecznej przyszłych nauczycieli metodami edukacji kulturalnej i arteterapii

Słowa kluczowe: edukacja kulturalna, arteterapia, wrażliwość emocjonalna, wrażliwość społeczna, nauczyciel

Abstrakt

Artykuł porusza problem wrażliwości emocjonalnej i społecznej niezbędnej w zawodzie nauczyciela i demonstruje metody jej kształtowania. Omawia pojęcia podstawowe z tym związane, takie jak: wrażliwość emocjonalna, społeczna, moralna, sensoryczna, empatia, edukacja kulturalna oraz prezentuje autorski program „Edukacji kulturalnej z arteterapią” adresowany do studentów pedagogiki. Zgodnie z koncepcją H. Reada oraz I. Wojnarowej drogą do kształcenia wrażliwości jest wychowanie przez sztukę. Autorka uważa, że nie powinno ono zakończyć się na etapie nauki szkolnej, ponieważ kontakt ze sztuką może też być formą dydaktyki dorosłych – andragogiki. Nauczyciele, podobnie jak inni zawodowo pomagający, muszą być wrażliwi na problemy człowieka w skali jednostkowej i globalnej, a te można dostrzec bardziej wyraziście poprzez pryzmat sztuki. Studenci edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej przygotowywani są do pełnienia roli arteterapeuty. W trakcie zajęć doświadczają na sobie wpływu arteterapii. Arteterapia receptywna w wypadku biblioterapii polega na: czytaniu tekstów literatury pięknej – poezji i prozy, formą arteterapii wizualnej jest oglądanie wybranych dzieł sztuki i refleksja nad ich znaczeniem, formą muzykoterapii – słuchanie wybranych utworów muzyki klasycznej. Podstawą teoretyczną arteterapii opartej na kulturze jest autorska koncepcja kulturoterapii. W artykule podane są przykłady zajęć poświęconych analizowaniu różnych stanów emocjonalnych i wypowiedzi studentów opisujące wrażenia i emocje pojawiające się pod wpływem różnych dzieł sztuki.

Bibliografia

http://jan.dzier.pl/#podmiotowe-uczestnictwo (dostęp: 30.05.2016).

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Marcin_i_%C5%BCebrak (dostęp: 30.05.2016).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pejza%C5%BC_z_upadkiem_Ikara (dostęp: 30.05.2016).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wsparcie_spo%C5%82eczne (dostęp: 23.02.2016).

https://www.youtube.com/watch?v=ePRZC_OulYc (dostęp: 30.05.2016).

https://www.youtube.com/watch?v=GRjyxr1ysKw (dostęp: 30.05.2016).

https://www.youtube.com/watch?v=KK23BhEQVyU (dostęp: 30.05.2016).

https://www.youtube.com/watch?v=q4HPLJMUUeE (dostęp: 30.05.2016).

Jankowski D., Wartości – aktywność artystyczna – paradygmaty działalności kulturalnej, [w:] Edukacja kulturalna i aktywność artystyczna, red. D. Jankowski, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1996.

Literatura i sztuka a wychowanie, red. J. Kida, Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001.

Marek E., Arteterapia jako metoda wspomagająca pracę wychowawczą, [w:] Sztuka w edukacji i terapii, red. M. Knapik, W. Sacher, Impuls, Kraków 2004.

Modrzewski J., Wsparcie społeczne jako czynnik wzorujący współczesne scenariusze biograficzne, [w:] Pomoc – wsparcie społeczne – poradnictwo. Od teorii do praktyki, red. M. Piorunek, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010.

Read H., Warunki dla pokoju, tłum. I. Wojnar, „Kwartalnik Pedagogiczny”, (1967)1.

Read H., Wychowanie przez sztukę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Kraków – Warszawa – Gdańsk 1976.

Stefańska A., Szulc W., Wykorzystanie arteterapii do kształcenia wrażliwości społecznej pedagogów i osób profesjonalnie pomagających, [w:] Socialia 2014. Aktualne problemy prevencie socialnopatologickych javov a jej profesionalizacie, Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici, Pedagogicka fakulta, Banska Bystrica 2014.

Suchodolski B., Wychowanie a sztuka w cywilizacji współczesnej. Wychowanie jako proces całożyciowy, WSiP, Warszawa 1983.

Szulc W., Kulturoterapia. Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie, Wyd. Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 1994.

Szulc W., Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, „Difin”, Warszawa 2011.

Szulc W., Wiedza o kulturze jako niezbędny element edukacji pedagogów – arteterapeutów, [w:] Edukacja humanistyczna, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny”, t. 9, 10, red. L. Jazownik, M. Sinica, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2013.

Szulc W., Wychowanie przez sztukę a arteterapia, [w:] Czas na wychowanie. Złożona realność wychowania, red. B. Pytkowska, Wyd. PWSZ w Wałbrzychu, Wałbrzych 2013.

Wojnar I., Teoria wychowania estetycznego – zarys problematyki, PWN, Warszawa 1984.

Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cieślak, PWN, Warszawa 2005.

Opublikowane
2016-11-29
Jak cytować
Szulc, W. (2016). Kształcenie wrażliwości emocjonalnej i społecznej przyszłych nauczycieli metodami edukacji kulturalnej i arteterapii. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(3(41), 83-98. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1141.05