Teatroterapia w procesie podmiotowego doświadczania aktywności komunikacyjnej w fazie późnego dzieciństwa
Abstrakt
Udział w warsztatach teatroterapii stanowi atrakcyjną propozycję pracy nad wieloma zadaniami w terapii, sztuce i edukacji. Warsztaty dla dzieci w młodszym wieku szkolnym mają różnorodne cele terapeutyczne. Dzięki teatralnej i zabawowej formie pomaga się m.in. przezwyciężać skrępowanie przed publicznym zabieraniem głosu, strach przed grupą, przed którą zaprezentowanie własnego zdania czy stanowiska blokują słabe umiejętności społeczne. Teatralna gra ukierunkowana na ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych uczy przede wszystkim podstawowych reguł współpracy, zaś aranżowanie wyimaginowanej przestrzeni, eksperymentowanie z różnymi konwencjami, praca nad budowaniem roli czy improwizowanie w obrębie określonego kontekstu tematycznego odnosić się może do rozwijania konkretnych kompetencji społecznych. Artykuł ukazuje wyniki badań dotyczących wykorzystania warsztatów teatroterapii w rozwijaniu płynności komunikacyjnej u dzieci w wieku 9-10 lat. Płynność to jeden z ośmiu wymiarów aktywności komunikacyjnej, a odnoszący się do umiejętności dialogowania i prowadzenia komunikacji bez napięć. Autorka prezentuje ogólne założenia i przebieg warsztatów w autorskim modelu MDT oraz dokonuje statystycznej oceny płynności komunikacyjnej u 56 uczniów klas III przed i po pedagogicznym eksperymencie, wykorzystując w tym celu Test SAK.
Bibliografia
Appelt K., Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] Psychologiczne portrety człowieka, red. A. Brzezińska, GWP, Gdańsk 2005.
Awdiejew A., Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, UJ, Kraków 1987.
Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, [w:] Wychowanie.Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.
Brzezińska A., Psychologiczne portrety człowieka, GWP, Gdańsk 2005.
Chrost S., Dialog – moda czy konieczność, „Nauczanie Początkowe”, (2009/2010)1.
Damasio A., W poszukiwaniu Spinozy, Wyd. Rebis, Poznań 2005.
Dolińska D., Mowa ciała jako aspekt komunikacji międzyludzkiej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie”, z. 65, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013.
Erikson E.H., Tożsamość a cykl życia, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Frydrychowicz A., Koźniewska E., Sobolewska E., Zwierzyńska M., Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny, Wyd. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2004.
Hannaford C., Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł, Oficyna Medyk, Warszawa 1995.
Harris P., Zrozumieć emocje, [w:] Psychologia emocji, red. M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, GWP, Gdańsk 2005.
Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów rozwoju życia człowieka, PWN, Warszawa 2006.
Kielar-Turska M., Rozwijający się człowiek – jak go widzi psycholingwista?, [w:] Rozwijający się człowiek w zmieniającym się świecie, red. J. Trempała, WSP, Bydgoszcz 1995.
Kościelniak M., Zrozumieć Rogersa. Studium koncepcji pedagogicznych C.R. Rogersa, Impuls, Kraków 2004.
Krasoń K., Mazepa-Domagała B. (red.), Przestrzenie Sztuki Dziecka, Librus, Katowice 2005.
Kurcz I., Psychologia języka i komunikacji, SCHOLAR, Warszawa 2000.
Lantieri L., Goleman D., Rozwój inteligencji emocjonalnej Twojego dziecka. Przewodnik świadomego rodzica, Wyd. Helion, Gliwice 2009.
Lasocińska K., Kamuflaż jako możliwość odkrywania nowych aspektów swojego „ja” w perspektywie własnej biografii, [w:] Arteterapia w medycynie i edukacji, red. W. Karolak, B. Kaczorowska, Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2008.
Lewis M., Haviland-Jones J.M. (red.), Psychologia emocji, GWP, Gdańsk 2005.
Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Wyd. Antykwa, Kraków 1987.
Nieduziak E., Teatr jako narzędzie diagnozy i terapii dzieci, [w:] Arteterapia – Zdrowie Dzięki Sztuce, red. M. Mikołajczyk, M. Holeksa, WDV, Poznań 2015.
Orban-Lembryk L.E., Podgórecki J., Atrybucje psychologii społecznej. Podręcznik akademicki, Wyd. Namislavia, Namysłów 2007.
Pankowska K., Pedagogika dramy. Teoria i praktyka, ŻAK Wyd. Akademickie, Warszawa 2000.
Pielasińska W., Ekspresja – wartość i potrzeba, WSiP, Warszawa 1983.
Sowińska H., Rozwój kompetencji społecznych dziecka na etapie edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Dziecko w szkolnej rzeczywistości. Założony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej, red. H. Sowińska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria „Psychologia i Pedagogika”, nr 156, Poznań 2011.
Stefańska A., Dialog w przestrzeni estetycznej teatroterapii czyli o tym jak wykorzystać proces gry w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, [w:] Czy polska szkoła ceni dobrą rozmowę?, red. W. Heller, Wyd. UAM WPA, Poznań – Kalisz 2011.
Stefańska A., Zadania reżysera w pracy terapeutyczno-teatralnej z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, [w:] W kręgu sztuki i ekspresji dziecka, red. K. Krasoń, B. Domagała, Wyd. GWSP, Katowice 2006.
Stefańska-Klar R., Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2003.
Stewart J. (red.), Mosty zamiast murów, PWN, Warszawa 2005.
Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
Sztuka K., Twórcza ekspresja w dialogu terapeutycznym. Psychologia dla artystów, Wyd. WSP Częstochowa, Częstochowa 2003.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
