Głos w muzykoterapii
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie głosu na tle walorów terapeutycznych. Omawia różne jego aspekty od wieku prenatalnego w kontekście odbiorcy i nadawcy transponującego komunikaty i informacje jednym kanałem zmysłowym na drugi oraz ekspresji jako nadawcy. Wśród poruszanej problematyki kilka refleksji poświęcam oddechowi bezfonacyjnemu i z fonacją, ćwiczeniom logorytmicznym, roli śpiewu i mowy dźwiękowej. Zwracam uwagę na rolę, funkcje i wykorzystanie repertuaru wokalnego – pieśni ludowej funkcjonującej w środowisku niosącej przesłanie katartyczne, świadczące jednocześnie o tożsamości. Całość podsumowuje znaczenie użycia głosu i wykorzystania z odwołaniem do koncepcji muzykoterapeutycznej jako podnoszącej jakość życia i skoncentrowanej na kulturze. Celem analizy teoretycznej ujętej w tekście jest przedstawienie problematyki głosu w muzykoterapii. Deskrypcja, komparatystyka oraz interpretacja umożliwiły prześledzenie i zasygnalizowanie poruszanego zagadnienia. Kwerenda źródeł pozwoliła na analizę poszczególnych koncepcji muzykoterapeutycznych w aspekcie funkcjonowania w nich głosu. Najczęściej w koncepcjach funkcjonuje muzyka jako pojęcie ogólne bez uszczegółowienia miejsca i roli głosu. Rozważania na temat głosu jako zjawiska dźwiękowego oraz kolejne jego odsłony od mowy dźwiękowej i śpiewu jako rodzaju komunikowania ze strony nadawcy i odbiorcy pozwoliły na ujęcie go przez pryzmat elementów terapeutycznych. Pojawia się on jedynie w meloterapii, czyli w jednej z odmian koncepcji muzykoterapeutycznych polegających na śpiewaniu, jednak tu wysuwa się na plan pierwszy czynnik narracyjny będący formą terapii.
Bibliografia
Białkowski M., Muzykoterapia jako studium interdyscyplinarne: relacje z etnomuzykologią, historią i antropologią, [w:] Muzykoterapia. Tożsamość – transgresja – trnsdyscyplinarność, red. P. Cylulko, J. Gładyszewska-Cylulko, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
Bukowska A., Od emocji po fizjologię czyli o oddziaływaniu muzyki na organizm człowieka, „Terapia przez Sztukę”, 2(2010)1.
Colonna-Kasjan D., Muzykoterapia w edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Muzykoterapia. Tożsamość – transgresja – trnsdyscyplinarność, red. P. Cylulko, J. Gładyszewska-Cylulko, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
Fubini E., Historia estetyki muzycznej, tłum. Z. Skowron, Musica Iagellonica, Kraków 2002.
Kornas-Biela D., Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy, [w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Glottispol, Gdańsk 1997.
Laskowska H., Wykorzystanie emisji głosu mówionego w edukacji, [w:] Profilaktyka i rehabilitacja głosu, mowy, red. J. Kataryńczuk-Mania, I. Kowalkowska, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2006.
Nowak M., Muzykoterapia źródłem stymulacji dla wcześniaków, „Terapia przez Sztukę”, 3(2011)1.
Polak I., Emisja głosu a muzykoterapia, [w:] Muzykoterapia. Tożsamość – transgresja – transdyscyplinarność, red. P. Cylulko, J. Gładyszewska-Cylulko, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, Wrocław 2010.
Rocławski B., Kształtowanie komunikacyjnych postaw u dzieci w wieku niemowlęcym, [w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Glottispol, Gdańsk 1997.
Sobierajska H., Uczymy się śpiewać, PZWS, Warszawa 1972.
Stadnicka J., Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową, WSiP, Warszawa 1998.
Stadnicki A., Logorytmika i choreorytmika. Poradnik metodyczny, WSiP, Warszawa 1987.
Suchanek A., Powszechne kształcenie głosu jako problem pedagogiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1994.
Szulc W., Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, Engram, Warszawa 2011.
Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie, Universitas, Kraków 2003.
Turek K., Pieśń ludowa – jej funkcje i znaczenie w kulturze Górnego Śląska, [w:] Kultura. Język. Edukacja, t. 1, red. R. Mrózek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1995.
Walencik-Topiłko A., Meloterapia w logopedii – możliwości zastosowania, [w:] Ekspresja Twórcza dziecka, red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna i Librus, Katowice 2004.
Walencik-Topiłko A., Śpiew w profilaktyce logopedycznej, [w:] Sztuka w edukacji i terapii, red. M. Knapik, W.A. Sacher, Impuls, Kraków 2004.
Wojtyński Cz., Emisja głosu, PZWS, Warszawa 1970.
Wysocka M., Percepcja struktur prozodycznych i muzycznych w aspekcie rozwojowym, [w:] Język. Interakcja. Zaburzenia mowy, red. T. Woźniak, A. Domagała, z serii: Mowa. Teoria – Praktyka, t. 2, red. S. Grabias, UMCS, Lublin 2007.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
