Dwujęzyczność jako wyzwanie edukacyjne
Abstrakt
Dwujęzyczność stanowi ważne zagadnienie w edukacji i współcześnie coraz częściej można spotkać się z klasami lub oddziałami dwujęzycznymi, w których nauka odbywa się w dwóch językach. Wiąże się to z potrzebą dobrej znajomości przynajmniej jednego języka obcego, która w rozwijającej się globalizacji jest niezbędna. Dodatkowo z punktu widzenia socjologii i historii należy powiedzieć, że źródła obecnej powszechności dwujęzyczności są trojakie ze względu na istnienie licznych mniejszości etnicznych i językowych na terenie wielu państw europejskich, nasilenie emigracji do najbogatszych państw Europy, która doprowadziła do powstania wielojęzycznych i wieloetnicznych społeczeństw, oraz rosnąca mobilność społeczeństwa i dostęp do technologii, a także do mediów. W związku z powyższym należy mieć świadomość, że w zmieniającym się świecie dwujęzyczność pozostanie jednym z najważniejszych tematów, a wprowadzenie modyfikacji w tym obszarze będzie miało wpływ na życie milionów ludzi na całym świecie. Artykuł stanowi podłoże teoretyczne zagadnienia dwujęzyczności. Koncentruje się na problematyce dwujęzyczności, wyjaśnia jej definicję i rodzaje, akcentując najważniejsze zasady w nauczaniu bilingwalnym. Co więcej wskazuje na skutki edukacji dwujęzycznej oraz skupia się na roli nauczyciela, który stanowi ważny element w osiągnięciu sukcesu.
Bibliografia
Aleemi J., Zur sozialen und psychischen Situation von Bilingualen. Sprachwelten, Peter Lang Verlag, Frankfurt 1991.
Baker C., Foundations of bilingual Education and Bilingualism, Multilingual Matters, Clevedon 1993.
Ben-Zeev S., Mechanism by Which Childhood Bilingualism Affects Understanding of Language and Cognitive Structures, [w:] Bilingualism. Psychological, Social and Educational Implications, red. A. Hornby, Academic Press, New York 1997.
Błasiak-Tytuła M., Kilka uwag na temat bilingwizmu, [w:] Nowa Logopedia, t. 2: Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, red. M. Michalik, Collegium Columbinum, Kraków 2011.
Cieszyńska J., Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo. O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006.
Cieszyńska J., Lingwistyczne i psychologiczne problemy osób dwujęzycznych, [w:] Dysleksja w kontekście nauczania języków obcych, red. M. Bogdanowicz, M. Smoleń, Harmonia, Gdańsk 2004.
Cummins J., Die Schwellenniveau und die Interdependenz. Hypothese: Erklärungen zum Erfolg zweisprachiger Erziehung, [w:] Bilinguale und Multikulturelle Erziehung, red. J. Swift, Verlag Königshausen und Neumann, Würzburg 1982.
Cummins J., Interdependence of First and Second-Language Proficiency in Bilingual Children, [w:] Language Processing in Bilingual Children, red. E. Bialystok, University Press, Cambridge 1992.
Czykwin E., Misiejuk D., Dwujęzyczność i dwukulturowość w perspektywie psychopedagicznej, Trans Humana, Białystok 1998.
Genesse F., Learning Through Two Languages: Studies of Immersion and Bilingual Education, Newbury House, Cambridge 1987.
Giza T., Podstawy pracy z uczniem zdolnym, Wyd. WŚ, Kielce 2011.
Harmer J., The Practice of English Language Teaching, Pearson Longman, Harlow 2007.
Iluk J., Nauczanie bilingwalne. Modele, zasady, założenia metodyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000.
Klus-Stańska D., Nauczycielska tożsamość zawodowa jako konstrukt negocjowany społecznie, czyli o pozorach podmiotowości nauczyciela wczesnej edukacji, [w:] Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna. Obszary sporów, poszukiwań, wyzwań i doświadczeń w kontekście zmian oświatowych, red. D. Waloszek, Kraków 2010.
Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, Fraszka, Warszawa 2005.
Kordziński J., Nauczyciel, trener, coach, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
Krajka J., Cel kształcenia językowego – umiejętność posługiwania się technologią informacyjną i komunikacyjną, [w:] Nauka języka obcego w perspektywie ucznia, red. H. Komorowska, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2011.
Kurcz I., Dwujęzyczność a język globalny, [w:] Problemy współczesnej dydaktyki języków obcych, red. M. Pawlak, M. Derenowski, B. Wolski, Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM, Kalisz 2009.
Kurcz I., Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Harmonia, Gdańsk 2007.
Kuros-Kowalska K., Postawa najbliższego otoczenia a rozwój kompetencji interakcyjnej, [w:] Nowa logopedia, t. 4: Interakcyjne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, red. M. Michalik, A. Siudak, H. Pawłowska-Jaroń, Collegium Columbinum, Kraków 2013.
Lambert Wallace E., The Effects of Bilingualism on the Individual: Cognitive and Sociocultural Consequences, [w:] Bilingualism. Psychological. Social and Educational Implications, red. A. Hornby, Academic Press, New York 1977.
Limont W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Sopot 2010.
Lipińska E., Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
Nowotnik-Kozicka M., Rola nauczyciela języka obcego w wybranych metodach nauczania, [w:] Kompetentny nauczyciel wczesnej edukacji inwestycją w lepszą przyszłość, red. B. Bugajska-Jaszczot, J. Karczewska, A. Przychodni, E. Zyzik, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce 2013.
Olpińska-Szkiełko M., Dwujęzyczność a rozwój językowy dziecka, „Edukacja Pomorska” 10(2013)59.
Olpińska-Szkiełko M., Wychowanie dwujęzyczne w przedszkolu, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2013.
Rocławska-Daniluk M., Dwujęzyczność i wychowanie dwujęzyczne z perspektywy lingwistyki i logopedii, Harmonia, Gdańsk 2011.
Scott W.A., Ytreberg L.H., Teaching English to Children, Longman, New York 1993.
Sękowska E., Bilans i perspektywy. Język emigracji polskiej w świecie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Snow C., Dwujęzyczność i przysłanianie języka drugiego, [w:] Psycholingwistyka, red. J. Gleason, N. Ratner, Gdańsk 2005.
Stręk K., Jedno dziecko – dwa języki. Po polsku i po niemiecku o dwujęzycznym wychowaniu, Osiris Druck, Berlin 2006.
Turula A., Nauczyciel-odtwórca? Nauczyciel od, twórca. Kim właściwie powinniśmy być?, „Języki Obce w Szkole” (2004)4.
Turula A., Nauczyciele języków obcych, moodlemy się!, „Języki Obce w Szkole” (2013)3.
Werlen E., Teoria i praktyka nauczania języków obcych w szkole podstawowej. Lingwistyczne i dydaktyczne podstawy koncepcji programu nauczania języka angielskiego i francuskiego w klasach I-IV, [w:] Edukacja dwujęzyczna. Przedszkole, szkoła podstawowa i średnia. Teraźniejszość i przyszłość. Materiały konferencji w Warszawie 14-15.02.2002, red. M. Dakowska, M. Olpińska, Polskie Towarzystwo Lingwistyki Stosowanej, Warszawa 2002.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
