Edukacja domowa – szansa czy zagrożenie we wczesnym kształceniu dziecka?
Abstrakt
W artykule porównano dwie formy edukacji: formalną, czyli szkolno-instytucjonalną i naturalną, nazywaną rodzinno-środowiskową. W tradycyjnym szkolno-instytucjonalnym modelu pedagogicznym pełną odpowiedzialność za proces wychowania i efekty kształcenia ponosi nauczyciel, który kieruje całym procesem szkolnej edukacji. Stosowane metody i techniki nauczania w tym modelu koncentrują się na przekazywaniu wiedzy w trybie podawczym, w kierunku od nauczyciela do ucznia. Praktyka ta ukształtowała się w połowie XIX wieku pod wpływem ówczesnego pruskiego wzorca cywilizacyjnego. Natomiast kształcenie dzieci w środowisku rodzinnym stanowiło przez wiele stuleci główną formę edukacji w społeczeństwach różnych krajów. Ponowne odrodzenie się i rozwój edukacji domowej nastąpił na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych minionego wieku i był konsekwencją dyskusji na temat alternatywnego szkolnictwa, samorządności i obowiązku szkolnego, jaka przetoczyła się w połowie XX wieku. Obecnie edukacja domowa jest praktykowana w stosunku do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, rzadko natomiast dotyczy okresu adolescencji. Jest ona organizowana przez rodziców i opiera się na wspólnej aktywności rodziców i dziecka. W artykule przedstawiono umiejscowienie edukacji domowej w polskim i międzynarodowym ustawodawstwie. Określono także rzeczywiste i społeczne okoliczności oraz powody, dla których rodzicie decydują się na nauczanie dzieci w warunkach domowych. Omówiono wady i zalety nauczania indywidualnego, które jest prowadzone w środowisku domowym, a w którym odpowiedzialność za prawidłowe kształcenie dziecka przejmują rodzice. Przedstawiono również uwarunkowania edukacji domowej w kształceniu wczesnoszkolnym.
Bibliografia
Budajczak M., Edukacja domowa, GWP, Gdańsk 2004.
Cieciura M., Jak skutecznie studiować? Poradnik nie tylko dla studentów i maturzystów, Vizja Press & IT, Warszawa 2007.
Dueholm N., Skąd się wzięły szkoły? http://prawica.net/node/8520 (dostęp: 29.10.2014r.).
Dumont H., Istance D., Benavides F. (red.), Istota uczenia się. Wykorzystanie wyników badań w praktyce, Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2013.
Goodman N., Wstęp do socjologii, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1997.
Holt J., Zamiast edukacji. Warunki do uczenia się przez działanie, „Impuls”, Kraków 2007.
Hurrelmann K., Struktura społeczna a rozwój osobowości, Wyd. UAM, Poznań 1994.
Jastrzębski J., Ideologia komunikacji. O edukacji, pedagogice i mediach, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo AU Omega, Suwałki 1998.
Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WAiP, Warszawa 2007.
Pacholski M., Słaboń A., Słownik pojęć socjologicznych, Wyd. AK, Kraków 1997.
Pawlak A., Tutoring dziecięcy w procesie nauczania – uczenia się dzieci siedmio i ośmioletnich, Wyd. UMCS, Lublin 2009.
Piskorski J., Przymus szkolny czy prawo do edukacji? [w:] Szkoła domowa. Między wolnością a obowiązkiem, red. J. Piskorski, Wydawnictwo Instytut Sobieskiego, Warszawa 2011.
Polaszek A., Edukacja domowa w świetle obowiązujących przepisów, [w:] Szkoła domowa. Między wolnością a obowiązkiem, red. J. Piskorski, Wydawnictwo Instytut Sobieskiego, Warszawa 2011.
Ray B. D., Worldwide Guide to Homeschooling: Facts and Stats on the Benefits of Home School, Broadman & Holman, Nashville 2005-2006.
Ray B. D., Historia, rozwój i filozofia edukacji domowej, [w:] Szkoła domowa. Między wolnością a obowiązkiem, red. J. Piskorski, Wyd. Instytut Sobieskiego, Warszawa 2011, s. 19-25.
Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Wyd. UJ, Kraków 2006.
Schulz R., Wykłady z pedagogiki ogólnej, t. 1. Perspektywy światopoglądowe w wychowaniu, Wyd. Nauk. UMK, Toruń 2003.
Slavin R. E., Uczenie się oparte na współpracy: Dlaczego praca w grupach jest skuteczna?, [w:] Istota uczenia się. Wykorzystanie wyników badań w praktyce, red. H. Dumont, D. Istance, F. Benavides, Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2013.
Stanulewicz M., Kij pruski a sprawa polska. Przymus szkolny i jego geneza, [w:] Szkoła domowa. Między wolnością a obowiązkiem, red. J. Piskorski, Wyd. Instytut Sobieskiego, Warszawa 2011.
Troffler A., Trzecia fala, Wydawnictwo PIW, Warszawa 2001.
Wallett S., Edukacja Domowa w USA, „Nowa Szkoła”, (2006)7,.
Wojnar I., Kubin J., Edukacja wobec wyzwań XXI wieku, Dom Wyd. Elipsa, Warszawa 1996.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
