Elementary Education as an Intellectual Space of (Not)Experiencing Democratic Practices by Children

Keywords: early school education, democracy, learning, child participation in the education process

Abstract

The presented article addresses the problem of learning in democracy by children at the early educational stage. The main objective of the conducted research was to present and analyze the activities of teachers in terms of creating conditions for children to experience democratic practices in the learning process. The background of this research is a review of the contemporary considerations on the idea of democratization in relation to the education of a child at early school age in the contemporary reality. In the course of the research, the author of the study searches for the answers to questions concerning the main problem: Do and what actions undertaken by teachers during integrated classes are conducive to learning in democracy by children at early school age? As a result of the conducted qualitative research using observation of integrated classes (daily blocks of classes) hosted by primary class teachers, the author categorized teachers’ actions hindering or preventing the child participation in the education process, building space for student autonomy in cognition and understanding of the world, and facilitating effective learning in the course of interaction with other participants of the educational process. In the final part, a summary was made and conclusions from the research were formulated, the inclusion of which in the practice of early school education may favor the democratization of the intellectual space of school.

Author Biography

Ewa Dorota Kochanowska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Wydział Humanistyczno-Społeczny, katedra Pedagogiki

Ewa Kochanowska – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Dyscyplina naukowa: dydaktyka ogólna, pedeutologia, pedagogika wczesnoszkolna, diagnoza i terapia pedagogiczna. Zatrudniona na stanowisku adiunkta w Katedrze Pedagogiki Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Nauczyciel dyplomowany. Centralną oś zainteresowań badawczych i temat opracowań teoretycznych stanowią: komunikacja w toku kształcenia, wiedza i doświadczenia pozaszkolne dziecka, intelektualne narzędzia pracy nauczyciela i ucznia w procesie kształcenia oraz kompetencje nauczycieli wczesnej edukacji. Autorka monografii: Wiedza osobista dziecka w refleksji i praktyce nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej (2018), Struktura i funkcje zadań typu „dlaczego” w procesie edukacji wczesnoszkolnej (2007); Wspomaganie procesu adaptacji społeczno-emocjonalnej dzieci sześcio–siedmioletnich do środowiska szkolnego. Program adaptacyjno-socjoterapeutyczny „Moja szkoła – mój drugi dom” (2012). Współredaktorka kilku prac monograficznych, m.in.: Sztuka bycia człowiekiem. Wychowanie a poszukiwanie wartości i sensów życia. Artykuły, eseje, wspomnienia, notatki, szkice (2011); Dziecko w przestrzeni słów i znaczeń (2013); Uczeń w teorii i praktyce pedagogicznej. Dylematy współczesnej edukacji (2013); Nauczyciel wobec wyzwań współczesności. Dylematy, poszukiwania i inspiracje (2013); Profilaktyka, diagnoza i terapia w teorii i praktyce pedagogicznej. Autorka kilkudziesięciu artykułów w monografiach zbiorowych i w czasopismach naukowych.

Członek Zespołu Edukacji Elementarnej działającego przy Komitecie Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk.

 

References

Bałachowicz J. (2015). Równi czy różni? Współczesne dylematy edukacji dziecka, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, T XXXIV, z. 2, s. 13-27.

Bałachowicz J., Witkowska-Tomaszewska A. (2015). Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości: studium teoretyczno-empiryczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedago-giki Specjalnej.

Błajet P., Przyborowska B. (2014). Kształtowanie kompetencji demokratycznych –perspektywa rozwojowa, „Studia Edukacyjne”, nr 30, s. 71-89.

Bruner J. (2006). Kultura edukacji, Kraków: Universitas.

Dymara B. (2008). Praca z małym dzieckiem. Wokół filozofii wychowania, Katowice: by fundacja Elementarz.

Freire P. (2000). Pedagogy of the oppressed, London: Continuum.

Gawlicz K., & Röhrborn B. (2014). Edukacja przedszkolna: pytanie o demokrację, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.

Klus-Stańska D. (2007). Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 1, 92-106.

Kochanowska E. (2018). Wiedza osobista dziecka w refleksji i praktyce nauczycieli edukacji wcze-snoszkolnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Konecki K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nowak-Łojewska A. (2011). Od szkolnego przekazu do konstruowania znaczeń. Wiedza społeczna młodszych uczniów z perspektywy nauczyciela, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwer-sytetu Zielonogórskiego.

Kopaliński W. (red.). (2004). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Wyd. 31, Warszawa: Muza SA.

Kosz J. (2009). Współdziałanie w szkole – oczekiwanie i potrzeba współczesnej praktyki edukacyjnej. „Forum Dydaktyczne”, nr 5-6, s. 107-118.

Kwieciński Z. (2013). Edukacja wobec opóźnienia kulturowego, „Nauka”, nr 1, s. 19-30.

Loyens S.M.M., Gijbels D. (2008). Understanding the eff ects of constructivist learning environments: Introducing a multi-directional approach, „Instructional Science”, vol. 36, nr 5-6, s. 351-357.

Mariański J. (2001). Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne, Lublin: TN KUL. Morbitzer J. (2015). O nowej przestrzeni w hybrydowym świecie, „Labor et Educatio”, nr 3, s. 411-430.

Moss P. (2007). Bringing politics into the nursery: Early childhood education as a democratic practice, „Working Paper”, nr 15 (1), s. 1-30.

Moss P. (2014). Docenić demokrację w przedszkolu, [w:] K. Gawlicz i in. (red.), Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dol-no­śląskiej Szkoły Wyższej.

Nowak J. (2015). Edukacja wczesnoszkolna – w stronę modelu partycypacyjnego, „Przegląd Peda-gogiczny”, nr 1, s. 42-50.

Nowak J. (2014). Szkoła – nowe przestrzenie edukacyjne, [w:] M. Magda-Adamowicz, I.M. Kopaczyńska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna wobec zmieniających się kontekstów spo-łecznych, Tom 1, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 76-81.

Nussbaum M.C. (2008). Kształcenie dla zysku, kształcenie dla wolności, [w:] M. Gołębniak (red.), Pytanie o szkołę wyższą. W trosce o człowieczeństwo, Wrocław: Wyd. DSW s. 65-89.

Olczak A. (2010a). Umowa społeczna z dzieckiem jako droga ku demokracji w wychowaniu. Studium teoretyczno-empiryczne, Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Pawlak B. (2009). Praca grupowa w edukacji wczesnoszkolnej. Problemy. Badania. Rozwiązania praktyczne, Kraków: Wydawnictwo UP.

Prokopiuk W. (2010). Nauczyciel na polach humanizacji edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Przybylski B. (2013). W kierunku modelu edukacji obywatelskiej. O uwikłaniu i współzależności demokracji, polityki i edukacji, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, nr 4(83), s. 26-35.

Puślecki W. (2010), Kształcenie wyzwalające w edukacji wczesnoszkolnej, wyd. II, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Rinaldi C. (2009). Reinventing Laura. An educational diary in a Reggio Emilia Nido, [w:] C. Edwards, C. Rinaldi (red.), The Diary of Laura. Perspectives on a Reggio Emilia ­Diary, St. Paul: Readleaf Press, s. 9-15.

Siemieniak H. (1997). Demokratyzacja instytucji edukacyjnych w Polsce: postęp ku integracji europej-skiej, „Chowanna”, nr 2, s. 6-13.

Śliwerski B. (2011). Czy oświata potrzebuje przewrotu kopernikańskiego?, [w:] J. Szomburg (red.), Rozwój i edukacja. Wielkie przewartościowanie, Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.

Śliwerski B. (2012). Prawa dziecka w polskim systemie oświaty. Perspektywa pedagogiczna, [w:] M. Andrzejewski (red.), Prawa dziecka. Konteksty prawne i pedagogiczne, Poznań: Wydaw-nictwo naukowe UAM.

Tokarz T. (2014). Konserwatyzm a edukacja demokratyczna, [w:] K. Gawlicz i in. (red.), De-mokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia, Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, s. 85-111.

Zwoliński A. (2010). Dylematy demokracji, Poznań: Wydawnictwo UAM.

Published
2019-07-31
How to Cite
Kochanowska, E. D. (2019). Elementary Education as an Intellectual Space of (Not)Experiencing Democratic Practices by Children. Elementary Education in Theory and Practice, 14(1(51), 41-56. https://doi.org/10.35765/eetp.2019.1451.03