Motyw odwagi w literaturze dla dzieci, a kształtowanie systemu wartości dziecka w młodszym wieku szkolnym
Abstrakt
Już od wczesnego dzieciństwa, pod wpływem wielu czynników, kształtuje się u dziecka system wartości. Jednym z tych czynników jest literatura dziecięca, tworzona z myślą o dzieciach i dla nich, jako ta, która podaje pewne wzorce moralnego postępowania. W niniejszej pracy omówiona została kwestia kształtowania systemu wartości dziecka w młodszym wieku szkolnym poprzez dzieła literackie z odwagą w tle. Przedmiotem analizy jakościowej stały się: A. Lindgren, Bracia Lwie serce i C.S. Lewis Opowieści z Narni, które należą do klasyki literatury dziecięcej. Wybór powyższych książek wynikał głównie z chęci poznania sposobów wykorzystania powieści w edukacji dziecka w młodszym wieku szkolnym. Główny wątek artykułu został poprzedzony syntetycznym przeglądem literatury przedmiotu, w którym scharakteryzowano pojęcia literatury dziecięcej oraz literatury dla dzieci, wartości w życiu dziecka oraz rozwoju i funkcjonowania dziecka w późnym dzieciństwie. Analiza jakościowa wyżej wymienionych dzieł literackich dowiodła, że budowanie świata wartości dzieci w młodszym wieku szkolnym jest możliwe dzięki literaturze tworzonej z myślą o nich.
Bibliografia
Cieślikowski J., Waksmund R. (1985). Literatura osobna, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Chałas K. (2003). Wychowanie ku wartościom, Lublin–Kielce: Jedność.
Czechowski J. (2007). Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, ,,Kultura i Edukacja” nr 2, s. 10.
Dunin J. (1996). Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław: Ossolineum.
Gębalska-Berekets A. (2013). Znaczenie i rola mediów we współczesnej edukacji społeczeństwa informacyjnego, ,,Media w Edukacji”, Siedlce: Fundacja na rzecz dzieci i młodzieży.
Gierowska-Przetacznik M. (1985). Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne: Warszawa.
Głos Ł. (2017). Na pograniczu literatury. Z problemów literackości w sztuce XXI wieku, ,,Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” nr 2.
Harter S. (2003). The development of self-reprezentations during childhood and adolescence. [w:] M.R. Leary, J.P. Tangney (red.), Handbook of self and identity. New York, NY: Guildford Press.
Hoffman M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Homplewicz J. (2000). Etyka Pedagogiczna, Warszawa: WSP.
Hurlock E. (1960). Rozwój dziecka, Warszawa: PWN.
Kaniowska-Lewańska I. (1973) Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864. Zarys rozwoju. Wybór materiałów, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kohlberg L. (1993). Rozwój jako cel wychowania, [w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Warszawa: IBE.
Kołodziejczyk A. (2011). Późne dzieciństwo–młodszy wiek szkolny, [w:] J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krafft V. (2001). Werte-Erziehung und der Umgang mit ComputernIN: Staatliches.
Seminar für schulpraktische Ausbildung Freudenstadt(Hg.), Werte-Vermittlung und Werte-Erziehung. Berichte aus dem Seminar und Schulaltag, Langenau Ulm: Armin Vaas Verlag.
Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M. (2009). Słownik Pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kümmerling-Meibauer J. (2003). Kinderliteratur, Kanonbildung und literarische Wertung. (tł. wł.) Springer-Verlag: Deutschalnd.
Lewis C.S. (1950). Opowieści z Narni, Wrocław: Siedmioróg.
Lindgren A. (1985). Bracia Lwie Serce, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Łobocki M. (1993). Pedagogika wobec wartości, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
McDowell M. (1991). Fiction for Children and Adults:Some Essential Differences, [za:] P. Hunt (1991). Criticism, Theory and Children’s Literature, Oxford: Blackwell Publishing.
Nowosad I. (2001), Nauczyciel-wychowawca czasu polskich przełomów, Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls”.
Oleś P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem. Niektóre kwestie metodologiczne, ,,Roczniki Psychologiczne” nr 5.
Oziewicz M. (2005). Magiczny urok Narni: poetyka i filozofia „Opowieści z Narni” C.S. Lewisa, Kraków: Universitas.
Papuzińska J. (1978). Literatura dla dzieci i młodzieży – pojęcie i problemy klasyfikacji [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania, A. Przecławska (red.) Warszawa: WSiP.
Piaget J. (1967). Rozwój ocen moralnych dziecka, Warszawa: PWN.
Przetacznikowa M. (1973). Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Reynolds K. (2011). Children’s Literature: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Sawicki S. (1994). Czym jest poezja?. [w:] S. Sawicki. Wartość–sacrum–Norwid. Studia i szkice aksjologiczno-literackie. Lublin: RW KUL.
Skowera M. (2017). Bezpieczna i pożyteczna kraina niedorosłości. Literatura dziecięca jako konstrukt, ,,Gdańskie Czasopismo Humanistyczne” nr 7, s. 14-16.
Tischner J. (1982). Myślenie według wartości, Kraków: Znak.
Ungeheuer-Gołąb A. (2017). Rozważania na temat aksjologii w wychowaniu literackim na przykładzie toposu królewny, ,,Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” vol. 12, nr 3(45), s. 23-37. DOI:10.14632/eetp. 2017.12.45.23.
Waksmund R. (1986). Literatura pokoju dziecinnego, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Wall B. (1991). The Narrators Voice. The Dilema of Children’s Fiction, London: St. Martin's Press.
Wallon H. (1950). Od myśli do czynu, Warszawa: PZWS.
Zipes J. (2006). The Oxford Encyklopedia of Children’s Literature. Vol 1. Oxford–New York Oxford University Press.
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
