‘Literaction’ in the Education of a Contemporary Preschooler
O interakcji literatury z emocjami, zabawą, kreatywnością oraz innymi dziedzinami sztuki
Abstract
A parent / guardian / teacher, as the mediator of reading, is responsible for the child's contact with literature. An adult is the key figure during literary initiation. Everyone, especially educators, should not only try to make the child familiar with the content and read the story, but they should also motivate the child to act. Such motivation should include giving the child the opportunity to experience, create, feel, express, and develop a positive attitude towards books. Literaction combines two important elements in the life of a child: literature and interaction. The former is understood as one of the arts. Literature includes verbal artistic works the objective of which is to stimulate the recipient’s experiences, even the most extreme ones. Today's editions of books for the youngest readers combine these two aspects and, above all, are adjusted to the developmental capabilities and current problems of children (Adamczykowa 2004: 26). Interaction confirms the reciprocal interaction of certain behaviors, persons, and objects. The following article presents literaction as an interaction between literature and emotions, play and creativity. The examples included in the text show good and multifaceted influence of literature on the development of a preschool child. It was also emphasized that children's literature is closely connected with other fields of art, which include music, painting and theater.
References
Adamczykowa Z. (2004). Literatura dziecięca. Funkcje-kategorie-gatunki, Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP.
Antczak M. (2015). Czy młodzież lubi czytać? Wybrane refleksje z badań uczniów i ich rodziców, „Trendy”, nr 2-3, s. 7-11.
Bilewicz-Kuźnia B. (2015). Zabawa i nauczanie przez zabawę w podstawie programowej i wybranych programach wychowania przedszkolnego, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, vol. 38, nr 4, s. 13-32. DOI:10.14632/eetp_38.1
Brooks F., Allen F. (2019). Wszystko o emocjach, tłum. P. Kielan, Poznań:Papilon.
Brzostowska A. (2018). Rola książki w rozwoju przedszkolaka, „Guliwer”, nr 1, s. 22-28.
Cieślikowski J. (1977). Słowo – obraz –gest czyli o intersemiotycznej naturze tekstów dziecięcych, [w:] M. Tyszkowa (red.), Sztuka dla najmłodszych. Teoria – recepcja – oddziaływanie, Warszawa: PWN.
Cieślikowski J. (1985). Literatura osobna, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Dusza B. (2017). Bajka animowana i literacka w codzienności dziecka przedszkolnego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika", nr 14, s. 229-238.
Frączek A. (2018). O ćwierkaniu, czyrkaniu i czykczyrikaniu, czyli o przyjemnościach czytania dziecku, „Guliwer” nr 2, s. 52-54.
Jull J. (2014). Kryzys szkoły. Co możemy zrobić dla uczniów, nauczycieli i rodziców?, tłum. D. Syska, Podkowa Leśna: MIND.
Kiełbowicz M. (2019). Huczy jak w ulu, Kraków: Znak emotikon.
Klim-Klimaszewska A. (2012). Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa, Warszawa: Instytut Wydawniczy ERICA.
Królica M. (2008). Teatr we wczesnej edukacji dziecka, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” nr 4, s. 31-33.
Kruszewska A. (2017). Oddziaływanie bajki na życie emocjonalne dziecka kończącego roczne przygotowanie przedszkolne, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika” nr 14, s. 215-227.
Llenas A. (2019). Kolorowy potwór. Książka pop-up, Warszawa: Mamania.
Nazaruk S. (2016). Socjalizacja w klasach zróżnicowanych kulturowo – przykłady z praktyki szkolnej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 11, s. 42. DOI: 10.14632/eetp.2016.11.42.39.
Oziewicz T. (2020). Co robią uczucia?, Warszawa: Dwie Siostry.
Papuzińska J. (1996). Dziecko w świecie emocji literackich, Warszawa: SBP.
Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego (2017), <https://podstawaprogramowa.pl/Przedszkole> [dostęp: 27.11.2020].
Samborska I. (2020). Treść dziecięcych opowieści o świecie – perspektywa edukacyjna, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” vol. 15, nr 2(56), s. 37-45. DOI: 10.35765/eetp.2020.1556.03
Skoczylas-Krotla E. (2008). Oblicza kultury języka we współczesnej szkole, [w:] Funkcje opiekuńczo-wychowawcze współczesnej szkoły (red.) A. Marzec, Częstochowa: Wydawnictwo AJD.
Ungeheuer-Gołąb A. (2011). Rozwój kontaktów małego dziecka z literaturą, Warszawa. SBP.
Wasilewska-Chmura M. (2011). Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Zabawa K. (2015). „Teatr” obrazów i słów – sztuka lektury książek obrazkowych (na przykładzie wybranych utworów Iwony Chmielewskiej), [w:] A. Pilch, M. Rusek (red.), Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, Kraków: Wydawnictwo UJ.
http://www.ryms.pl/2020/10/14/swiat-koziolka-czyli-27-ogolnopolska-nagroda-literacka/ [dostęp: 28.11.2020].
https://pl.wikiquote.org/wiki/Wis%C5%82awa_Szymborska [dostęp: 24.11.2020].
Copyright (c) 2021 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search
