Wybrane konteksty funkcjonowania społeczno-zawodowego nauczyciela przedszkola

Słowa kluczowe: nauczyciel przedszkola, oczekiwania społeczne, role zawodowe, rozwój społeczno-zawodowy, sytuacja zawodowa

Abstrakt

Nauczyciel przedszkola to zawód, którego wykonywanie zależy od wielu czynników. Tym, co w pierwszym rzędzie wyznacza jego pracę, jest świat dziecka. Nauczyciel wkracza weń na bardzo wczesnym etapie jego życia i to od jego kompetencji zależy, na ile będzie umiał wspierać rozwój swoich wychowanków. Złożona i dynamiczna rzeczywistość społeczna i oświatowa również jest źródłem zadań dla nauczyciela. Celem artykułu jest analiza złożonych uwarunkowań, w których nauczyciel przedszkola wypełnia swe zawodowe powinności. Wskazuje to na ważność jego misji zarówno wobec dziecka, jak i społeczeństwa. Analizując funkcjonowanie zawodowe nauczyciela przedszkola, można zauważyć, że jego praca przebiega w różnych kontekstach. Pierwszy kontekst to oczekiwania społeczne wobec nauczyciela. Społeczeństwo wymaga, by był to kompetentny nauczyciel, otwarty na potrzeby dziecka, zdolny wspierać jego rozwój, a także pomocny rodzinie. Oczekuje się też, że nauczyciel przedszkola będzie integrował wpływy wychowawcze z różnych środowisk oraz że będzie uosobieniem określonych wartości.Drugi kontekst to role zawodowe nauczyciela przedszkola. W toku pracy wychowawczo-dydaktycznej jest on: wzorem osobowym, przewodnikiem dziecka, diagnostą, terapeutą, organizatorem współpracy z rodziną i środowiskiem, członkiem zespołu nauczycielskiego, zarządcą placówki i badaczem.  Trzeci kontekst to wymogi wynikające z rozwoju zawodowego. Przejawia się on w takich formach aktywności nauczyciela, jak: adaptacja społeczno-zawodowa, identyfikacja społeczno-zawodowa, stabilizacja społeczno-zawodowa, dokształcanie i doskonalenie społeczno-zawodowe, sukcesy społeczno-zawodowe, rekwalifikacja społeczno-zawodowa, stopniowy regres aktywności społeczno-zawodowej, wycofanie się z czynnej pracy społeczno -zawodowej i okres reminiscencji i refleksji zawodowej. Aby sprostać wymogom zawodowym, potrzebne jest dobre przygotowanie nauczyciela przedszkola w toku studiów oraz jego ustawiczna, samodoskonaląca aktywność.

Bibliografia

Błaszkiewicz R. (2001). Motywacja nauczycieli do doskonalenia zawodowego, „Nauczyciel i Szkoła”, nr 3 4, s. 69 75.

Bulera M., Żuchelkowska K. (2006). Edukacja przedszkolna z partnerskim udziałem rodziców, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.

Czarnecki K. M., Karaś S. (1996). Profesjologia w zarysie (rozwój zawodowy człowieka), Radom: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.

Czarnecki K. M. (2010). Profesjologia. Nauka o zawodowym rozwoju człowieka, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.

Czarnecki K. M. (2016). Profesjologia. Nauka o profesjonalnym rozwoju człowieka, wydanie drugie, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.

Duraj-Nowakowa K. (2000). Nauczyciel. Kultura – osoba – zawód, Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ubezpieczeń.

Duraj-Nowakowa K. (2012). Studiowanie literatury przedmiotu, Kraków: Akademia Ignatianum–Wydawnictwo WAM.

Guz S. (1996). Edukacja przedszkolna w okresie przemian, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.

Jędrzejewski S. (1985). Nauczyciel przedszkola, [w:] Kwiatowska M. (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Kos E. (2016). Przebieg procesu pedagogicznej diagnozy ucznia w pracy nauczyciela wychowawcy, „Nauczyciel i Szkoła”, nr 1, s. 60.

Klim-Klimaszewska A. (2005). Pedagogika przedszkolna, Warszawa: Polski Instytut Wydawniczy.

Klim-Klimaszewska A. (2010). Pedagogika przedszkolna, Warszawa: Instytut Wydawniczy ERICA.

Kwaśniewska M. (2011). Aktualny stan wychowania przedszkolnego w Polsce, [w:] Karbowniczek I., Kwaśniewska M., Surma B. (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką, Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Kwiatkowska H. (2007). Kondycja zawodowa nauczycieli – geneza – przejawy –konsekwencje, [w:] Lewowicki (red.), Gorące problemy edukacji w Polsce, ekspertyzy i opinie, Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN i Wyższej Szkoły Pedagogicznej ZNP.

Nowak B. (2009). Nauczyciel jako terapeuta w traumatycznych wydarzeniach w życiu ucznia, [w:] Przygońska E., Chmielewska I. (red.), Nauczyciel wobec wyzwań współczesności. Doświadczenia – badania – koncepcje, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Paprotna G. (2015). Społeczno-pedagogiczne uwarunkowania funkcjonowania zawodowego nauczycieli przedszkoli, Kraków: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach, Akademia Ignatianum w Krakowie.

Surma B. (2011a). Metody i narzędzia diagnostyczne, [w:] Karbowniczek J., Kwaśniewska M., Surma B. (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką, Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Surma B. (2011b). Uczestnicy (podmioty) procesu edukacyjnego w przedszkolu, [w:] Karbowniczek J., Kwaśniewska M., Surma B. (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką, Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Szempruch J. (2001). Nauczyciel w zmieniającej się szkole, Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe „Fosze”.

Szempruch J. (2017). Przygotowanie edukacyjne człowieka do funkcjonowania w warunkach współczesnej cywilizacji, „Problemy Profesjologii”, nr 1, s. 16 18.

Opublikowane
2021-10-27
Jak cytować
Paprotna, G. (2021). Wybrane konteksty funkcjonowania społeczno-zawodowego nauczyciela przedszkola. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(4(62), 133-143. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1662.09