Wprowadzenie

Słowa kluczowe: zmiana edukacyjna, innowacje pedagogiczne, edukacja przedszkolna, edukacja wczesnoszkolna, uczenie się

Abstrakt

Tematem przewodnim tego numeru EETP są przemiany edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej – szczególnie znaczące w ostatnim dwudziestoleciu. Badacze edukacji elementarnej uzupełnili wówczas polską myśl pedagogiczną o nowszą perspektywę teoretyczną i metodologiczną oglądu dziecka i dzieciństwa, starając się doprowadzić do zmiany języka i myślenia o teorii i praktyce wczesnej edukacji (Waloszek, 2006; Bałachowicz, 2009, 2011; Klus-Stańska i Szczepska-Pustkowska, 2009). Podejście interpretatywno-krytyczne skierowało uwagę pedagogów małego dziecka i uczniów najmłodszych na pełnomocność, zasoby poznawcze, możliwości rozwojowe dzieci w kontekście samostanowienia i samoregulacji. Pojawiły się nowe pola badawcze, które ukazały zainteresowanie badaczy doświadczaniem świata przez dziecko i jego sposobem rozumienia rzeczywistości. Punktem wspólnym jest dominacja podejścia socjopedagogicznego do edukacji dziecka/ucznia w kontekstach edukacyjnych, kulturowych i społecznych oraz przygotowanie do profesjonalnego funkcjonowania zawodowego nauczycieli wczesnej edukacji w alternatywnych modelach edukacyjnych. Podstawowe pola badawcze dotyczą rekonstrukcji kultury wczesnej edukacji – od konwencjonalnej do innowacyjnej, redefiniowania, transformowania i poszukiwania nowych perspektyw pedagogicznych, w tym różnorodności modeli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

Biogramy autorów

Zuzanna Joanna Zbróg, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

dr hab. prof. uczelni na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, pracuje w Instytucie Pedagogiki; kierownik Zakładu Edukacji Elementarnej i Wspomagania Rozwoju Dziecka; zastępca przewodniczącej Sekcji Edukacji Elementarnej KNP PAN i członek Sekcji Pedeutologii KNP PAN. Rzeczoznawca MEiN ds. podręczników dla I etapu edukacji. Nauczyciel dyplomowany z 12-letnim stażem pracy w oddziale przedszkolnym i klasach I-III; logopeda dyplomowany. Zainteresowania badawcze: kierunki przemian teoretycznych i badawczych w pedeutologii, pedagogice wczesnoszkolnej i przedszkolnej, interdyscyplinarne badania nad kształceniem nauczycieli wczesnej edukacji i ich wiedzą pedagogiczną, reprezentacje społeczne zjawisk edukacyjnych, zbiorowe pisanie biografii jako metoda badawcza i metoda uczenia się.

Józefa Bałachowicz, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

pedagog, badacz i koordynator prac badawczych w zakresie wczesnej edukacji; przewodnicząca Zespołu Edukacji Elementarnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN w latach 2015-2019, a od 2020 roku - kierownik Sekcji Edukacji Elementarnej. Kierownik Katedry Wczesnej Edukacji Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Redaktor naczelna czasopisma "Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze". Główne pola zainteresowań badawczych: pedagogika wczesnoszkolna, przedszkolna i pedeutologia. Szczególnie problematyka: konstruktywistyczne podstawy edukacji dziecka – modele wsparcia dziecięcego uczenia się, rozumienia świata i rozwoju kompetencji; pedagogiczne aspekty rozwoju podmiotowości człowieka w okresie dzieciństwa; teoria i praktyka kształcenia nauczycieli, kompetencje nauczycieli wczesnej edukacji; pedagogika wczesnoszkolna - teoria i praktyka edukacji –kierunki przemian.

Bibliografia

Andrzejewska, J. Lewandowska, E. (2021). Polska pedagogika przedszkolna w XXI wieku. Poszukiwania badawcze i implikacje do praktyki, Studia z Teorii Wychowania, nr 1(34), 85-126. https://doi 10.5604/01.3001.0014.8461
Bałachowicz, J. (2009). Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a podmiotowością. Wydawnictwo WSP TWP.
Bałachowicz, J. (2011). Pedagogika wczesnoszkolna – bariery i kierunki rozwoju. W: D. Klus-Stańska, D. Bronk, A. Malenda (red.), Pedagogika wczesnej edukacji. Dyskursy, problemy, otwarcia (s. 56–67). Wydawnictwo Akademickie Żak.
Bałachowicz, J. Zbróg, Z. (2021). Kierunki przemian teoretycznych i badawczych w polskiej pedagogice wczesnoszkolnej – od mono- do polidyskursywności, Studia z Teorii Wychowania, nr 1(34), 127-147. https://doi 10.5604/01.3001.0014.8462
Klus-Stańska, D. Szczepska-Pustkowska M. (red.) (2009). Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania. WAiP.
Waloszek, D. (2006). Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu badań. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Zbróg, Z. (red.) (2022). Dzieci z Ukrainy – pomoc, integracja i wsparcie edukacyjne w przedszkolu, w szkole i w instytucjach samorządowych. Kieleckie Towarzystwo Naukowe.
Opublikowane
2023-03-20
Jak cytować
Zbróg, Z. J., & Bałachowicz, J. (2023). Wprowadzenie. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 18(1(68), 5-7. Pobrano z https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/eetp/article/view/2610