Edukacja kulturowa uczniów klas I–III szkoły podstawowej w świetle podstawy programowej i podręcznika Szkolni przyjaciele
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej”, obowiązującej od września 2017 roku, oraz podręczników edukacji wczesnoszkolnej serii wydawniczej WSiP Szkolni przyjaciele pod kątem wychowania do kultury. Skoncentrowano się na wartościach i normach społecznych jako wiodącego elementu w oddziaływaniach wychowawczych szkoły, ale uwzględniono także zakres kultury materialnej i symbolicznej zawartych w powyższych źródłach. Zastosowana analiza dokumentów w przypadku podstawy programowej obejmuje swym zakresem cele kształcenia w szkole podstawowej oraz cele i treści kształcenia w klasach I–III. Badanie dotyczy systemu wartości jakie autorzy podręcznika pragną przekazać kolejnym pokoleniom i postaw, które uważają za najważniejsze. Uwzględniono koncepcję ukazywania przez podręczniki rzeczywistości w jej różnych wymiarach – społecznym, materialnym, politycznym; mając na uwadze wiek i możliwości percepcyjne odbiorców tych treści. W wyniku badań stwierdzono, że w porównaniu do zarzutów pojawiających się względem poprzednio obowiązującej podstawy programowej, ta zawiera odniesienia do ponadczasowych wartości dobra, prawdy i piękna, przytoczone są konkretne wartości odnoszące się do patriotyzmu, wychowania obywatelskiego, mniejszy nacisk kładą autorzy na postawy twórcze uczniów i poznanie dorobku w zakresie muzyki czy plastyki. Autorzy podręcznika położyli największy nacisk na wpajanie uczniom społecznych norm i wartości obowiązujących w szkole i rodzinie. Obraz świata prezentowany w podręcznikach jest nieco wyidealizowany i stereotypowy.
Bibliografia
Bednarek S., Repsch E. (red.). (2004). Edukacja kulturowa dzieci i młodzieży szkolnej. Koncepcje i propozycje Wrocław: Wydawnictwo DTSK Silesia.
Bogaj A. (1998). Dylematy przemian kształcenia ogólnego, [w:] I. Wojnar, J. Kubin (red.), Kultura- inspiracją kształcenia ogólnego, Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, s. 185-198.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Suplement. (2010) T. Pilch (red.), Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 610-612.
Klus-Stańska D. (2009). Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Klus-Stańska D., Szczepska-Pustkowska M. (red.), Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kwieciński T., Śliwerski B. (2011). Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, t. 1.
Łobocki M. (2005). Teoria wychowania w zarysie, Kraków: Impuls.
Szyller A. (2018a). Ewaluacja podręczników zintegrowanych do edukacji wczesnoszkolnej. Perspektywa dorosłych, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Szyller A. (2018b). Ewaluacja podręczników zintegrowanych do edukacji wczesnoszkolnej. Perspektywa dzieci, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Uniwersalne wartości kultury w edukacji i terapii (2012). I. Nowakowska-Kempna (red. nauk.), Kraków: Akademia Ignatianum–Wydawnictwo WAM.
Wojnar I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Zalewska E. (2009). Programy kształcenia i podręczniki szkolne w edukacji początkowej jako „wybór z kultury”, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna- dyskursy, problemy, rozwiązania, D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska M. (red.), Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z komentarzem. Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna. (2017). Ośrodek Rozwoju Edukacji. Warszawa: Dobra Szkoła.
Jabłońska A. M. ( 2019). Wychowanie do kultury: przeszłość i teraźniejszość, pytania i propozycje, „Seminare. Poszukiwania naukowe” t. 40, nr 3, s. 131-144. https://ojs.seminare.pl/index.php/seminare/article/view/384/400 [dostęp: 4.11.2020].
Pikała A.(2014). Edukacja kulturalna w szkole – założenia i determinanty realizacji „Kultura i Wychowanie” rr 7/1 https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2017/07/KiW_07_01_2014-1.pdf [dostęp: 4.11.2020].
Tytko M.M.(2011). O problemach kultury plastycznej w edukacji, „Kultura i Wychowanie” nr 2/2, s. 146-165, https://pedagogika.pl/wp-content/uploads/2017/07/KiW_02_02_2011-2.pdf [dostęp: 4.11.2020].
Koschany R., Skórzyńska A. (red.). (2014). Edukacja kulturowa Podręcznik, Centrum Kultury ZAMEK http://cpe.poznan.pl/wp-content/uploads/2014/07/CPE_porecznik_interaktywny.pdf
Zwinogrodzka W. (2014). Kanon kultury i polityka kulturalna (debata) https://polskawielkiprojekt.pl/2014/06/kanon-kultury-i-polityka-kulturalna/[dostęp:2.11.2020]
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
