Nietypowe zadania tekstowe a rozwijanie krytycznego myślenia uczniów edukacji wczesnoszkolnej

Słowa kluczowe: myślenie krytyczne, matematyczne zadania tekstowe, zadania nietypowe

Abstrakt

Współcześnie coraz trudniej jest ludziom się odnaleźć w szybko zmieniającej się rzeczywistości. W tak zmiennych warunkach dobrze mogą funkcjonować ludzie myślący krytycznie, a ich kształcenie należy rozpocząć już na etapie wczesnoszkolnym.

W artykule zaprezentowane są wyniki eksperymentalnych badań nad rozwijaniem krytycznego myślenia uczniów III klasy szkoły podstawowej. Narzędziem służącym rozwijaniu tego myślenia były nietypowe zadania tekstowe z deficytem lub sprzecznością danych, z niejednoznacznym rozwiązaniem lub o treści nierealistycznej (bezsensowne życiowo). Zadania te prowokowały uczniów do myślenia, do krytycznej analizy treść zadań oraz danych. Dzięki temu uczniowie stali się bardziej refleksyjni, dostrzegali: niedobór lub sprzeczność danych, niejednoznaczność rozwiązania bądź brak realizmu, uzupełniali brakujące dane, korygowali sprzeczne i urealniali nierzeczywiste dane oraz poszukiwali wszelkich możliwości rozwiązania. Tym samym rozwinęła się ich umiejętność krytycznego myślenia.

Bibliografia

Dewey J. (1913). Szkoła i dziecko, trans. H. Błeszyńska, Warszawa: Biblioteka Dzieł Naukowych.

Kalinowska A. (2010). Pozwólmy dzieciom działać – mity i fakty o rozwijaniu myślenia matematycznego, Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.

Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Klus-Stańska D., Kalinowska A. (2004). Rozwijanie myślenia matematycznego młodszych uczniów, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Nawolska B., Żądło J. (2007). Kompetencje uczniów 9–10-letnich w zakresie rozwiązywania nietypowych zadań tekstowych, [in:] H. Siwek (ed.), Efektywność kształcenia zintegrowanego. Implikacje dla teorii i praktyki, Katowice–Warszawa: Wydawnictwo „Komandor”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, pp. 226–233.

Nawolska B. (2014). Jaki wzrost będzie mieć Kasia, czyli o krytycznym myśleniu dzieci 9-letnich, [in:] Matematika 6. Mathematic education in primary school – tradition, innovation, Olomouc: Acta Universitatis Palackianae Olomucensis, pp. 152–157.

Nawolska B., Żądło-Treder J. (2017a). Dziwny jest ten świat, czyli o wizji świata w zadaniach matematycznych, [in:] I. Czaja-Chudyba, B. Pawlak, J. Vaškevič-Buś (eds.), Wizja świata – wizja dziecka w przestrzeni podręczników do edukacji wczesnoszkolnej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 97–107.

Nawolska B., Żądło-Treder J. (2017b). Dziecięca koncepcja matematyki tworzona przez zadania z podręczników szkolonych, [in:] I. Czaja-Chudyba, B. Pawlak, J. Vaškevič-Buś (eds.), Wizja świata – wizja dziecka w przestrzeni podręczników do edukacji wczesnoszkolnej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 108–120.

Podstawa programowa (2017). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z dnia 14 lutego 2017 r. Warszawa: Dziennik Ustaw RP, 24 lutego 2017, poz. 356.

Słownik języka polskiego, vol. 1 (1978). Entry: “Krytyczny”, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, p. 1065.

Wichura A. (2016). Rzecz o utraconej potrzebie rozumienia otaczającej nas rzeczywistości i braku zdolności krytycznego myślenia, http://czlowiek.info/rzecz-o-utraconej-potrzebie-rozumienia-otaczajacej-nas-rzeczywistosci-i-braku-zdolnosci-krytycznego-myslenia (accessed: 02.11.2018).

Opublikowane
2021-07-23
Jak cytować
Nawolska, B. (2021). Nietypowe zadania tekstowe a rozwijanie krytycznego myślenia uczniów edukacji wczesnoszkolnej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(3(61), 43-56. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1661.03