Nietypowe zadania tekstowe a rozwijanie krytycznego myślenia uczniów edukacji wczesnoszkolnej
Abstrakt
Współcześnie coraz trudniej jest ludziom się odnaleźć w szybko zmieniającej się rzeczywistości. W tak zmiennych warunkach dobrze mogą funkcjonować ludzie myślący krytycznie, a ich kształcenie należy rozpocząć już na etapie wczesnoszkolnym.
W artykule zaprezentowane są wyniki eksperymentalnych badań nad rozwijaniem krytycznego myślenia uczniów III klasy szkoły podstawowej. Narzędziem służącym rozwijaniu tego myślenia były nietypowe zadania tekstowe z deficytem lub sprzecznością danych, z niejednoznacznym rozwiązaniem lub o treści nierealistycznej (bezsensowne życiowo). Zadania te prowokowały uczniów do myślenia, do krytycznej analizy treść zadań oraz danych. Dzięki temu uczniowie stali się bardziej refleksyjni, dostrzegali: niedobór lub sprzeczność danych, niejednoznaczność rozwiązania bądź brak realizmu, uzupełniali brakujące dane, korygowali sprzeczne i urealniali nierzeczywiste dane oraz poszukiwali wszelkich możliwości rozwiązania. Tym samym rozwinęła się ich umiejętność krytycznego myślenia.
Bibliografia
Dewey J. (1913). Szkoła i dziecko, trans. H. Błeszyńska, Warszawa: Biblioteka Dzieł Naukowych.
Kalinowska A. (2010). Pozwólmy dzieciom działać – mity i fakty o rozwijaniu myślenia matematycznego, Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Klus-Stańska D., Kalinowska A. (2004). Rozwijanie myślenia matematycznego młodszych uczniów, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Nawolska B., Żądło J. (2007). Kompetencje uczniów 9–10-letnich w zakresie rozwiązywania nietypowych zadań tekstowych, [in:] H. Siwek (ed.), Efektywność kształcenia zintegrowanego. Implikacje dla teorii i praktyki, Katowice–Warszawa: Wydawnictwo „Komandor”, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, pp. 226–233.
Nawolska B. (2014). Jaki wzrost będzie mieć Kasia, czyli o krytycznym myśleniu dzieci 9-letnich, [in:] Matematika 6. Mathematic education in primary school – tradition, innovation, Olomouc: Acta Universitatis Palackianae Olomucensis, pp. 152–157.
Nawolska B., Żądło-Treder J. (2017a). Dziwny jest ten świat, czyli o wizji świata w zadaniach matematycznych, [in:] I. Czaja-Chudyba, B. Pawlak, J. Vaškevič-Buś (eds.), Wizja świata – wizja dziecka w przestrzeni podręczników do edukacji wczesnoszkolnej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 97–107.
Nawolska B., Żądło-Treder J. (2017b). Dziecięca koncepcja matematyki tworzona przez zadania z podręczników szkolonych, [in:] I. Czaja-Chudyba, B. Pawlak, J. Vaškevič-Buś (eds.), Wizja świata – wizja dziecka w przestrzeni podręczników do edukacji wczesnoszkolnej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 108–120.
Podstawa programowa (2017). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej z dnia 14 lutego 2017 r. Warszawa: Dziennik Ustaw RP, 24 lutego 2017, poz. 356.
Słownik języka polskiego, vol. 1 (1978). Entry: “Krytyczny”, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, p. 1065.
Wichura A. (2016). Rzecz o utraconej potrzebie rozumienia otaczającej nas rzeczywistości i braku zdolności krytycznego myślenia, http://czlowiek.info/rzecz-o-utraconej-potrzebie-rozumienia-otaczajacej-nas-rzeczywistosci-i-braku-zdolnosci-krytycznego-myslenia (accessed: 02.11.2018).
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
