Dysleksja istnieje naprawdę! – Jak ją rozpoznać i zrozumieć

  • Marzena Maria Szurek Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, Katedra Dydaktyki
Słowa kluczowe: dysleksja, dysleksja rozwojowa, zaburzenia rozwoju, trudności w uczeniu się, ryzyko dysleksji, diagnoza dysleksji, psychodysleksja

Abstrakt

Artykuł stanowi teoretyczne i krytyczne studium problemu dysleksji – jednego z najpowszechniejszych i najczęściej występujących współcześnie zaburzeń rozwojowych. W pierwszej części artykułu ukazana została historia badań nad dysleksją w Polsce i na świecie, uporządkowano związaną z tym zaburzeniem terminologię oraz powstające na przestrzeni lat klasyfikacje. W dalszej części autorka przedstawia najbardziej znane definicje dysleksji i podejmuje próbę krytycznej analizy tychże w kontekście prawidłowego diagnozowania oraz błędów popełnianych w terapii. Następnie przedstawione zostały koncepcje etiologiczne, poszukujące przyczyn dysleksji. Zwrócono także uwagę na najwcześniejsze objawy tego zaburzenia, które pozwalają na jego rozpoznanie i podjęcie terapii już w wieku przedszkolnym. Postulat wczesnego diagnozowania zagrożenia dysleksją jest bowiem jednym z głównych celów artykułu, tuż obok próby podjęcia walki z powszechnie popełnianym błędem redukowania dysleksji jedynie do kłopotów w czytaniu i pisaniu. W artykule przedstawiono szerokie spektrum problemów związanych z dysleksją, podano przykłady niepowodzeń szkolnych, jakie mogą wystąpić u dziecka dyslektycznego, a także podkreślono aspekt emocjonalnych skutków sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba dotknięta tym zaburzeniem. Tytuł artykułu jest aluzją do często powtarzanych insynuacji, że dysleksja jest jedynie fanaberią współczesności i sposobem na uniknięcie konieczności sprostania niektórym wymaganiom szkolnym. Treść artykułu, wyjaśniając i porządkując zagadnienia, próbuje się tym tezom przeciwstawić, a jednocześnie rozpoznać rzeczywiste objawy zaburzenia.

Bibliografia

Bakker D.J., Neuropsychological treatment of dyslexia, Oxford University Press, New York 1990.

Bogdanowicz M., O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu: odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Linea, Warszawa 1994.

Bogdanowicz M., Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.

Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002.

Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – dysleksja rozwojowa, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi – podręcznik akademicki, red. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999, s. 815–859.

Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, wyd. 2 popr. i poszerz., Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.

Cieszyńska-Rożek J., Zaburzenia linearnego porządkowania, czyli dysleksja, [w:] Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej – metoda krakowska, red. J. Cieszyńska, Z. Orłowska-Popek, M. Korendo, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.

Cieszyńśka J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2008.

Drath A., Dysleksja, „Szkoła Specjalna” 1959, nr 6.

Jaklewicz H., Zaburzenia mowy pisanej i czytanej u dzieci, [w:] Zaburzenia mowy u dzieci, red. J. Szumska, PZWL, Warszawa 1982, s. 51–57.

Korendo M., Dysleksja – problem wciąż nieznany, http://www.konferencje-logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).

Korendo M., Dysleksja – problem cywilizacyjny, http://www.konferencje-logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).

Korendo M., Specyfika postrzegania wzrokowego u dzieci z dysleksją, [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju zaburzeń mowy, red. M. Michalik, „Nowa Logopedia”, t. 2, Kraków 2011, s. 113–122.

Korendo M., Strategie czytania uczniów dyslektycznych, http://www.konferencje-logopedyczne.pl/2,a,do-pobrania.htm, (dostęp: maj 2012).

Krasowicz G., Język, czytanie, dysleksja, AWH Antoni Dudek, Lublin 1997.

Krasowicz-Kupis G. (red.), Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2009.

Krasowicz-Kupis G., Psychologia dysleksji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Kurowska B., Dziecko ryzyka dysleksji w przedszkolu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011.

Lipowska M., Dysleksja i ADHD współwystępujące zaburzenia rozwoju. Neuropsychologiczna analiza deficytów pamięci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.

Maruszewski M., Mowa a mózg. Zagadnienia neuropsychologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1970.

Rourke B.P., Nonverbal learning disabilities: The syndrome and the model, Guilford Press, New York 1989.

Sawa B., Jeżeli dziecko źle czyta i pisze, WSiP, Warszawa 1987.

Spionek H., Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych, WSiP, Warszawa 1985.

Spionek H., Zaburzenia psychoruchowe rozwoju dziecka, WSiP, Warszawa 1965.

Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, PWN, Warszawa 1985.

Opublikowane
2016-07-01
Jak cytować
Szurek, M. M. (2016). Dysleksja istnieje naprawdę! – Jak ją rozpoznać i zrozumieć. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 9(33/3), 153-174. https://doi.org/10.35765/eetp.2014.0933.09