Nauczyciel – nieformalny przywódca edukacyjny. Style przywódcze a style kierowania zespołem klasowym preferowane przez nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej szkół ogólnodostępnych i integracyjnych – komunikat z badań
Abstrakt
Nauczyciel jest nieformalnym przywódcą edukacyjnym, bowiem o jego roli decydują właściwości i efektywność działania. Jako lider planuje proces uczenia się i wyzwala w uczniach ich potencjał oraz wywiera wpływ i uczestniczy w kształtowaniu relacji rówieśniczych. Celem badań było wskazanie stylów przywódczych preferowanych przez badanych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej oraz ich uwarunkowań a także zbadanie korelacji pomiędzy stylami przywódczymi a stylami kierowania zespołem klasowym preferowanymi przez badanych nauczycieli szkół ogólnodostępnych i integracyjnych.
Przeprowadzone badania wskazują, że nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej zdecydowanie preferowali styl przywództwa autokratycznego, w którym lider – nauczyciel – nieformalny przywódca skupia się przede wszystkim na zadaniu wykonywanym podczas zajęć i jego weryfikacji. Z kolei jeśli chodzi o style kierowania zespołem klasowym to badani nauczyciele szkół ogólnodostępnych preferowali perswadujący styl kierowania zespołem a nauczyciele szkół integracyjnych styl kierujący oraz uczestniczący.
To co wynika z przeprowadzonych badań to fakt, że badani nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej bez względu na staż pracy, stopnień awansu zawodowego oraz rodzaj szkoły – ogólnodostępnej czy integracyjnej, przede wszystkim skupiali się na zadaniu, natomiast potrzeby uczniów nie były istotne w tym procesie. Zastanawia również pewna prawidłowość, że badani nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, którzy nie ukończyli studiów podyplomowych oraz kursów, warsztatów i szkoleń preferowali zintegrowany styl przywództwa, który w równym stopniu nastawiony jest na zadanie i ucznia, co było charakterystyczne dla badanych nauczycieli szkół integracyjnych.
W obu badanych grupach nauczycieli stwierdzono występowanie istotnej statystycznie zależności pomiędzy preferowanymi stylami przywództwa a stylami kierowania zespołem klasowym
Bibliografia
Bałachowicz J., (2014). Podmiotowość ucznia i szanse jej rozwoju w edukacji wczesnoszkolnej. Roczniki Pedagogiczne, 6(42), 9–32.
Blake, R.R. i Mouton, J.S. (1964). The managerial grid: key orientations for achieving production through people. Gulf Pub. Co.
Blanchard K. (2007). Przywództwo wyższego stopnia. Blanchard o przywództwie i tworzeniu efektywnych organizacji (A. Bekier, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Blanchard, K.H., Zigarmi, D. i Nelson, R.B. (1993). Situational Leadership® after 25 years: A retrospective. Journal of Leadership & Organizational Studies, 1(1). https://doi.org/10.1177/107179199300100104
Curtis, R. (2013). Findings a new way: Leveraging teacher leadership to meet unprecedented demands. Aspen Institute.
Espinosa, V.F. i González, J.L. (2023). The effect of teacher leadership on students’ purposeful learning. Cogent Social Sciences, 9, 2197282. https://doi.org/10.1080/23311886.2023.2197282.
Fielding, M. (2006). Leadership, personalization and high performance schooling: naming the new totalitarianism. School Leadership and Management, 26(4), 347–369. https://doi.org/10.1080/13632430600886889
Flores M. (2018). Przywództwo edukacyjne nauczycieli. W: J. Madalińska-Michalak (red.), Przywództwo nauczycieli (s. 274–296). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Fołtyn, H. (2006). „Siatka kierownicza” w praktyce menedżerskiej. Studia i Materiały – Wydział Zarządzania UW, 2, 83–97. http://www.sim.wz.uw.edu.pl/sites/default/files/artykuly/sim_2006_2_foltyn.pdf
Hersey, P. i Blanchard, K. (1988). Management of organizational behavior: Utilizing human resources (5th ed.). Prentice-Hall.
Kałużyńska, M.M. (2018). Nauczyciele jako nieformalni przywódcy. W: J. Madalińska-Michalak (red.), Przywództwo nauczycieli. Obszary: przywództwo edukacyjne i zmiana, przywództwo nauczycieli – perspektywy i inspiracje, przywództwo nauczycieli – perspektywa międzynarodowa (s. 164–189). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Kwiatkowski, S. (2010). Miejsce i rola przywództwa w edukacji. W: S.M. Kwiatkowski i J.M. Michalak (red.), Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce (s. 13–23). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Leithwood, K. (2005). Teacher leadership: it’s nature, development, and impact on schools and students. W: M. Brundnett, N. Burton i R. Smith (red.), Leadership in education (s. 103–117). SAGE Publications. https://doi.org/10.4135/9781446215036.n7
Mazurkiewicz, G. (2011). Przywództwo edukacyjne. Odpowiedzialne zarządzanie edukacją wobec wyzwań współczesności. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Muijs, D. i Harris, A. (2006). Teacher led school improvement: Teacher leadership in the UK. Teaching and Teacher Education, 22(8), 961–972.
Ngang, T.K. i Abdullah, N.A.Ch. (2015). Teacher leadership and classroom management practice on special education with learning disability. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 205, 2–7.
Pepper, K. i Hamilton Thomas, L. (2002). Making a change: The effects of the leadership role on school climate. Learning Environments Research, 5, 155–166.
Precey, R. (2011). Inclusive leadership for inclusive education – the utopia worth working towards. Współczesne Zarządzanie, 2, 35-44
Reinhartz, J. i Beach, D.M. (2004). Educational leadership. Changing schools, changing roles. Pearson.
Stoner, J.A.F., Freeman, R.E. i Gilbert, D.R. jr. (2001). Kierowanie (A. Ehrlich, tłum.). Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Żuchowski, I. (2018). Relacje z podwładnymi, style kierowania a postawy przedsiębiorcze menedżerów. Studia i Prace WNEiZ US, 51(3), 347–363. https://doi.org/10.18276/sip.2018.51/3-28
Żukowski, P. i Galla, R. (2009). Style kierowania przejawiane przez menedżerów w zarządzaniu organizacją. Problemy Profesjologii, 1, 21–40.
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
