Muzyczna realizacja tekstu literackiego dla dzieci

Słowa kluczowe: umuzycznienie, muzyka płynąca z wierszy, dziecięcy repertuar wokalno-instrumentalny, realizacja tekstu literatury dziecięcej, środki wyrazu muzycznego

Abstrakt

Artykuł podejmuje zagadnienie muzycznej realizacji tekstu literackiego. Omawia różne aspekty opracowania literatury dziecięcej, wzbogaconej czy dookreślonej muzyczną interpretacją wokalno-instrumentalną lub umuzycznieniem. Celem analizy teoretycznej ujętej w tekście jest przedstawienie problematyki umuzycznienia i etapów przygotowujących poprzez słuchanie repertuaru wokalno-instrumentalnego pieśni dziecięcej. Słowno-muzyczne opracowania artystyczne z użyciem różnych środków wyrazu muzycznego przysparzają doświadczeń muzycznych młodemu słuchaczowi. Deskrypcja, komparatystyka oraz interpretacja umożliwiły prześledzenie i zasygnalizowanie poruszanego zagadnienia. Kwerenda źródeł pozwoliła na analizę poszczególnych przykładów muzycznych i literackich w aspekcie zagadnienia relacji słowa do muzyki i związków zachodzących między nimi na przykładzie wybranego repertuaru dziecięcego. Rozważania na temat umuzycznienia poprzedza etap słuchania muzyki płynącej z wierszy, które jest aktywną odpowiedzią odbiorcy na komunikat zawarty lub interpretowany w poezji dziecięcej. Następuje uchwycenie idei utworu przeznaczonego dla dziecka, która przełożona jest na dźwięki, a co za tym idzie, wymaga odpowiedniego wyboru instrumentu. Mamy wówczas do czynienia z konfrontacją świata przedstawionego w utworze z rzeczywistością pozaliteracką ‒ muzyczną. Urzeczywistnienie idei utworu następuje poprzez dźwięki, brzmienia, barwy instrumentu odpowiednio dobranego. Intencjonalność zawarta w słowie przekłada się na konkretne środki wyrazu muzycznego, następuje sprecyzowanie wizualizacji wyobraźni i uszczegółowienie w kreacji artystycznej. Transponowanie słowa na dźwięki muzyczne wymaga znajomości języka muzycznego, który wprowadza w świat humanistycznych wartości uniwersalnych, ułatwia rozumienie, aktywizuje w procesie odbioru i zachęca do podejmowania własnej kreacji artystycznej.

Bibliografia

Burowska Z., Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole, WSiP, Warszawa 1980.

Bywalec Sz., Utwory orkiestrowe dla słuchacza dziecięcego w twórczości kompozytorów XX wieku, [w:] Dziecko w kulturze europejskiej, red. M. Knapik i W.A. Sacher, Biblioteka Śląska. Uniwersytet Śląski, Katowice 2005.

Danel-Bobrzyk H., Muzyka inspiracją działań twórczych dziecka, [w:] Dziecko w świecie muzyki, red. B. Dymara, Impuls, Kraków 2000.

Flach A., Literatura dla dzieci w wybranych utworach Augustyna Blocha, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.

Frołowicz E., Konsonanse i dysonanse wczesnoszkolnej edukacji muzycznej, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki, Gdańsk 2011.

Gwizdalanka D., Historia muzyki cz. 2, PWM, Kraków 2006.

Gwizdalanka D., Magia muzyki, „Wychowanie Muzyczne” (2013)1.

Hejmej A., Słuchać i czytać: dwa źródła jednej strategii interpretacyjnej, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Universitas, Kraków 2002.

Kowalska M., ABC historii muzyki, Musica Iagellonica, Kraków 2001.

Pietrzak M., Retoryka dźwięku, ruchu i obrazu a przygotowania do odbioru literatury dziecięcej w przekazie artystycznym, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.

Przychodzińska M., Słuchanie muzyki w klasach I‒III, WSiP, Warszawa 1990.

Radion E., Nad „muzycznością” wierszy Józefa Czechowicza dla dzieci, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.

Renat M., Młody muzyk według Marty Ptaszyńskiej, [w:] Literatura dla dzieci w kalejdoskopie sztuki, red. G. Darłak i K. Koziołek, Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Katowice 2016.

Renat M., Relacje między słowem a muzyką w pieśniach dziecięcych W. Lutosławskiego, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” (2004)1.

Smoleńska-Zielińska B., Relatywność czy trwałość wartości sztuki w edukacji muzycznej, „Edukacja Muzyczna” vol. 1 (2005)1.

Stadnicka J., Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową, WSiP, Warszawa 1998.

Suświłło M., Etyczny wymiar kompetencji nauczyciela muzyki, „Wychowanie Muzyczne w Szkole”, (2006)3.

Weiner A., Przekład akustyczno-ikoniczny schematów kinestetycznych jako meta cecha rozwoju audiacyjnego dzieci w wieku wczesnoszkolnym, [w:] Konteksty wczesnoszkolnej edukacji artystycznej, red. A. Weiner, A. Boguszewska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013.

Opublikowane
2017-11-20
Jak cytować
Burczyk, I. (2017). Muzyczna realizacja tekstu literackiego dla dzieci. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 12(3(45), 145-156. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1245.09