W stronę dziecka. Uniwersalizm i ponadczasowość myśli pedagogicznej Janusza Korczaka w obliczu postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w.
Abstrakt
Dziedzictwo pedagogiczne Janusza Korczaka stanowi nieocenioną wartość dla wszelkich działań dydaktyczno-wychowawczych podejmowanych względem dzieci. W dobie aktualnych doświadczeń pandemicznych, XXI wiek zdefiniował objęcie nowego kierunku edukacji, podążającego ku nauczaniu zdalnemu. Zadanie okazało się jednak znacznie trudniejsze, aniżeli oceniano pierwotnie. W obliczu pojawiających się wraz z edukacją online trudności i deficytów poznawczych, emocjonalnych oraz społecznych, korczakowski pajdocentryzm i jego ważność zdaje się wybrzmiewać szczególnie. W niniejszym tekście skoncentrowano się na wybranych założeniach myśli pedagogicznej Janusza Korczaka, które uczyniono inspiracją i punktem wyjścia do rozważań na temat postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w. W artykule podkreślono znacząco istotę miłości i szacunku wobec dziecka jako wartości nadrzędnej, jak również rolę dialogu oraz relacji, jako elementów kluczowych dla efektywnego procesu edukacyjnego, wspierającego rozwój. Niniejsze inspiracje korczakowskie zestawiono z aktualnym poziomem funkcjonowania dzieci, ale także nauczycieli, odwołując się do zarówno do wyników badań jak i wniosków płynących z praktyki terapeutycznej. Autorka wskazuje na wysoką uniwersalność i ponadczasowość dziedzictwa pedagogicznego Janusza Korczaka, wytyczając postpandemiczną perspektywę korczakowskiej przestrzeni edukacyjnej w XXI w.
Bibliografia
Bińczycka J. (2009). Spotkanie z Korczakiem, Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego.
Bińczycka J. (2011). Dialog w wychowaniu, [w:] B. Smolińska-Theiss (red.), Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci — są ludzie, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Buber M. (1993). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Chymuk M. (1995). Janusz Korczak. Dziecko i wychowawca, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Gołębniak B.D. (2003). Szkoła – kształcenie – nauczyciel, [w:] B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Janiak A. (2015). Wychowanie dziecka w pedagogii Janusza Korczaka, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamińska A. (2012). Dzieło pedagogiczne Janusza Korczaka jako przykład Lévinasowskiej wrażliwości na Innego, [w:] M. Lubińska-Bogacka, M. Banach. (red.), Jestem nie po to, aby mnie kochać, ale po to, bym ja działał i kochał. Dzieło i życie Janusza Korczaka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 156.
Kamińska A. (2013). Korczakowski dialog z dzieckiem — inspiracje filozoficzne, [w:] B. Smolińska-Theiss (red.), Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci – są ludzie, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśląc teorią o praktyce, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej,Warszawa: Wydawnictwo Harmonia.
Kłoczowski P. (2005). Filozofia dialogu, Poznań: Wydawnictwo W drodze.
Korczak J. (1984). Pisma wybrane, t. 2. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Korczak J. (1987). Myśli, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Korczak J. (1900). Dzieci i wychowanie, „Wędrowiec”, nr 1.
Korczak J. (1993). Momenty wychowawcze, [w:] J. Korczak (red.), Dzieła, t. 7, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Latona.
Korczak J. (1998). Jak kochać dziecko, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski.
Korczak J. (2002). Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa:Wydawnictwo Żak.
Milerski B., Śliwerski, B. (2000). (red). Pedagogika. Leksykon PWN, Warszawa:Wydawnictwo PWN.
Okońska E. (2008). Co z dialogiem w szkole? „Forum Dydaktyczne: Przeszłość, Teraźniejszość, Przyszłość”, nr ¾, s. 19-26.
Plebańska M., Szyller A., Sieńczewski, M. (2020). Raport – Edukacja zdalna w czasach Covid, Warszawa: Wydział Pedagogiczny UW.
Ptaszek G., Stunża G., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: Wydawnictwo GWP.
Tarnowski J. (1990). Janusz Korczak dzisiaj, Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Tischner J. (2005). Etyka solidarności, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Smolińska-Theiss B. (2014). Korczakowskie narracje pedagogiczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Śnieżyński M. (2005). Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Theiss W. (2012). Dziecko to człowiek. Pedagogiczne dziedzictwo Janusza Korczaka, „Pedagogika Społeczna”, nr 4, s. 4-11.
Theiss W. (1992). Posłowie, [w:] J. Korczak (red.), Jak kochać dziecko, Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski.
Copyright (c) 2022 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
