W stronę dziecka. Uniwersalizm i ponadczasowość myśli pedagogicznej Janusza Korczaka w obliczu postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w.

Słowa kluczowe: dialog, edukacja, relacja, wychowanie, nauczanie zdalne, Janusz Korczak, pedagogika

Abstrakt

Dziedzictwo pedagogiczne Janusza Korczaka stanowi nieocenioną wartość dla wszelkich działań dydaktyczno-wychowawczych podejmowanych względem dzieci. W dobie aktualnych doświadczeń pandemicznych, XXI wiek zdefiniował objęcie nowego kierunku edukacji, podążającego ku nauczaniu zdalnemu. Zadanie okazało się jednak znacznie trudniejsze, aniżeli oceniano pierwotnie. W obliczu pojawiających się wraz z edukacją online trudności i deficytów poznawczych, emocjonalnych oraz społecznych, korczakowski pajdocentryzm i jego ważność zdaje się wybrzmiewać szczególnie. W niniejszym tekście skoncentrowano się na wybranych założeniach myśli pedagogicznej Janusza Korczaka, które uczyniono inspiracją i punktem wyjścia do rozważań na temat postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w. W artykule podkreślono znacząco istotę miłości i szacunku wobec dziecka jako wartości nadrzędnej, jak również rolę dialogu oraz relacji, jako elementów kluczowych dla efektywnego procesu edukacyjnego, wspierającego rozwój. Niniejsze inspiracje korczakowskie zestawiono z aktualnym poziomem funkcjonowania dzieci, ale także nauczycieli, odwołując się do zarówno do wyników badań jak i wniosków płynących z praktyki terapeutycznej. Autorka wskazuje na wysoką uniwersalność i ponadczasowość dziedzictwa pedagogicznego Janusza Korczaka, wytyczając postpandemiczną perspektywę korczakowskiej przestrzeni edukacyjnej w XXI w.

Bibliografia

Bińczycka J. (2009). Spotkanie z Korczakiem, Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego.

Bińczycka J. (2011). Dialog w wychowaniu, [w:] B. Smolińska-Theiss (red.), Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci — są ludzie, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.

Buber M. (1993). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Chymuk M. (1995). Janusz Korczak. Dziecko i wychowawca, Kraków: Wydawnictwo WAM.

Gołębniak B.D. (2003). Szkoła – kształcenie – nauczyciel, [w:] B. Śliwerski, Z. Kwieciński (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Janiak A. (2015). Wychowanie dziecka w pedagogii Janusza Korczaka, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Kamińska A. (2012). Dzieło pedagogiczne Janusza Korczaka jako przykład Lévinasowskiej wrażliwości na Innego, [w:] M. Lubińska-Bogacka, M. Banach. (red.), Jestem nie po to, aby mnie kochać, ale po to, bym ja działał i kochał. Dzieło i życie Janusza Korczaka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 156.

Kamińska A. (2013). Korczakowski dialog z dzieckiem — inspiracje filozoficzne, [w:] B. Smolińska-Theiss (red.), Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci – są ludzie, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.

Klus-Stańska D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśląc teorią o praktyce, Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej,Warszawa: Wydawnictwo Harmonia.

Kłoczowski P. (2005). Filozofia dialogu, Poznań: Wydawnictwo W drodze.

Korczak J. (1984). Pisma wybrane, t. 2. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Korczak J. (1987). Myśli, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Korczak J. (1900). Dzieci i wychowanie, „Wędrowiec”, nr 1.

Korczak J. (1993). Momenty wychowawcze, [w:] J. Korczak (red.), Dzieła, t. 7, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Latona.

Korczak J. (1998). Jak kochać dziecko, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski.

Korczak J. (2002). Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku, Warszawa:Wydawnictwo Żak.

Milerski B., Śliwerski, B. (2000). (red). Pedagogika. Leksykon PWN, Warszawa:Wydawnictwo PWN.

Okońska E. (2008). Co z dialogiem w szkole? „Forum Dydaktyczne: Przeszłość, Teraźniejszość, Przyszłość”, nr ¾, s. 19-26.

Plebańska M., Szyller A., Sieńczewski, M. (2020). Raport – Edukacja zdalna w czasach Covid, Warszawa: Wydział Pedagogiczny UW.

Ptaszek G., Stunża G., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: Wydawnictwo GWP.

Tarnowski J. (1990). Janusz Korczak dzisiaj, Warszawa: Wydawnictwo ATK.

Tischner J. (2005). Etyka solidarności, Kraków: Wydawnictwo Znak.

Smolińska-Theiss B. (2014). Korczakowskie narracje pedagogiczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Śnieżyński M. (2005). Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Theiss W. (2012). Dziecko to człowiek. Pedagogiczne dziedzictwo Janusza Korczaka, „Pedagogika Społeczna”, nr 4, s. 4-11.

Theiss W. (1992). Posłowie, [w:] J. Korczak (red.), Jak kochać dziecko, Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski.

Opublikowane
2022-09-30
Jak cytować
Dziewiątkowska-Kozłowska, K. (2022). W stronę dziecka. Uniwersalizm i ponadczasowość myśli pedagogicznej Janusza Korczaka w obliczu postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17(3(66), 91-101. https://doi.org/10.35765/eetp.2022.1766.06