Kompetencje prawno-normatywne nauczycieli wczesnej edukacji
Abstrakt
Celem artykułu jest prezentacja koncepcji kompetencji prawno-normatywnych nauczyciela przedszkola i wczesnej edukacji w aspekcie ochrony praw dziecka. Współcześnie rola nauczyciela, szczególnie okresu najwcześniejszej edukacji, staje się zasadna nie tylko w kontekście projektowania dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego procesu kształcenia, ale także w aspekcie edukacji i ochrony w obszarze praw dziecka. Artykuł zawiera analizy konkretnego wycinka rzeczywistości społecznej, jakim jest normatywny aspekt kompetencji nauczycielskich związanych z zabezpieczeniem dziecka w procesach edukacji, wychowania i opieki. Prezentuje komponenty kluczowe kompetencji nauczyciela związanych z wykorzystywaniem prawa jako narzędzia kształtowania środowiska przedszkolnego i szkolnego w aspekcie edukacji, promocji i ochrony praw wszystkich podmiotów działań edukacyjnych. W aspekcie metodologicznym artykuł ma charakter komunikatu z jakościowych badań tekstów prawnych i pedagogicznych. Badaniu poddałam akty prawne dotyczące sfery nauczycielskich kompetencji związane z problematyką kształtowania kompetencji korzystania z prawa w kształtowaniu rzeczywistości edukacyjnej oraz nauczycielskich kompetencji w zakresie ochrony praw dziecka, ucznia i wychowanka. Przedmiotem badania stały się również zapisy Podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia zintegrowanego, które wskazują na konieczność zaistnienia tych kompetencji dla realizacji celów i treści kształcenia ogólnego w przedszkolu i we wczesnej edukacji.
Bibliografia
Brett, P., Mompoint-Gaillard, P. i Salema, M. H. (2009). How all teachers can support citizenship and human rights education: A frame- work for the development of competences. Council of Europe Publishing.
Czerepaniak-Walczak, M. (1997). Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Edytor.
Kozak, M. (2013). Prawo dziecka do edukacji. Założenia pedagogiczno-prawne i bariery realizacyjne. Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Kozak, M. (2014). Edukacja na rzecz praw dziecka w szkole wyższej. Zarys dydaktyki szczegółowej. Wydawnictwo IMPULS.
Kusztal, J. (2018). Dobro dziecka w resocjalizacji. Aspekty pedagogiczne i prawne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łukawska, A. (red.). (1994). Kształcenie pedagogiczne studentów uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych. [„Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, 1143, „Prace Pedagogiczne”, 20]. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, Dz. U. 2001, poz. 624. (2001). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki, Dz. U. 2007, nr 164, poz. 1166. (2007). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 listopada 2011 r. w sprawie wzorcowych efektów kształcenia, Dz. U. 2011, nr 253, poz. 1521. (2011). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, Dz. U. 2012, poz. 131. (2012). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lipiec 2016 zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorcowych efektów kształcenia, Dz. U. 2016, poz. 1433. (2016). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealne, Dz. U. 2017, poz. 536. (2017a). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz. U. 2017, poz. 1575. (2017b). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, Dz. U. 2019, poz. 1450. (2019). (Polska).
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli, Dz. U. 2022, poz. 1822. (2022). (Polska).
Sajdak, A. (2007). Pomiędzy misją a ekonomią, refleksje nauczyciela nauczycieli. W: E. Kobyłecka (red.), O humanizacji pracy zawodowej nauczyciela (s. 191–204). Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Oddział w Poznaniu.
Staszak, B. (2003). Nauczyciel we współczesnym świecie. W: E. Sałata, A. Zamkowska i S. Ośko (red.), Kształcenie praktyczne nauczycieli w szkole wyższej (s. 282-286). Wydawnictwo Politechniki Radomskiej.
Strykowski, W., Strykowska, J. i Pielachowski J. (2003) Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej. Wydawnictwo eMPi2.
Szempruch, J., (2000). Pedagogiczne kształcenie nauczycieli wobec reformy edukacji w Polsce. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Utrat-Milecki, J. (2002). Wokół istoty praw dziecka. W: B. Głowacka i L. Pytka (red.), Być dzieckiem i przetrwać. Materiały z seminarium naukowego Warszawa 19–20 marca 2002 r. (s.140-148). KKWR.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
