Zielony aktywizm. Wizerunek Grety Thunberg w książkach obrazkowych na szwedzkim rynku wydawniczym
Abstrakt
W artykule skupiam się na obrazie szwedzkiej aktywistki klimatycznej, Grety Thunberg, w dwóch książkach obrazkowych obecnych na szwedzkim rynku wydawniczym: informacyjnej, Små människor, stora drömmar: Greta Thunberg (Mali ludzie, wielkie marzenia: Greta Thunberg) Marii Isabel Sánchez Vegara i Anke Weckmann z 2020 oraz fikcyjnej Greta and the giants (Greta i olbrzmy) Zoë Tucker i Zoe Persico z 2019. Celem analizy jest omówienie i porównanie tych książek z perspektywy hasła trzeciej fali ekokrytyki, nawołującego do działań zaradczych. W badaniu staram się ocenić środki artystycznego wyrazu, które zostały wykorzystane, aby implementować te działania w ikonotekstach obu utworów. Postulat trzeciej fali ekokrytki konfrontuję z wyobrażeniami o współczesnej literaturze dla dzieci, która od XX wieku odżegnuje się od działań ofensywnie dydaktycznych na rzecz estetyki i rozrywki. W badaniu została wykorzystana metodologia z zakresu narratologii oraz badań książki obrazkowej. Wnioski wskazują, że obie książki reprezentują podobny stopień lekkiego dydaktyzmu, a ich hybrydalność zaciera granice genologiczne między fikcją a rzeczywistością.
Bibliografia
Camerini, V. (2019). Gretas historia. Ingen är för liten för att göra något stort (M. Zetterström, tłum.). Lind Co.
Czaplejewicz, E. (1990). Pragmatyka, dialog, historia. Problemy współczesnej teorii literatury. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dömstedt, T. (2020). Fakta om Greta Thunberg. Nypon förlag.
Goga, N. i Eskebæk, M. (red.). (2021). På tværs af Norden 2. Økokritiske strømninger i nordisk børne- og ungdomslitteratur. Nordisk Ministerråd. http://dx.doi.org/10.6027/nord2021-009
Hickman, C., Marks, E., Pihkala, P., Clayton, S., Lewandowski, R.E., Mayall, E.E., Wray, B., Mellor, C. i van Susteren L. (2021). Young people’s voices on climate anxiety, government betrayal and moral injury: A global phenomenon. The Lancet Planetary Health, 5, s. e863-e873. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(21)00278-3
Hennig, R. (2021). Fra frykt til fremtidstro: Klimaendringer i nordiske bildebøker. W: N. Goga i M. Eskebæk, På tværs af Norden. Økokritiske strømninger i nordisk børne- og ungdomslitteratur (s. 52–58). Nordic Council of Ministers. http://dx.doi.org/10.6027/nord2021-009
Höglund, B. (2019). Sveriges historia. Från stenyxa till smartphone. Ordalaget Bokförlag.
Lierop-Debrauwer, H. (2018). Hybridity in picturebooks. W: B. Kümmerling-Meibauer (red.), The Routledge companion to picturebooks (s. 81–90). Routledge.
Merveldt von, N. (2018). Informational picturebooks. W: B. Kümmerling-Meibauer (red.), The Routledge companion to picturebooks (s. 231–245). Routledge.
Nikolajeva, M. (2018). Emotions in picturebooks. W: B. Kümmerling-Meibauer (red.), The Routledge companion to picturebooks (s. 110–118). Routledge.
Nikolajeva, M. i Scott, C. (2006). How picturebooks work. Routledge.
Östnäs, E., Geijer, H., Jonsson, M., Söderlund, M., Edelfeldt, I., Johansson, K., Hylander, F., Wiman, B., Thunberg, G., Kornfeldt, T., Wollin, M., Nylén, K., Andersson, K., Yazdi, A., Olofsson, I. i Young, T. (2012). Vad håller ni på med? En antologi om klimatet. En bok för alla.
Sánchez Vegara, M. (2020). Små människor, stora drömmar. Greta Thunberg (I.A. Weckmann, ilustr.; E. Formgren i S Sundström, tłum.). Bookmark Förlag.
SBI. (2019). Bokprovning 2019. https://www.barnboksinstitutet.se/wp-content/uploads/2019/03/Dokumentation-2019.pdf
SBI. (2020). Bokprovning 2020. https://www.barnboksinstitutet.se/wp-content/uploads/2020/04/Dokumentation-2020.pdf
SBI. (2021). Bokprovning 2021. https://www.barnboksinstitutet.se/wp-content/uploads/2021/04/Dokumentation-2021.pdf
Tabaszewska, J. (2018). Ekokrytyczna (samo)świadomość, Teksty Drugie, 2, 7–16. https://doi.org/10.18318/td.2018.2.1
Tucker, Z. (2019). Greta and the giants: inspired by Greta Thunberg’s stand to save the world (Z. Persico, ilustr.). Frances Lincoln Children’s Books.
Tucker, Z. (2020). Greta och jättarna. Inspirerad av Greta Thunbergs kamp för klimatet (Z. Persico, ilustr.; M. Helleday Ekwurtzel, tłum.). Ordalaget Bokförlag.
Weinreich, T. (2000). Children’s literature: Art or pedagogy. Roskilde University Press.
Copyright (c) 2023 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
