Fairy Tales in Chains of Education

Keywords: fairy tales, literary education, early education textbooks

Abstract

The paper presents the case of introducing children to fairytale literature. Fairytales, which initiate children’s literary education, tend to be interpreted as typical didactic pieces at school. Their potential connected with influencing the emotional realm and developing aesthetic sensitivity is underestimated. The aim of the research is to recognize the ways of introducing fairy tales and presenting them in selected textbooks used in early education. The subjects of the analysis include “My i nasz elementarz” [We and Our Primer] and “My i nasza szkoła” [We and Our School]. The choice of the above mentioned textbooks resulted from the desire to learn what ways of using fairy tales (or their components) are propagated by the contemporary creators of early childhood education goals. These considerations led me to the description of reception through cognition (intellectual cognition, the fulfillment of didactic goals) and constitute the first part of the article, which I compared with the intuitive reception that grew out of psychoanalytic interpretations. Knowledge, which has its source in a psychoanalytical approach, can provide valuable support in designing activities and creating conditions for the reception of texts in early literary education.

References

Adrjan B., Kalinowska A. (2018). Cyfrowy świat w podręczniku dla klasy pierwszej szkoły podstawowej – analiza treści, „Problemy Wczesnej Edukacji / Issues In Early Educa­ tion” 2 (41), s. 60­68, DOI: 10.26881/pwe.2018.41.06.

Bettelheim B. (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, tłum. D. Danek, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Baluch A. (1993). Archetypy literatury dziecięcej, Wrocław: Wydawnictwo W. Bagiński i Synowie.

Baluch A. (2003). Od ludus do agora: rozważania o książkach dla dzieci i młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Baluch A. (2008). Od form prostych do arcydzieła, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Aka­demii Pedagogicznej.

Boćko M., Grzybowska A., Oleksy­Zborowska M. (2015). Edukacja zintegrowana. Poradnik dla nauczyciela klasy drugiej szkoły podstawowej. Część 3, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Bottigheimer R. (1996). Fairy tales and folk tales, [w:] P. Hunt (red.), International Companion Encyclopedia of Children’s Literatures, Abingdon: Taylor&Francis, s. 261­274.

Bourdieu P. (1991). Language and Symbolic Power, Cambridge: Harvard University Press.

Fairclough N. (1995). Critical Discourse Analysis. The Critical Study of Language, New York: Longman.

Gutierrez A. (2017). Mixed Magic: Global-local Dialogues in Fairy Tales for Young Readers, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

Hall E. (2016). Our Fabled Childhood: Reflections on the Unsuitability of Aesop to Children, [w:] K. Marciniak (red.), Our Mythical Childhood... The Classics and Literature for Children and Young Adults, Leiden–Boston: Brill, s. 171­182.

Kielar­-Turska M. (1992). Wartości baśni odkrywane przez dzieci i dorosłych, [w:] M. Kielar­-­Turska, M. Przetacznik­Gierowska (red.), Dziecko jako odbiorca literatury, Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 139­159.

Klus-­Stańska D. (2014). „Nasz elementarz” – krótki opis daru, który zubaża obdarowanych, „Problemy Wczesnej Edukacji / Issues In Early Education” 10/4(27), s. 24­44.

Książek­-Szczepanikowa A. (2003). Antropologiczny wymiar baśni, [w:] U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 173­184.

Kunter A. (2012). Analiza dyskursu, tłum. M. Höffner, [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Tom 2, Warszawa: PWN.

Lorek M., Wollman L. (2017a). My i nasz elementarz. Podręcznik do szkoły podstawowej. Klasa I, część 1, Katowice: Fundacja „Nasz Elementarz”.

Lorek M., Wollman L. (2017b). My i nasz elementarz. Podręcznik do szkoły podstawowej. Klasa I, część 2, Katowice: Fundacja „Nasz Elementarz”.

Lorek M., Zatorska M. (2018a). My i nasza szkoła. Podręcznik do szkoły podstawowej. Klasa II, część 1A, Katowice: Fundacja „Nasz Elementarz”.

Lorek M., Zatorska M. (2018b). My i nasza szkoła. Podręcznik do szkoły podstawowej. Klasa II, część 2, Katowice: Fundacja „Nasz Elementarz”.

Lorek M., Zatorska M. (2019). My i nasza szkoła. Podręcznik do szkoły podstawowej. Klasa III, część 2, Katowice: Fundacja Ekologiczna – Wychowanie i Sztuka „Elementarz”.

Łaciak B. (2011), Obraz świata i dzieciństwa w podręcznikach szkolnych, [w:] B. Łaciak (red.), Nowe społeczne wymiary dzieciństwa, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 320­353.

Ługowska J. (1981). Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Ługowska J. (2006). Baśń jako wprowadzenie do myślenia aksjologicznego, [w:] G. Lesz­czyński (red.), Kulturowe konteksty baśni. W poszukiwaniu straconego królestwa, T. 2, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, s. 27­40.

Nikolajeva M. (2008). Children’s and Household Tales. See Kinder- und Hausmärchen, [w:] D. Haase (red.), The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales, Volumes 1–3, Westport, Connecticut: Greenwood Press, s. 185­194.

Pankowska D. (2009), Obraz systemu ról płciowych w polskich podręcznikach dla klas początkowych, [w:] L. Kopciewicz, E. Zierkiewicz (red.), Koniec mitu niewinności?, Warszawa: ENETEIA, s. 29­67.

Philips N., Hardy C. (2002). Discourse Analysis. Investigating Processes of Social Construction, London: Sage Publications.

Połeć J., Ochmańska B. (2016). Edukacja zintegrowana. Poradnik dla nauczyciela klasy trzeciej szkoły podstawowej. Część 2. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Propp W. (1928). Morfologia skazki, Leningrad: Academia.

Simonides D. (1973). Fantastyka baśni i innych tekstów folklorystycznych w życiu dziecka, [w:] H. Skrobiszewska (red.), Baśń i dziecko, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw­nicza, s. 110­133.

Sinko T. (1931). Hymny, fraszki, bajki, [w:] T. Sinko (red.), Literatura grecka. t. I, cz. 1, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, s. 178­193.

Szkudlarek T. (1997), Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia wychowania XIII – Nauki humanistyczno­społeczne”, 13 (317), s. 167­199.

Szyller A. (2018). Podręczniki zintegrowane dla edukacji wczesnoszkolnej – koncepcja autorów a perspektywa uczniowska, „Forum Pedagogiczne” 2, s. 59­72. DOI: 10.21697/fp.2018.2.05.

Teverson A. (2013). Fairy Tale, London: Routledge.

Wais J. (2007). Ścieżki baśni: symboliczne wędrówki do wnętrza duszy, Warszawa:ENETEIA.

Wais J. (2014). Bracia Grimm i siostra śmierć: o sztuce życia i umierania, Warszawa: ENETEIA.

Waksmund R. (2011). Od Ezopa do eposu dziecięcego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 1(11), s. 75­96.

Warner M. (2014). Once Upon a Time: A Short History of Fairy Tale, Oxford: OUP. Kindle edition.

Wasilewska A. (2012). Fantastyka baśniowa a dziecko – wychowanie czy manipulacja?, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Wiśniewska­Kin M. (2013). Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Wrońska A. (2011), Bajka w służbie ideologii komunistycznej. Przypadek Jewgienija Piermiaka, „Ex Nihilo. Perdiodyk Młodych Religioznawców” 1(5), s. 87­99.

Wróblewska V. (2003). Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Zalewska E. (2013), Obraz świata w podręcznikach szkolnych dla klas początkowych, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Published
2020-07-16
How to Cite
Kaliszewska-Henczel, M. (2020). Fairy Tales in Chains of Education. Elementary Education in Theory and Practice, 15(2(56), 23-36. https://doi.org/10.35765/eetp.2020.1556.02