Integral Ecology as a Space for Learning Respect by a Preschool Child
Abstract
The article contains a suggestion for situating the process of learning values by a preschool child in the context of integral ecology. Attention is focused on respect as one of such vales. The first part of the text focuses on showing the integral perspective in education present in this area through the so-called "integral turn" (March 2019: 215-216). The following part of the paper draws our attention to the emergence of a vision of integral ecology in the educational space (Cf. Wysocki 2016; Sędek 2019). The integral dimension of a child's education is indicated by relating this dimension to the ecological perspective. In the final part, the author identifies the most important determinants of building respect as an educational category. Also, the author shows the possibilities of educational action in the perspective of integral ecology, recalling the sphere of respect for food. The aim of the article is to present the specific features of integral ecology and to show the integral approach as a platform against the background of which the problem of learning values by a preschool child is considered.
References
Andrukowicz, W. (2021). Ekoświadomość wobec pedagogiki zadomowienia i zrównoważonego rozwoju. „Studia Paedagogica Ignatiana”, 24(1), 45–70. https://doi.org/10.12775/SPI.2021.1.002 [dostęp: 15.01.2022].
Bałachowicz J. (2016). Idea zrównoważonego rozwoju w teorii pedagogicznej, [w:] L. Tuszyńska (red.), Koncepcja Zrównoważonego rozwoju w kształceniu nauczycieli klas początkowych, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 11–43.
Bałachowicz J. (2017). Szkoła jako przestrzeń budowania przyszłości, [w:] J. Bałachowicz, A. Korwin-Szymanowska, E. Lewandowska, A. Witkowska-Tomaszewska, Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 11–95.
Bałachowicz J., Korwin-Szymanowska A., Lewandowska E., Witkowska-Tomaszewska A. (2017). Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Bałachowicz J., Witkowska-Tomaszewska A. (2015). Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości. Studium teoretyczno-empiryczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Czerniawska O. (2015). Jedzenie jako sytuacja edukacyjna, od natury do kultury, [w:] B. Juraś-Krawczyk, E. Woźnicka, Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna, Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 13–21.
Denek K. (2003). Wartości jako źródło edukacji, [w:] K. Denek, U. Morszczyńska, W. Morszczyński, S.C. Michałowski (red.), Dziecko w świecie wartości. Część pierwsza Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 19–40.
Dereń E., Polański E. (2008). Wielki Słownik Języka Polskiego, E. Polański (red.), Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
Domeracki P., Tyburski W. (2011). Podstawy edukacji i kształtowania świadomości społecznej w duchu zrównoważonego rozwoju, [w:] W. Tyburski (red.), Zasady kształtowania postaw sprzyjających wdrażaniu zrównoważonego rozwoju, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 233–281.
Dylus A. (2016). Integralna ekologia papieża Franciszka. Perspektywa etyki odpowiedzialności, [w:] ks. A. Wysocki (red.), Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si`, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, s. 109–129.
Garlicki L. (2016). Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa: Wolters Kluwer.
Halvorsen K.V. (2015). Edukacja dla zrównoważonego rozwoju – implementacja wartości do praktyki edukacyjnej, [w:] J. Bałachowicz, K.V. Halvorsen, A. Witkowska-Tomaszewska, Edukacja środowiskowa w kształceniu nauczycieli. Perspektywa teoretyczna, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 95–140.
Kaźmierczak P., Gałkowski S. (2021). Teologia stworzenia i etyka ekologiczna. Wprowadzanie wątków ekologicznych do programu kształcenia katechetów. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, 16(5/63), 25–35. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1663.02 [dostęp: 15.01.2022].
Kielar M.B. (2012). Integralna wizja Kena Wilbera i jej zastosowanie w edukacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kielar M.B., Gop A. (2012). Integralny pluralizm metodologiczny. Teoria i badania naukowe, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kielar-Turska M. (2003). Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] B. Harwas-Napierała i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 83–129.
Korzycka M., Wojciechowski P. (2017). System prawa żywnościowego, Warszawa: Wolters Kluwer.
Kupisiewicz C., Kupisiewicz M. (2009; 2018). Słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Lewandowska E., Korwin-Szymanowska A. (2015). Terenowe zajęcia przyrodnicze w klasach początkowych – propozycje zajęć, [w:] A. Korwin-Szymanowska, E. Lewandowska, L. Tuszyńska, Edukacja środowiskowa w kształceniu nauczycieli w perspektywie praktycznej, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 87–119.
Marzec J. (2017). Odkrycie uważności. Rozważania wokół instytucji „integralnej praktyki życiowej” Kena Wilbera, [w:] B. Przyborowska, P. Błajet, I. Murawska, E. Aksamit (red.), Kategoria integralności w edukacji, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 155–174.
Marzec J. (2019). Fale istnienia. Moje spotkania z Kenem Wilberem, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Mizerek H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Morszczyńska U., Morszczyński W. (2003). Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, [w:] K. Denek, U. Morszczyńska, W. Morszczyński, S.C. Michałowski (red.), Dziecko w świecie wartości. Część pierwsza Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 41–163.
Opiela M. s. (2019). Osoba i rodzina wobec wyzwań cywilizacyjnych. Pedagogia integralnego rozwoju i edukacji w koncepcji Edmunda Bojanowskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Plummer D.M. (2010). Jak nauczyć dzieci szacunku do samych siebie. Zbiór gier i zabaw grupowych wzmacniających samoocenę dzieci od lat pięciu do jedenastu, tłum. E. Niezgoda, (red.) K. Bojadżijewa-Wesołowska, Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
Porada E., Brzezinka Z. ks. (red.). (2018). W trosce o człowieka. Ekologia integralna. Program formacyjny dla rodzin, Katowice: Wydawca Archidiecezja Katowicka Wydział Duszpasterstwa Rodzin, Współwydawca Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach.
Przyborowska B. (2013). Pedagogika innowacyjności. Między teorią a praktyką, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Przyborowska B., Błajet P., Murawska I., Aksamit E. (red.). (2017). Kategoria integralności w edukacji, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Schaffer H.R. (2005). Psychologia dziecka, tłum. A. Wojciechowski, (red.) A. Brzezińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sędek M. ks. (2019), Elementy ekologii integralnej w formacji Ruchu Światło-Życie, Kraków: Wydawnictwo Światło-Życie.
Skorowski H. ks. (2016). Prawa świata natury, [w:] ks. A. Wysocki (red.), Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si`, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, s. 83–108.
Smok U. (2018). Temat 6: Żywność naszym wspólnym bogactwem, [w:] Porada E., Brzezinka Z. ks. (red.). W trosce o człowieka. Ekologia integralna. Program formacyjny dla rodzin, Katowice: Wydawca Archidiecezja Katowicka Wydział Duszpasterstwa Rodzin, Współwydawca Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach, s. 61–68.
Surma B. (2021). Edukacja naukowa oparta na dociekaniu (IBSE - Inquiry Based Science Education) oraz STEAM w przedszkolu a zrównoważony rozwój. „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, 16(5/63), 11–24. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1663.01 [dostęp: 15.01.2022 ].
Szołtysek A.E. (2013). Filozofia edukacji. Kształtowanie umysłu, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Tillman D., Hsu D. (2004). Wychowanie w duchu wartości. Wchodzenie w świat 3–7 lat. Program edukacyjny, tłum. R. Zawadzki, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA.
Tuszyńska L. (2016). Przyroda jako wartość wczesnej edukacji dziecka na drodze zrównoważonego rozwoju, [w:] L. Tuszyńska (red.), Koncepcja zrównoważonego rozwoju w kształceniu nauczycieli klas początkowych, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 101–123.
Tyszkowa M. (2006). Rola kultury w rozwoju psychicznym jednostki, [w:] M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa, Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 102–123.
Wilber K. (2009). Małżeństwo rozumu z duszą. Integracja nauki i religii, tłum. H. Smagacz, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Wilken H. (2004). Dzieci stają się przyjaciółmi przyrody. Edukacja ekologiczna w przedszkolu i szkole podstawowej, tłum. E. Panek, Kielce: Wydawnictwo „JEDNOŚĆ”.
Wysocki A. ks. (red.). (2016). Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si`, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Copyright (c) 2022 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search
