Individualization of Valuation as a Process Shaping the Personal Maturity of a Child
Abstract
Every human being lives in the world of values. Life itself is a process of recognizing and evaluating specific values. It is a constant valuation that involves establishing a relationship between the emotional feeling of the significance of values, and the rational cognition of their objective functioning in the reality. The article discusses the scheme of valuation processes during the construction of an individual system of values which is formed by two distinct structures derived from the double reference of values to the person and to existence. These structures include personality and meta-values. Personality is a stable element – once formed in childhood, it can only be adjusted to a small extent in adulthood. Meta-values are dynamic elements – they are created, expanded and categorized throughout life in a hierarchical structure of satisfying human needs. In the conclusion, the article presents a brief description of the development of a mature personality based on the discussed scheme of individual valuation (axiological education). The core of these educational activities is to build axiological situations to which the children will react by making choices and thus taking a proactive attitude towards both the world and themselves.
References
Ablewicz K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Baranowska W. (2020). Teoria umysłu, oczekiwania społeczne a sytuacja osób z zaburzeniami w spektrum autyzmu, w tym z zespołem Aspergera, „Parezja”, nr 2, s. 49–61.
Białecka-Pikul M. (2005). Relatywizm myślenia młodzieży i młodych dorosłych jako przejaw rozwoju dojrzałej teorii umysłu, „Psychologia Rozwojowa”, t. 10, nr 3, s. 51–68.
Chałas K. (2017). Wartości w programie wychowawczym szkoły służące integralnemu rozwojowi i wychowaniu ucznia, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Chudy W. (2009). Filozofia wieczysta na czas przełomu, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Cichoń W. (1996). Wartość – człowiek – wychowanie. Zarys problematyki aksjologiczno-wychowawczej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Drenda L. (2016). Teoria wartości, wartość teorii, „Studia ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 259, s. 39–48.
Dziewiecki M. (1997). Kształtowanie postaw. Wolność, wartości, seksualność, Radom: Duszpasterstwo Nauczycieli i Wychowawców.
Gasiul H. (1987). Formalne cechy systemu wartości jako wskaźnik rozwoju osobowości. Studium empiryczne, Toruń: Wydawnictwo UMK.
Gołaszewska M. (1990). Istota i istnienie wartości. Studium o wartościach estetycznych na tle sytuacji aksjologicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Haman M. (2002). Pojęcia i ich rozwój. Percepcja, doświadczenie i naiwne teorie, Warszawa: Matrix.
Janiga W. (2006). Funkcje wartości w osobowości, „Studia Warmińskie”, nr 43, s. 225–236.
Kość A. (1998). Relacja prawa i wartości w społeczeństwie otwartym, „Roczniki Nauk Prawnych”, t. 8, s. 107–116.
Kotłowski K. (1968). Filozofia wartości a zadania pedagogiki, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Łobocki M. (2009). Teoria wychowania w zarysie, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
McCrae R.R., Costa P.T. (2005). Osobowość dorosłego człowieka. Perspektywa teorii pięcioczynnikowej, tłum. B. Majczyna, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Neckar J. (2005), Stałość i zmiana osobowości w wieku dorosłym – perspektywa genetyki za-chowania, [w:] A. Niedźwieńska (red.), Zmiana osobowości. Wybrane zagadnienia, Kra-ków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 13–22.
Olbrycht K. (2012). Wychowanie do wartości – w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji, „Paedagogia Christiana”, t. 1, s. 89–104.
Oleś P. (1981). Zagadnienie wartości w psychologii humanistycznej A.H. Maslowa i C.R. Rogersa, „Roczniki Filozoficzne”, t. 29, nr 4, s. 141–161.
Ostrowska U. (2006). Aksjologiczne podstawy wychowania, [w:] B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t. 1: Podstawy nauk o wychowaniu, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, s. 391–415.
Ożóg T. (2004). Aksjologiczne problemy późnej dorosłości, [w:] J. Kostkiewicz (red.), Aksjolo-gia edukacji dorosłych, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 61–78.
Panasiuk-Chodnicka A., Panasiuk B. (2008). Strategie rozwoju i kształtowania osobowości (próba rekonstrukcji technologii wychowania), „Studia Gdańskie. Wizje i Rzeczywistość”, t. 5, s. 44–66.
Scheler M. (2008). Resentyment a moralności, tłum. B. Baran, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Smogorzewska J. (2016). Formy kształcenia a teoria umysłu. Czy środowisko edukacyjne może być jednym z czynników wpływających na rozwój teorii umysłu?, „Ruch Pedagogiczny”, nr 1, s. 17–35.
Tischner J. (2011). Myślenie według wartości, Kraków: Znak.
Wolicki M. (1989). Koncepcja wartości w analizie egzystencjalnej V.E. Frankla, „Collectanea Theologica”, nr 59 (2), s. 43–50.
Zuziak W. (2012). Aksjologia Louisa Lavelle’a wobec ponowoczesnego kryzysu wartości, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Żuk G. (2016). Edukacja aksjologiczna. Zarys problematyki, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Copyright (c) 2022 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search
