System of Values of Future Early Education Teachers
Abstract
The article presents the results of the research on values with the use of the concept of analysing values by Milton Rokeach and Mirosław J. Szymański. The RVS scale and the questionnaire “100 sentences – 100 opinions” were used. Following the ideas of L. Dyczewski, R. Borowicz and J. Mariański, a simplified character of the hierarchy of values and the lack of clear dominants in them were assumed. The aim of the research was to identify the hierarchy of autotelic and instrumental values, as well as their determinants. The main problem of the research was expressed in the question: What is the value system of future teachers of early education? Due to the exploratory nature of the research, the hypotheses were formulated only in an operational manner. The central values included true friendship, mature love, pleasure, ambition, helpfulness, and responsibility, and the peripheral values included the world of beauty, salvation, obedience, broad horizons, and imagination. The analyses led to the conclusion that the values of stabilization dominate over the values of progress and transformation. According to the assumptions, the hierarchy of the analysed values is simplified. The research results are enriched by the analyses of other authors concerning values. Also, the results indicate the need to strengthen axiological education both in early education and on further educational levels.
References
Allport G. W., Vernon P. E., Lindzey G. (1960). Study of Values. Manual (wyd. 3), Boston: Houghton Mifflin Company.
Brzozowski P. (1986). Polska wersja testu wartości Rokeacha i jej teoretyczne podstawy, „Przegląd Psychologiczny”, nr 2, s. 527–540.
Brzozowski P. (1989). Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey Miltona Rokeacha, Podręcznik, Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne PTP.
Brzozowski P. (1995). Skala Wartości Schelerowskich – SWS. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Chałas K., Winiarczyk E. (2018). Introcepcja wartości moralnych jako zadanie i wyzwanie dla nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. 37, z. 1, s. 143–157.
Cieciuch J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości, Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.
Czerniawska M. (2018). Wolność” i „równość”, …a może „zbawienie”? Wartości determinujące postawy wobec ustroju ekonomicznego i kwestii socjalnych, „Prakseologia”, nr 160, s. 19–40.
Dakowicz L.A., Laskowska A.D. (2021). Wartości istotne w procesie edukacji wczesnoszkolnej. Opinie studentów pedagogiki Uniwersytetu w Białymstoku, „Zeszyty Naukowe KUL”, 64, nr 4 (256), s. 47–62.
Denek K. (1999). Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Dróżka W. (2016). Wartości w pracy zawodowej nauczycieli – w świetle badań empirycznych, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” , t. 35, z. 3, s. 51–73.
Gromkowska-Melosik A. (2013). Feminizacja zawodu nauczycielskiego – „różowe kołnierzyki” i paradoksy rynku pracy, „Studia Edukacyjne”, nr 25, s. 85–100.
Jeziorowski E. (1997). Preferowane i funkcjonujące wartości w zawodzie nauczyciela, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne”, z. 30, s. 51–58.
Kosiba G., Gacek M., Bogacz-Walancik A., Wojtowicz A. (2017). Wartości witalne w hierarchii wartości a styl życia studentów kierunków nauczycielskich, „Przegląd Badań Edukacyjnych. Educational Studies Review”, nr 24 (1), s. 21–40 https://apcz.umk.pl/PBE/article/view/PBE.2017.002/14004
Langier C., Siembida M. (2018). Wartości preferowane przez studentów edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego, „Edukacja – Technika – Informatyka”, nr 4 (26), s. 403–409.
Langier C., Siembida M. (2019). Wychowanie dzieci do wartości we współczesnej rodzinie, „Wychowanie w Rodzinie”, t. 20, nr 1, s. 117–127.
Leszcz-Krysiak A. (2016). Kompetencja nauczyciela klas I–III do realizacji edukacji zdrowotnej. [w:] A. Pękala, A. Leszcz-Krysiak (red.), Tradycja — teraźniejszość — przyszłość w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii Jana Długosza, s. 261–271.
Mały Rocznik Statystyczny Polski (2022). Concise Statistical Yearbook of Poland, Warszawa: GUS, s. 152. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/maly-rocznik-statystyczny-polski-2022,1,24.html
Oleś P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem. Niektóre kwestie metodologiczne, „Roczniki Psychologiczne”, t. 5, s. 53–75.
Pilch T., Bauman T. (2001). Zasady badań pedagogicznych, strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Reykowski J., Eisenberg N., Stub E. (1990). Indywidualne i społeczne wyznaczniki wartościowania, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rokeach M. (1973). The Nature of Human Values, New York: Free Press.
Szymański M. J. (2001). Kryzys i zmiana. Studia nad przemianami edukacyjnymi w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Szymański M. J. (2010). Indywidualizacja i zróżnicowanie społeczne w okresie późnej nowoczesności, [w:] M. J. Szymański, R. Kwiecińska (red.), Nauczyciel wobec zróżnicowań społecznych, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 8–26.
Szymański M. J. (2012). Przemiany wartości w zmieniającym się świecie, „Debata Edukacyjna”, nr 5, s. 5–14.
Taradejna B. (2013). Wartości cenione przez nauczycieli a ich znaczenie w pracy pedagogicznej, „Studia z Teorii Wychowania. Półrocznik Zespołu Teorii Wychowania Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN”, 4/1 (6), s. 169–190.
Tatarkiewicz W. (1978). Parerga, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wereszczyńska K. (2017). Kompetencje społeczne studentów edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego, [w:] A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Wartości – wychowanie – kształcenie, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas, s. 155–169.
Wereszczyńska K. (2019). „Społeczeństwo Otwarte” – czasopismo wspierające nauczycieli w wychowaniu uczniów do demokracji i obywatelskości, „Studia z Teorii Wychowania”, t. 10, nr 4 (29), s. 107–133.
Wojciechowska M. (2008a). Spójność systemu wartości rodziców z systemem wartości ich dzieci, Kielce: Wydawnictwo Stachurski.
Wojciechowska M. (2008b). Wartości młodszego i starszego pokolenia Polaków w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Wojciechowska M. (2018). Wartości młodzieży i jej rodziców. W kręgu refleksji nad edukacją, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Wojciechowska M., Wojciechowska B. (2022). Reflections on Health. Historical and Contemporary Contexts, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Wojciszke B. (2016). Psychologia społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Copyright (c) 2022 Elementary Education in Theory and Practice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- When submitting a text, the author declares that he/she is the Author of the article (hereinafter referred to as the “Work”) and:
- he/she owns the exclusive and unlimited copyright to the Work,
- is entitled to dispose of the copyright to the Work.
Declares that it does not infringe any third party copyrights or legal rights.
Declares that there is no conflict of interest.
2. At the same time, the Author grants the Ignatianum University in Cracowa royalty-free, non-exclusive and territorially unlimited licence to use the Work in the following fields of exploitation:
- recording the Work in a hard copy, as well as on a digital or magnetic medium;
- reproduction of the Work using any technique, without limitation of the number of editions or copies;
- distribution of the Work and its copies on any medium, including marketing, sale, lending, and rental;
- introduction of the Work into a computer memory;
- disseminating the Work in information networks, including in the Internet;
- public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and re-broadcasting, as well as making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to it at a time and place of their own choosing;
- within the scope of dependent rights to the Work, including in particular the right to make necessary changes to the Work resulting from editorial and methodical development, as well as to translate the Work into foreign languages;
The licence is granted from the moment of the transfer of the Work to the Ignatianum University in Cracow. The Ignatianum University in Cracow is entitled to grant further sub-licences to the Work within the scope of the right granted. The licence is time-limited and it is granted for a period of 15 years, starting from the date of its granting.
Authors are permitted and encouraged to publish their text online (e.g. in their institution’s repository or on the institution’s website) before or during the submission process as this may lead to beneficial exchanges, as well as earlier and greater citation of the published text (See The Effect of Open Access). We recommend using any of the following portals of research associations:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search
