Lalka w teatrze lalek
Abstrakt
Teatr jest stałym elementem edukacji dzieci i młodzieży. Jednak teatr lalek jako forma artystycznego dialogu prowadzonego za pośrednictwem formy plastycznej (lalki) nie cieszy się dziś zainteresowaniem pedagogów. Autorka artykułu postawiła sobie za cel przekonanie edukatorów do tej specyficznej formy teatru i jej możliwości komunikowania się z wychowankiem zarówno poprzez tworzenie spektaklu w ramach laboratorium teatralnego, przez rozmowę o spotkaniu z teatrem profesjonalnym, jak i jako sposób komunikacji interpersonalnej. Wykorzystując badania teatrologiczne i antropologiczne, analizuje możliwości budowania metafory teatralnej za pomocą lalki, a w oparciu o analizę recenzji i opisów widowisk lalkowych oraz obserwację własną współczesnej twórczości lalkowej – dokonuje przeglądu form lalek i sposobu ich istnienia w teatrze. Pokazuje ogromną różnorodność możliwości i wskazuje siłę pobudzania wyobraźni zarówno twórcy, jak i widza. Zwraca uwagę na najnowszą koncepcję „materialnego performansu”, który należy rozumieć jako swoisty dialog interpersonalny między kreatorem a odbiorcą za pośrednictwem materialnego obiektu. Z jednej strony mobilizuje się dzieci do zainteresowania realnym światem, który stanowi przecież naturalne środowisko człowieka. Ma to szczególne znaczenie w świecie zdominowanym przez nowe technologie i wirtualne światy. Z drugiej strony materialny pośrednik ma również walor terapeutyczny, to znaczy pozwala na szczerą i prawdziwą rozmowę, stając się wartościowym narzędziem w pracy edukatora.
Bibliografia
Gad M., Teatr szkolny jako jedna z form teatru amatorskiego i jego aspekty społeczno-wychowawcze – w opinii prowadzących grupy, praca magisterska, promotor: dr J. Skutnik, Uniwersytet Śląski, Cieszyn 2008.
Gloton R., Clero C., Twórcza aktywność dziecka, tłum. I. Wojnar, WSiP, Warszawa 1988.
Jurkowski H., Dzieje teatru lalek w Europie, t. II, PIW, Warszawa 1976.
Jurkowski H., Lalka teatralna jako trop, „Teatr Lalek” 33–34(1991)1–2.
Jurkowski H., Szkice z teorii teatru lalek, Polunima, Łódź 1993.
Kielar-Turska M., „…zobaczyć więcej, niż widać”: dziecko wobec zabawy dramatycznej i widowiska teatralnego, [w:] Dziecko i teatr w przestrzeni kultury, t. I: Teatr w świecie, red. M. Karasińska, G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2007.
Kulesza M., Tomaszewska E., Rozmowa z Nieobecnym, cz. 2: Teatr lalek dla dzieci, Louktář (materiał przyjęty do druku).
Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, tłum. A. Zajączkowski, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001.
Łotman J., Lalki w systemie kultury, „Teatr Lalek” 29(1990)1.
Puppetry and Material Perfomance, red. D.N. Posner, C. Orenstein, J. Bell, Abingdon and New York, Routledge 2014.
Strzelecki Z., Polska plastyka teatralna, t. I, PIW, Warszawa 1963.
Taranienko Z., Teatr bez dramatu, Wydawnictwa COK, Warszawa 1979.
Tomaszewska E., Jan Dorman, własną drogą, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2012.
Wygotski L.S., Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka, tłum. A. Brzezińska, T. Czub, [w:] Wybrane prace psychologiczne, t. II: Dzieciństwo i dorastanie, red. A. Brzezińska, M. Marchow, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Copyright (c) 2018 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
