Ocenianie kształtujące w edukacji wczesnoszkolnej. Próba odpowiedzi na oczekiwania rzeczywistości XXI wieku
Abstrakt
Pedagogika na przestrzeni XX wieku stanowiła arenę ścierania się różnorodnych prądów, kierunków oraz tendencji, które poszukiwały efektywnych rozwiązań dotyczących procesów nauczania, uczenia się i wychowania. Postępujące w szybkim tempie przemiany cywilizacyjne oraz rytm przeobrażeń społeczno-gospodarczych przyniosły zapotrzebowanie na edukację nadążającą za rozwojem i służącą jego potrzebom. W obliczu tych wyzwań postawiono nowe wymagania zarówno przed całym systemem szkolnym, jak i samym nauczycielem. Znaczącym zadaniem stało się poszukiwanie optymalnych rozwiązań, przygotowujących uczniów już od pierwszych lat pobytu w szkole do funkcjonowania w nowoczesnej rzeczywistości. Jedną z propozycji jest ocenianie kształtujące. Jest to metoda pomagająca uczyć się i wzmacniająca motywację ucznia. Jej najważniejsze strategie to: wspólne określenie celów lekcji/zajęć oraz kryteriów sukcesu, organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań problemowych, udzielanie uczniom informacji zwrotnej, zachęcanie do pomocy koleżeńskiej, wdrażanie do współodpowiedzialności za proces uczenia się. Niezmiernie istotna jest tu rola nauczyciela jako inspiratora dziecięcej/uczniowskiej aktywności i samodzielności. Nauczyciel stosujący ocenianie kształtujące na swoich zajęciach skoncentrowany jest nie tylko na nauczaniu, ale przede wszystkim na uczeniu się uczniów. Jego zadanie polega na stwarzaniu sytuacji, w których uczniowie uczą się efektywnie i kreowaniu środowiska motywującego. Charakter oceniania kształtującego wpisuje się w wymagania dotyczące istoty procesu oceniania sformułowane zarówno przez prawo oświatowe, jak i zasady dydaktyki wczesnoszkolnej.Bibliografia
Bałachowicz J., Cechy stylu działań edukacyjnych nauczyciela, [w:] Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka, red. I. Adamek, J. Bałachowicz, Impuls, Kraków 2013.
Black B., William D., Inside the Black Box. Raising Standards Through Classroom Assesment, 1998; http://weaeducation.typepad.co.uk/files/blackbox-1.pdf (dostęp: 25.02.2015).
Bloom B. S., Handbook of formative and summative evaluation of student learning, McGraw-Hill Book Company, New York 1971.
Brzezińska A., Janiszewska-Rain J., W poszukiwaniu złotego środka. Rozmowy o rozwoju człowieka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Czetwertyńska G., Ocenianie kształtujące w projekcie edukacyjnym, [w:] Europejski wymiar edukacji-program Comenius w Polsce, red. M. Szpotowicz, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2011.
Elsner D., Szkoła jako organizacja ucząca się, Wydawnictwo Mentor, Chorzów 2003.
Hattie J., Visible Learning: A Synthesis of Over 800 Meta-Analyses Relating to Achievement, Routledge, New York 2009.
Kędra M., Zatorska M., Jak sprawdzać i oceniać? [w:] M. Kędra, M. Zatorska, Razem z dzieckiem, ORE, Warszawa 2014.
Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo-wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. J. Trempała, PWN, Warszawa 2011.
Klus-Stańska D., Nowicka M., Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, WSiP, Warszawa 2005.
Kopik A., Oceniać dla dobra ucznia, [w:] red. E. Marek, J. Łuczak, Diagnoza i terapia psychopedagogiczna w edukacji dziecka, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2010.
Kupisiewicz Cz., Szkoła przyszłości. Konstruktywne cechy szkoły jutra, [w:] Szkoła w XX wieku, PWN, Warszawa 2006.
Kwieciński Z. red., Alternatywy myślenia o/dla edukacji, IBE, Warszawa 2000.
Kwieciński Z., Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany społecznej, [w:] Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, IBE, Warszawa 2000.
Lewandowska-Kidoń T., Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, [w:] Nauczyciel kompetentny. Teraźniejszość i przyszłość, red. Z. Bartkowicz, M. Kowaluk, M. Samujło, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, s. 184-197.
Misiorna E., Michalak R., Ocenianie jako mechanizm wspierania rozwoju dziecka. Mit czy rzeczywistość, [w:] Dziecko w szkolnej rzeczywistości. Założony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej, red. H. Sowińska, Wyd. Nauk. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2011.
Polak K., Nauczyciel, twórczość, promocja. Wybrane uwarunkowania modernizacji oświaty, Wyd. Nauk. UJ, Kraków 1997.
Samborska I., Kompetencje nauczyciela edukacji elementarnej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 31(2014) 1, s. 41-48.
Sterna D., Uczę (się) w szkole, Wyd. Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014.
Szymański M. J., Funkcje edukacji szkolnej w zmieniającym się społeczeństwie, [w:] Szkoła w świecie współczesnym, red. B. Muchacka i M. Szymański, Impuls, Kraków 2008.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Impuls, Kraków 2008.
Uszyńska-Jarmoc J., Kompetencja uczenia się, [w:] Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej, red. J. Uszyńska-Jarmoc, B. Dudel, M. Głoskowska-Sołdatow, Impuls, Kraków - Białystok 2013.
Ocenianie kształtujące przynosi najlepsze wyniki, „Bliżej Przedszkola”, 103(2010) 4.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, Dz. U. nr 83, poz. 562.
www.ceo.org.pl/ok/news/artkuly-ok (dostęp: 25.02.2015).
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
