Wychowanie integralne podstawą rozwoju osoby
Abstrakt
Każdy proces wychowania zmierza do wytkniętego celu, jakim jest osiągnięcie dojrzałości. Proces ten odbywa się na drodze nabywania sprawności – cnót, które wyrażają dojrzałość i odpowiedzialność osoby zarówno za siebie, jak też większe społeczności, w których przychodzi jej żyć. W osiąganiu tych celów pomocne jest odwoływanie się do pedagogiki transcendentnej, której przedstawiciele odwołują się do religii otwierającej przed człowiekiem nowy sens ludzkiej egzystencji. Zakłada ona wsparcie w osiąganiu za pośrednictwem naturalnego i religijnego dojrzałości ludzkiej i religijnej. Przy tego rodzaju rozumowaniu przyjmuje się, że poznanie religijne przenika rozum, wolę i uczucia człowieka i w sposób decydujący wpływa na zajmowane przez osobę postawy. Innym walorem pedagogiki transcendentnej jest wsparcie osoby w osiąganiu dojrzałości wewnętrznej duchowej, która ułatwia osobie stawanie się bardziej bezinteresowną i otwartą na potrzeby innych. Tego rodzaju postrzeganie ludzkiej dojrzałości sprzyja też rozbudzaniu wrażliwości na potrzebę, czy wręcz konieczność określenia najważniejszego, ostatecznego przedmiotu ludzkich dążeń, zabiegów i wysiłków, które P. Tillich nazywa troską ostateczną. Na tej drodze łatwiej przychodzi uświadomić sobie zależności między tym, co sam mogę osiągnąć, a tym, co oferuje Bóg.
Bibliografia
Ablewicz K., (Nie)obecność ducha w wychowaniu człowieka. Z filozofii kultury Bogdana Nawroczyńskiego, „Horyzonty Wychowania” 11(2007)6.
Benedykt XVI, Trwajcie mocni w wierze. Pielgrzymka do Polski, KAI, Warszawa 2006.
Blaskovic St., Gewissen, [w:] Praktisches Wörterbuch der Religionspädagogik und Katechetik, Basel, Wien-Freiburg 1978.
Bogdalczyk M., Wiara jako troska ostateczna. W nawiązaniu do myśli Paula Tillicha, „Logos i Ethos” 33(2012)2, http://old.upjp2.edu.pl/download/lg33_5.pdf, (dostęp: 23.01.2017).
Boużyk M.M., Wychowanie otwarte na religię. Polska Szkoła Filozofii Klasycznej o roli religii w wychowaniu, Wyd. UKSW, Warszawa 2013.
Brezinka W., Wychowanie i pedagogika. W dobie przemian kulturowych, Wyd. WAM, Kraków 2008.
Brezinka W., Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, Wyd. WAM, Kraków 2007.
Chlewiński Z., Dojrzałość, osobowość, sumienie religijność, W drodze, Poznań 1991.
Chmielewski M., Duchowość, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. ks. M. Chmielewski, Wydawnictwo „M”, Lublin–Kraków 2002.
Cichoń W., Wartości. Człowiek. Wychowanie. Zarys problematyki aksjologiczno-wychowawczej, Wyd. UJ, Kraków 1996.
Daniluk M., Duchowość chrześcijańska, [w:] Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, WN KUL, Lublin 1989.
Divarkar P., Droga wewnętrznego poznania, przeł. B. Steczek, Wyd. WAM, Kraków 2002.
Fleming D. L., Czym jest duchowość ignacjańska?, przeł. D. Piórkowski, Wyd. WAM, Kraków 2013.
Formella Z., Wychowanie integralne w skautingu. Aktualność propozycji, [w:] Pedagogika chrześcijańska. Tradycja. Współczesność. Nowe wzywania, red. J. Michalski, A. Zakrzewska, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010.
Gałdowa A., Nelicki A., O możliwościach i warunkach bycia twórczym z perspektywy aksjologicznej teorii wartości, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczne” (1993), z. 8.
Griffith J.L., Griffith M.E., Odkrywanie duchowości w psychoterapii, przeł. K. Gdowska, Wyd. WAM, Kraków 2008.
Grzywak-Kaczyńska M., Trud rozwoju, PAX, Warszawa 1988.
Homplewicz J., Etyka pedagogiczna, Wyd. WSP, Rzeszów 1996.
Horowski J., Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2015.
Hurlock E.B., Rozwój dziecka, przeł. B. Hornowski i in., PWN, Warszawa 1985.
Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”, Watykan 1998.
Karczewska J., Integralne wychowanie człowieka w ujęciu o. Jacka Woronieckiego, [w:] Antropologiczna pedagogika ogólna, red. M. Nowak, P. Magiera, I. Szewczak, Gaudium, Lublin 2010.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallotinum, Poznań 1994.
Kowalczyk S., Teoria poznania, Wyd. i Druk. Diecezji Sandomierskiej, Sandomierz 1999.
Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wyd. Salezjańskie, Łódź 1981.
Ladaria L. F., Wprowadzenie do antropologii teologicznej, Wyd. WAM, Kraków 2002.
Lombaerts H., Edukacja z perspektywy europejskiej, „Horyzonty Wychowania” 3 (2002)2.
Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Impuls, Kraków 2002.
Madej-Babula M., Edukacja zintegrowana w dialogu z wychowaniem religijnym, WSFP „Ignatianum”, Wyd. WAM, Kraków 2006.
Makselon J., Człowiek jako istota religijna, [w:] Psychologia dla teologów, red. J. Makselon, Wyd. Naukowe PAT, Kraków 1995.
Marek Z., Duchowość, religia i wychowanie, „Pedagogika Społeczna” XIV(2015)1(55).
Marek Z., Podstawka K., Wartości moralne (ujęcie pedagogiczne), [w:] Encyklopedia aksjologiczna, red. K. Chałas, A. Maj, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2016.
Marek Z., Podstawy wychowania moralnego, WSF-P „Ignatianum”, Wyd. WAM, Kraków 2005.
Marek Z., Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji?, Wyd. WAM, Kraków 2014.
Marek Z., Rozwój teorii religijnego wychowania dziecka w wieku przedszkolnym w Polsce w latach 1945-1990, Wyd. WAM, Kraków 1994.
Marszałek L., Duchowość dziecka. Znaczenia – perspektywy – konteksty w pedagogice przedszkolnej, Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, Warszawa 2013.
Mądrzycki T., Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw, WSiP, Warszawa 1977.
Meurer T., Duchowość jako zamiennik religii? Wyprawy w mgliste pogranicze religii i duchowości, „Keryks” (2011)10.
Nikitorowicz J., Tradycja, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, t. 6, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Olbrycht K., Wychowanie do wartości – w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji, „Paedagogia Christiana” 24(2009)2.
Olchanowski T., Duchowość i narcyzm, Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, Warszawa 2006.
Pawluczuk W., Duchowość, [w:] Leksykon socjologii religii, Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Wyd. Verbinum, Warszawa 2004.
Pawluczuk W., Duchowość, [w:] Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Wyd. Verbinum, Warszawa 2004, s. 90.
Sikorski T., Sumienie, [w:] Słownik teologiczny, t. 2, red. A. Zuberbier, Warszawa 1989.
Skorowski H., Sumienie, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Wyd. WAM, Kraków 2004.
Sławiński S., Rozważania o wychowaniu, Pax, Warszawa 1983.
Strojnowski J., Dojrzałość, [w:] Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989.
Sumienie, [w:] W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1981, 293.
Surzykiewicz J., Religia, religijność i duchowość jako zasoby osobowe i kapitał społeczny w pedagogice społecznej/pracy socjalnej, „Pedagogika Społeczna” XIV(2015)1(55).
Szacki J., Tradycja, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Wyd. WAM, Kraków 2004.
Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Wyd. WAM, Kraków 2002.
Tillich P., Dynamika wiary, W drodze, Poznań 1987.
Tischner J., Jak żyć? Wyd. TUM, Wrocław 1997.
Tomczak J., Formowanie dojrzałego sumienia, „Horyzonty Wiary” 9(1998)2.
W. Prężyna, Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1981.
Waldenfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj, przeł. A. Paciorek, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1993.
Wiseman J., Historia duchowości chrześcijańskiej. Wybrane zagadnienia, przeł. A. Wojtasik, Wyd. WAM, Kraków 2009.
Witek S., Chrześcijańska wizja moralności, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1982.
Witek S., Duchowość religijna, w: Encyklopedia katolicka t. IV, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989.
Zięba S., Człowiek. 2. Pochodzenie, [w:] Leksykon pedagogiki religii, red. nauk. C. Rogowski, Verbinum, Warszawa 2007.
Zulehner P.M., Religia jako mega trend, „Keryks” 2(2003)1.
Zuziak W., Aksjologia Louisa Lavelle`a wobec ponowoczesnego kryzysu wartości, Wyd. WAM, Kraków 2012.
Zwyczaj, [w:] Wielka encyklopedia PWN, red. J. Wojnowski, t. 30, PWN, Warszawa 2005.
Copyright (c) 2017 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
