Wiedza nauczycieli przedszkoli na temat zaburzeń rozwojowych w kontekście specjalnych potrzeb edukacyjnych
Abstrakt
Celem badań była ocena zasobu wiedzy nauczycieli wychowania przedszkolnego na temat dysleksji, ADHD i autyzmu w związku ze stawianymi przed nimi wymaganiami pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w inkluzywnym systemie kształcenia w Polsce. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu postawiono problemy badawcze, dotyczące: a) poziomu wiedzy nauczycieli z terenów wiejskich i miejskich o wybranych zaburzeniach rozwojowych, oraz b) porównania wiedzy deklarowanej i rzeczywistej na ten temat w obu badanych grupach. Zastosowano autorski kwestionariusz ankiety, składający się z części A, służącej do pomiaru wiedzy deklarowanej (WD) poprzez zaznaczenie stopnia zgodności z twierdzeniami dotyczącymi terminologii, przyczyn, objawów, terapii i dostępności informacji na 4-stopniowej skali typu Likerta, oraz części B, do pomiaru wiedzy rzeczywistej (WR) poprzez samodzielne generowania informacji w wymienionych obszarach. Osoby badane dobrano losowo z terenów miejskich (n=50) oraz wiejskich (n=50). Nauczyciele przedszkoli wypełniali kwestionariusz ankiety podczas indywidualnych sesji. Wyniki wskazują na zadowalający poziom WD badanych z obu grup na temat ocenianych zaburzeń. Statystycznie istotne różnice między grupami wystąpiły w zakresie WD o ADHD. WR była zadowalająca w obu grupach, choć nieznacznie niższa od WD. Większe różnice między WD i WR wystąpiły w grupie nauczycieli wiejskich. Prezentowali oni szczególnie niski poziom WR na temat autyzmu. Zadowalająca wiedza o zaburzeniach powinna być nieustannie uaktualniania w kontekście pracy z dziećmi ze SPE.
Bibliografia
Aincow M., Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły [w:] Integracja dzieci o specjalnych potrzebach. Wybrane zagadnienia etyczne, G. i S. Fairbairn,
przeł. A. Fus, W. Tabisz, Wydawnictwo CMPPP, Warszawa 2000.
Baranowska W., Nauczyciel a uczeń z ADHD, Impuls, Kraków 2010.
Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, przeł. P. Sørensen, M. Wojtaś, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Bobkowska-Lewartowska L., Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii, Impuls, Kraków 2005.
Bogdanowicz M., Świadomość dysleksji w Polsce – badania porównawcze, [w:] Dysleksja - problem znany czy nieznany? red. M. Kostka-Szymańska, G. Krasowicz-Kupis, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007.
Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2002.
Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci – nowa definicja i miejsce w klasyfikacjach międzynarodowych, „Psychologia Wychowawcza” (1996)1.
Bogdanowicz M., Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, „Psychologia Wychowawcza” (1995)3.
Brzezińska A., Jabłoński S., Ziółkowska B., Specyficzne i specjalne potrzeby edukacyjne, „Edukacja” (2014)2.
Chrzanowska B., Święcicka J., Oswoić ADHD. Przewodnik dla rodziców i nauczycieli dzieci nadpobudliwych psychoruchowo, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2006.
Dolata R., Szkoła – segregacje – nierówności, Wyd. UW, Warszawa 2008.
GUS, Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2014/15, GUS, Warszawa 2015.
Hanć T., Dzieciństwo i dorastanie z ADHD, Impuls, Kraków 2009.
Kendall P.C., Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, przeł. J. Kowalczewska, GWP, Gdańsk 2012.
Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Klim-Klimaszewska A., Trzylatek w przedszkolu. Gotowość dziecka trzyletniego do podjęcia edukacji przedszkolnej, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2010.
Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A., ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców, GWP, Gdańsk 2007.
Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Wydawnictwo AWH Antoni Dudek, Lublin 2003.
Krzyżyk D., Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2012.
Maciarz A., Biadasiewicz M., Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera, Impuls, Kraków 2000.
Meyer D.E., Semantic Priming Well Established, “Science345(2014), DOI: 10.1126/science.345.6196.523-b
O’Regan F.J., Jak pracować z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przeł. R. Waliś, Wydawnictwo K.E. Liber, Warszawa 2005.
Pfiffner L., Wszystko o ADHD, przeł. J. Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Pisula E., Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej, GWP, Sopot 2012.
Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, GWP, Sopot 2005.
Portmann R., ADHD – nadpobudliwość psychoruchowa. Istota zagadnienia, przeł. E. Kowalczyk, Jedność, Kielce 2006.
Rozporządzenie MEN z dnia 30/04/2013 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oświatowych. Dz. U. 2013, poz. 532; http:/bip.men.gov.pl (dostęp 12.05.2016).
Schaffer R., Psychologia dziecka, PWN, Warszawa 2009.
Siemak-Tyrlikowska A., Podstawy doboru treści kształcenia, WSiP, Warszawa 1985.
Sitarczyk M., Andrzejewska J., Specjalne potrzeby edukacyjne w przestrzeni systemu oświaty. Teoretyczne i metodologiczne założenia projektu: Praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Wyd. Akademii Humianistyczno-Ekonomicznej, Lublin 2012.
Thompson J., Specjalne potrzeby edukacyjne, przeł. J. Bartosik, PWN, Warszawa 2013.
Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M., Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci, Wydawnictwo BiFOLIUM, Lublin 1999.
www.autyzm24.pl (dostęp 12.05.2016).
Zaremba L. Specjalne potrzeby edukacyjne i rozwojowe dzieci i młodzieży, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2014.
Copyright (c) 2017 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
