Wartości ilustracji w książce obrazkowej i ilustrowanej w perspektywie porządku jej udostępniania dzieciom
Abstrakt
Kontakt ze sztuką plastyczną i pierwsze doświadczenia w komunikacji wizualnej zapewniają dziecku książki obrazkowe i ilustrowane. Dlatego istotne jest, by miały one swoje określone miejsce w codzienności dziecka i by stanowiły wartościowe pod względem poznawczym i estetycznym bodźce. Obecny rynek książki dla dzieci jest niezwykle bogaty i oferuje publikacje adresowane do wąskich grup odbiorczych, które charakteryzują zróżnicowane możliwości percepcyjne. Celem opracowania jest próba uporządkowania książek obrazkowych i ilustrowanych z uwzględnieniem organizacji treści przedstawień wizualnych oraz określenie ich odbiorcy. W efekcie analizy dostępnych książek dla małych dzieci wyróżniono i omówiono następujące kategorie ilustracji: przedstawieniowe –jednoelementowe; przedstawieniowe – wieloelementowe i sytuacyjne; narracyjne – jednoplanowe; narracyjne wieloplanowe; kadrowe – emocjonalne; kadrowe – symboliczne oraz symboliczne – kontekstowe. Charakterystyka kolejnych kategorii sposobów konstruowania komunikatu wizualnego została poparta przykładami publikacji z obszaru książki dla dzieci. W opracowaniu skoncentrowano się także na wartościach kontaktu dziecka z rozmaitymi rozwiązaniami sztuki ilustratorskiej. Zwrócono uwagę zwłaszcza na znaczenie ilustracji w alfabetyzacji wizualnej dzieci oraz wprowadzaniu ich do świata sztuki.
Bibliografia
Alt K., Hering J., Horstmann I., Mit Bildrbüchern in die Lesewelt. Anregungen zur Sprach- und Erzählförderung in der Kita, Freie Hansestadt Bremen ‒ Die Senatorin für Soziales, Kinder, Jugend und Frauen und Bremer Institut für Bilderbuch ‒ und Erzählforschung, 2013, www.bibf.unibremen.de/images/BilderbuecherLesewelt/Mit_Bilderbuechern_in_die_Lesewelt_1.pdf [dostęp: 17.03.2017].
Cackowska M., Czym jest książka obrazkowa? Część pierwsza, „Ryms“ (2009) 5.
Cackowska M., Czym jest książka obrazkowa? Część druga, „Ryms“ (2009) 6.
Cackowska M. Czym jest książka obrazkowa? Część druga. Problemy z pojmowaniem książki obrazkowej w Polsce, „Ryms“ (2009/2010) 8.
Cackowska M., Dzieciństwo, [w:] Dyskursywna konstrukacja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, red. M. Cackowska, L. Kopcewicz, M. Patalon, P. Stańczyk, K. Starego, T. Szkudlarek, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012.
Carrière J.C., Eco U., Nie myśl, że książki znikną, Wyd. W.A.B., Warszawa 2010.
Diduszko H., Pełniej odczuwać, głębiej rozumieć, o relacji: dziecko – sztuka, wychowaniu estetycznym i książce, „Ryms” (2009) 5.
Dolya G., Technologia rozwoju dziecka. Klucz do uczenia się, Key to Learning Polska, 2007.
Grochowalska M., Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych dziecka w wieku przedszkolnym, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2009.
Kain W., Die positive Kraft der Bilderbücher. Bilderbücher in Kindertageseinrichtungen pädagogisch einsetzen, Cornelsen Verlag, Berlin‒Düsseldorf‒Mannheim 2006.
Karpowicz A., Świat liter. Typografia dla dzieci w perspektywie antropologii słowa, [w:] Słowo na terytorium sztuki dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2013.
Keller U. D., Bilderbücher für Vorschulkinder. Bedeutung ind Auswahl, Verlag pro Juventure, Zürich 1995.
Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2007.
Koerber S., Welche Rolle spielt das Bildersehen des Kindes aus Sicht der Entwicklungpsychologie?, [w:] Neue Impulse der Bilderbuchforschung, Hrsg. J. Thiele, Schneider Verlag Hohengehren, Baltmannsweiler 2007.
Mazepa-Domagała B., Dziecięce spotkania ze sztuką. Strategia projektowania spotkań ze sztuką oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przekazów wizualnych, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.
McLuhan M., Przedłużenia człowieka, [w:] Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, M. McLuhan, Wyd. WNT, Warszawa 2004.
Ogonowska A., Kultura, komunikacja i kompetencja wizualna w kontekście wybranych zagadnień współczesnej humanistyki, Zeszyt Naukowy/Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, „Nowe Media: Edukacja ‒ Polityka ‒ Ekonomia ‒ Kultura”, (2012) 26, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171402377 [dostęp: 03.06.2017].
Pater-Ejgierd N., Kultura wizualna a edukacja, Wyd. Fundacja Tranzyt, Poznań 2010.
Pomiankiewicz Ł., Istota piękna a społeczne relacje jego wytwarzania. Próba porównania estetycznego i socjologicznego podejścia do sztuki, „Kultura i Historia” (2011) 10, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl [dostęp: 13.10.2014].
Schaffer H. R., Psychologia dziecka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Słońska I., Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci, PWN, Warszawa 1977.
Wieczorek-Tomaszewska M., Kompetencje wizualne w praktyce edukacyjnej, „Biblioteka i Edukacja”, www.bg.up.krakow.pl/newbie/index.php/bie/article/view/68, (2000) 5, [dostęp: 03.06.2017].
Wiercińska J., Sztuka i książka, PWN, Warszawa 1986.
Zabawa K., Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej, Akademia Ignatianum, Wyd. WAM, Kraków 2013.
Zając M., Bibliologiczne i bibliotekoznawcze szkiełko i oko, [w:]: Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice, red. G Leszczyński, M. Zając, Wyd. SBP, Warszawa 2013.
Copyright (c) 2017 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
