Znaczenie zabawki w terapii autyzmu Wybrane aspekty

Słowa kluczowe: zabawka, autyzm, terapia, zachowania społeczne, motywacja, rozumienie emocji, pamięć krótkotrwała, logiczne myślenie

Abstrakt

Artykuł jest szkicem naukowego namysłu nad zabawką rozumianą jako narzędzie terapeutyczne. Przedmiotem rozważań uczyniłyśmy pracę terapeuty-logopedy z dziećmi autystycznymi w wieku przedszkolnym, koncentrując się na terapii kompetencji społecznych i rozumienia emocji, kształceniu językowym, nauce logicznego myślenia i ćwiczeniu pamięci, a także na aspekcie motywacyjnym zabawki. Celem artykułu jest ukazanie funkcji zabawki w pracy z dzieckiem autystycznym. Należy go traktować jako pewnego rodzaju poradnik na temat możliwości wykorzystania zabawki głównie w gabinecie logopedycznym (bo został napisany z perspektywy logopedów-praktyków), aczkolwiek skierowany jest on do wszystkich osób pracujących z dziećmi – również psychologów, pedagogów, opiekunów i rodziców. Zaproponowane użycia zabawek są stosowane i weryfikowane w terapii opartej na metodzie indywidualnej pracy z dzieckiem zaburzonym, a metodą zbierania materiałów badawczych do artykułu była obserwacja uczestnicząca.  Do istotniejszych wniosków z poczynionych obserwacji należą:

- zabawki spełniają ważną rolę w terapii zachowań społecznych, jako że cały proces terapeutyczny zmierza do kształtowania kompetencji - społecznych, a zastosowanie zabawki daje dodatkowo możliwość kontynuowania zabawy poza sytuacją gabinetową;

- zabawka jest doskonałym narzędziem wspomagającym progresję mowy, ułatwia chociażby wprowadzanie i utrwalanie kolejnych kategorii gramatycznych;

- zabawki inspirują wspólne aktywności, co ma znaczenie wysoce terapeutyczne;

- zabawki motywują dziecko do aktywnego udziału w terapii.

Biogram autora

Ewa Olimpia Zmuda, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Ewa Zmuda, doktor w zakresie językoznawstwa, logopeda, nauczyciel języka polskiego jako obcego. Adiunkt w Katedrze Języka Polskiego w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie; członek Koła Współpracowników Zespołu Języka Religijnego, członek Towarzystwa Miłośników Języka Religijnego, sekretarz redakcji "Studia Linguistica", lektor w Studium Nauki Języka Polskiego. Zainteresowania naukowe: teolingwistyka, onomastyka, leksyka i frazeologia, pragmatyka językowa, glottodydaktyka i logopedia.

 

Bibliografia

Bobkowicz-Lewartowska L., Autyzm dziecięcy – zagadnienia diagnozy i terapii, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005.

Burton R., Mirski A., Jaka zabawka wspomaga rozwój dziecka, [w:] Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy, red. M. Kielar-Turska, B. Muchacka, „Agat-print”, Kraków 1999.

Chilińska-Karpowicz E., Jaworska A., Mowa i zabawa. Pedagogika zabawy w pracy logopedycznej, Wydawnictwo Klanza, Lublin 2005.

Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, wyd. II popr. i poszerz., Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.

Cieszyńska J., Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych, Omega Stage System – Jędrzej Cieszyński, Kraków 2011.

Dymara B. (red.), Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.

Dymara B. (red.), Dziecko w świecie zabawy. Zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.

Dymara B., Zabawa, radość i szczęście w literaturze i życiu dzieci, młodzieży i dorosłych, [w:] Dziecko w świecie zabawy. Zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym, red. B. Dymara, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.

Kabacińska K., Od grzechotki do… – słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne”, 11, 2010.

Krajewski M., W stronę socjologii przedmiotów, [w:] W cywilizacji konsumpcyjnej, red. M. Golka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.

Kruk-Lasocka J., Autyzm czy nie autyzm. Problemy diagnozy i terapii pedagogicznej małych dzieci, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji, Wrocław 1999.

Kwaśniewska G., Rola i kompetencje w procesie wczesnego wspomagania rodziny dziecka z niepełnosprawnością, [w:] Wczesna diagnoza i wspomagania rozwoju dziecka z dysfunkcjami, red. W. Brejnak, K.J. Zabłocki, Stowarzyszenie Dobra Wola OPP, Warszawa 2009.

Maciejewska-Mroczek E., Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka, Universitas, Kraków 2012.

Moroz K., Bliżej edukacji ludycznej – zabawy i zabawki naszych dzieci, [w:] Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji, red. B. Dymara, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.

Okoń W., Zabawa a rzeczywistość, wyd. 1, WSiP, Warszawa 1987; wyd. 2, wyd. Żak, Warszawa 1995.

Pisula E., Autyzm. Przyczyny – symptomy – terapia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2010.

Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.

Przybyła T., Zabawki czy narzędzia edukacyjne? O technologiach informacyjno-komunikacyjnych w rękach współczesnych dzieci, [w:] Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016.

Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznania, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2002.

Waloszek D., Zabawa. Edukacja, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze, Zielona Góra 1996.

Winczura B. (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.

Zmuda E., Kilka uwag o potrzebie wczesnej diagnozy, [w:] Wybrane problemy opieki i edukacji dzieci do trzeciego roku życia, red. I. Kopaczyńska, A. Olczak, Fundacja Edukacja – Demokracja – Rozwój, Zielona Góra 2016.

Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka I., Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska M. (red.), Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wieku, Wydawnictwo Chronicon, Wrocław 2016.

Opublikowane
2018-10-08
Jak cytować
Zmuda, E. O., & Szurek, M. M. (2018). Znaczenie zabawki w terapii autyzmu Wybrane aspekty. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 13(3(49), 173-187. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1349.10