Edukacja STEM a aktywność poznawcza dziecka w wieku przedszkolnym

Słowa kluczowe: edukacja STEM, ciekawość poznawcza, potencjał naukowy dziecka, edukacja przedszkolna, program edukacji przedszkolnej

Abstrakt

Problematyka badawcza artykułu koncentruje się na ukazaniu specyfiki edukacji STEM jako przestrzeni sprzyjającej rozwojowi aktywności poznawczej dziecka w wieku przedszkolnym. Celem prowadzonych badań jest rozpoznanie wymiarów rzeczywistości dziecka, które stanowią dla niego ważne doświadczenia naukowe. Przedmiotem analiz uczyniono wypowiedzi 54 dzieci w starszym wieku przedszkolnym ze środowiska wielkomiejskiego. Wypowiedzi dzieci przybrały formę pytań. Metodą badania była analiza treści. Tło dla badań stanowi przedstawienie istoty dokonujących się przemian w przestrzeni edukacji. Kierunek zmian określa koncepcja STEM, która powstała dla podniesienia efektywności edukacji oraz poprawy jej jakości. W jej zakres wchodzą nauki ścisłe, technologia, inżynieria, matematyka. W edukacji STEM podkreśla się możliwość elastycznego reagowania na zmiany oraz radzenia sobie z ich nieprzewidywalnością. Pożądane jest rozwijanie zainteresowania edukacją STEM od najmłodszych lat. Edukacja oparta na tematach STEM staje się przestrzenią wyzwalającą kreatywność i zaangażowanie uczących się. Staje się generatorem pomysłów i impulsem dla innowacji. W ostatniej części artykułu przedstawiono doniesienia z badań na temat ciekawości poznawczej dzieci w starszym wieku przedszkolnym wyrażającej się w pytaniach badanych. W celu zobrazowania treści doświadczeń dzieci związanych z nauką przywoływano wypowiedzi badanych. Przeprowadzone analizy ukazują potencjał naukowy dziecka oraz stanowią rozpoznanie w kierunku personalizacji treści w edukacji.

Biogram autora

Iwona Samborska, Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Nauk Społecznych Instytut Pedagogiki

Dr Iwona Samborska jest adiunktem w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jest doktorem nauk humanistycznych, pedagogiem i logopedą. Zajmuje się edukacją małego dziecka w kontekście dokonujących się przemian współczesności. W badaniach i publikacjach koncentruje się na ujmowaniu przestrzeni życia i uczenia się dziecka w szerokim kontekście społecznym i kulturowym. Przedmiotem analiz są doświadczenia dziecka w wieku przedszkolnym w wymiarze subiektywnym i obiektywnym. 

Bibliografia

Bałachowicz J., Witkowska-Tomaszewska A. (2015). Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości. Studium teoretyczno-empiryczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Chauvel D., Michel V. (1999). Pierwsze doświadczenia naukowe przedszkolaka, trans. K. and K. Pruski, Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.

Chyrk P. (2015). Nauki ścisłe, technologia, inżynieria i matematyka, [in:] Księga Trendów w Edukacji 2.0, Gdynia: Young Digital Planet a Sanoma Company, pp. 162-164, http://www.ydp.pl/wp-content/uploads/2017/04/Ksiega-Trendow-w-Edukacji-2.0-YDP.pdf (access: 29.08.2019).

Dolya G. (2007). Klucz do uczenia się. Technologia rozwoju dziecka, trans. Stanley’s School of Languages, Gdańsk: GDH Publishing.

Gonzalez H.B., Kuenzi J.J. (2012). Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Education: A Primer. CRS Report for Congress Prepared for Members and Committees of Congress, Congressional Research Service, 7-5700, www.crs.gov, R42642, https://fas.org/sgp/crs/misc/R42642.pdf (access: 29.08.2019).

Granovskiy B. (2018). Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Education: An Overview. Updated June 12, CRS Report Prepared for Members and Committees of Congress, Congressional Research Service, https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R45223 (access: 29.08.2019).

Guzik A. (2015a). Nowoczesna edukacja jest osobista: Personalizacja w edukacji, [in:] Księga Trendów w Edukacji 2.0, Gdynia: Young Digital Planet a Sanoma Company, pp. 14-16, http://www.ydp.pl/wp-content/uploads/2017/04/Ksiega-Trendow-w-Edukacji-2.0-YDP.pdf (access: 29.08.2019).

Guzik A. (2015b). Nowoczesna edukacja jest osobista: Spersonalizowane środowisko kształcenia, [in:] Księga Trendów w Edukacji 2.0, Gdynia: Young Digital Planet a Sanoma Company, pp. 34-36, http://www.ydp.pl/wp-content/uploads/2017/04/Ksiega-Trendow-w-Edukacji-2.0-YDP.pdf (access: 29.08.2019).

Klus-Stańska D., Nowicka M. (2014). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Gdańsk: Harmonia Universalis.

Kruk J. (2008). Doświadczenie, reprezentacja i działanie wśród rzeczy i przedmiotów. Projektowanie edukacyjne, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

ONZ. (2015). Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, https://www.gov.pl/web/rozwoj/agenda-2030 (access: 1.09.2019).

Rothert A. (2015). Władza wyobraźni. Edukacja, innowacje i demokracja, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Science Capital: making science relevant, https://www.stem.org.uk/news-and-views/opinions/science-capital-making-science-relevant (access: 29.08.2019).

Silverman D. (2009). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, trans. M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

UNESCO. (2017). Cracking the code: Girls’ and women’s education in science, technology, engineering and mathematics (STEM), Paris: UNESCO, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000253479 (access: 29.08.2019).

Włodarczyk R. (2011). Transgresja – transdyscyplinarność – translacja, [in:] R. Włodarczyk, W. Żłobicki (eds.), Interdyscyplinarność i transdyscyplinarność pedagogiki – wymiary teoretyczny i praktyczny, Kraków: Oficyna Wydawnicza “Impuls,” pp. 53-68.

Opublikowane
2020-01-29
Jak cytować
Samborska, I. (2020). Edukacja STEM a aktywność poznawcza dziecka w wieku przedszkolnym. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 14(4(54), 49-59. https://doi.org/10.35765/eetp.2019.1454.04