Rola pamięci i opowieści w kształtowaniu tożsamości i wychowaniu aksjologicznym dziecka. Pedagogiczne refleksje na temat spektaklu Opowieści z niepamięci.
Abstrakt
Celem artykułu jest prezentacja spektaklu teatralnego dla dzieci Opowieści z niepamięci jako narzędzia kształtowania tożsamości kulturowej dziecka oraz wprowadzenia najmłodszej widowni w tematykę pamięci jako kategorii etycznej. W badaniu wykorzystano analizę treści spektaklu i zinterpretowano go w kontekście filozoficznych rozważań Paula Ricoeura dotyczących opowieści, czasu, pamięci i zapominania. Poszczególne części artykułu dotyczą: pedagogicznej roli pamięci; mi- tologii słowiańskiej; opowieści jako gatunku narracyjnego; pamięci i zapominania oraz ich społecznych skutków; tożsamości i jej kształtowania; wychowawczych wartości prezentowanego przedstawienia. Opierając się na przekonaniach Ricoeura dotyczących opowieści, pamięci i zapominania, oraz poglądach pedagogicznych B. Milerskiego, stwierdzono, że treść omawianego spektaklu i sposób poruszania w nim wspomnianej tematyki mogą być przykładami wychowania do pamięci oraz uznania opowieści za znaczące narzędzie w procesie kształtowania tożsamości.
Bibliografia
Cukras-Stelągowska J. (2016). Słowo wstępne, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Czeremski M. (2011). Oswojenie bajki. Morfologia Władimira Proppa, [w:] W. Propp, Morfologia bajki magicznej, Kraków: Nomos.
Erikson E. H. (2002). Dopełniony cykl życia, tłum. A. Gomola, Poznań: Rebis.
Erwin E. (red). (2002). The Freud Encyclopedia. Theory, Therapy, and Culture. New York &London: Routledge.
Girard R. (1987). Kozioł ofiarny, tłum. M. Goszczyńska, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Hiuzinga J. (1949). Homo Ludens. A Study of the Play-Element in Culture, London, Boston and Henley: Routledge & Kegan.
John R. (2004). Problem uznania w procesie kształtowania współczesnej tożsamości, „Dialogi Polityczne. Polityka – Filozofia – Społeczeństwo – Prawo: Polityczność nad Sekwaną”, nr 3-4, s. 193-197.
Jung C. G. (2010). Four Archetypes. From Vol. 9, Part 1 of the Collected Works of C. G. Jung, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Le Goff J. (2015). Historia i pamięć, tłum. A. Gronowska, J. Stryjczyk, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Milerski B. (2016). Pamięć jako element kształcenia humanistycznego, [w:] J. Cukras--Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Milerski B., Śliwerski B. (red). (2000). Leksykon PWN. Pedagogika, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Młynarska-Sobaczewska A. (2009). Dobro wspólne jako kategoria normatywna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Juridica”, Vol. 69, s. 61-72.
Nikitorowicz J. (2016). Wartość dziedzictwa kulturowego w procesie ustawicznego kształtowania się tożsamości, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Piechowiak M. (2003). Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, „Kwartalnik Filozoficzny”, T. XXXI, Z. 2, s. 5-35.
Propp W. (2000). Nie tylko bajka, tłum. D. Ulicka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ricoeur P. (2008a). Czas i opowieść. Tom 1. Intryga i historyczna opowieść, tłum. M. Frankiewicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ricoeur P. (2008b). Czas i opowieść. Tom 2. Konfiguracja w opowieści fikcyjnej, tłum. J. Jakubowski, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ricoeur P. (2008c). Czas i opowieść. Tom 3. Czas opowiadany, tłum. U. Zbrzeźniak, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ricoeur P. (2006). Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański, Kraków: Universitas.
Sacks J. (2019). Polityka pamięci [komentarz do parszy Ekew], <https://chidusz.com/komentarze-biblia-tora-talmud-stary-testament-rabin-jonathan-sacks-parsza-parasza--paraszat-eikev-ekew-zydzi-judaizm-kazanie-5779-szabat-pamiec-solidarnosc-cywili-zacja/> (dostęp: 29.03.2020).
Sławiński J. (red). (1989). Słownik terminów literackich, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Suchocka A., Królikowska I. (2014). Kreowanie tożsamości kulturowej jako wyzwanie XXI wieku, „Colloquium. Kwartalnik”, Nr 4, s. 73-88.
Surma B. (2016). Pamięć i narracja w kształtowaniu tożsamości kulturowej w pedagogice Marii Montessori, [w:] J. Cukras-Stelągowska (red.), Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty – wartości – wychowanie, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zych P., Vargas W. (2018). Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach, Olszanica: Bosz.
Yerushalmi Y.H. (1999). Zakhor, Jewish History and Jewish Memory, Seattle: University of Washington Press.
https://teatranimacji.pl/edukacja-nauczyciele/ (dostęp: 15.02.2020). https://teatranimacji.pl/spektakl/opowiesci-z-niep/ (dostęp: 06.02.2020).
Copyright (c) 2020 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
