Piłka czy gramofon? - zabawka edukacyjna na wystawie gier i zabawek na Dynasach w Warszawie w 1902 roku w świetle ówczesnej prasy

Słowa kluczowe: zabawka edukacyjna, wystawa gier i zabawek, Dynasy, Warszawa 1902, prasa XX-wieczna

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zabawek edukacyjnych prezentowanych w dziale specjalnym na wystawie gier i zabawek dziecięcych w Warszawie na Dynasach w 1902 roku. Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące kryteriów doboru zabawek przez komisję pedagogiczną, a także na to, w jakim świetle pracę gremium przybliżono warszawiakom, poddano analizie badawczej materiał prasowy z roku 1902, ograniczając się do trzech miesięcy: września (przed rozpoczęciem wystawy), przełomu września i października (czas trwania wystawy) oraz przełomu października i listopada (po zakończeniu wystawy). Za źródło posłużyły takie czasopisma, jak: „Gazeta Rzemieślnicza”, „Kurier Warszawski”, „Moje Pisemko”, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych”, „Przyjaciel Dzieci”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Ziarno”. W artykule opisano miejsce wystawy oraz poszczególne jej działy, przedstawiono także skład komisji pedagogicznej i jej zadania. Trzon opracowania stanowi opis wybranych przez członków komisji zabawek uznanych przez nich za edukacyjne. W pracy zaprezentowano także kryteria, którymi się kierowała komisja, a także opinie o niej oraz dokonanych przez nią wyborach, które przebijają się w rubrykach warszawskich gazet z 1902 roku.

Biogram autora

Anna Wojewoda, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

mgr Anna Wojewoda

Absolwentka kierunku: Pedagogika, edukacja elementarna i język niemiecki oraz edukacja elementarna i terapia pedagogiczna oraz zarządzanie oświatą na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie doktorantka na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu w Zakładzie Historii Wychowania. Badawczo zainteresowana rekwizytami do gier oraz zabawkami i zabawami z różnych epok. Napisała pracę dyplomową na temat: „Rekwizyty do gier i zabawki średniowieczne w wybranych muzeach w Polsce”. Od ponad 12 lat zajmuje się rekonstrukcją historyczną kultury materialnej późnego średniowiecza. Działa w Poczcie Rycerskim Wojewody Poznańskiego Sędziwoja z Ostroroga Herbu Nałęcz. Pracuje jako nauczyciel niemieckojęzyczny w Dwujęzycznym Przedszkolu Polsko-Niemieckim Ene due Rabe oraz prowadzi zajęcia „Świetlicy Niemieckiej” – w ramach projektu realizowanego w Szkole Podstawowej nr 22 w Poznaniu przez Instytut Lingwistyki UAM, Dwujęzyczne Przedszkole Polsko-Niemieckie Ene due Rabe oraz Szkołę Podstawową nr 22 w Poznaniu.

 

Bibliografia

Źródła:

„Gazeta Rzemieślnicza” 1902, nr 41.

„Kurier Warszawski” 1902, nr 250.

„Kurier Warszawski” 1902, nr 254.

„Kurier Warszawski” 1902, nr 261.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 262.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 263.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 264.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 265.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 271.

„Kurier Warszawski” dodatek poranny 1902, nr 274.

„Moje Pisemko” 1902, nr 3.

„Moje pisemko” 1902, nr. 6.

„Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 1902, nr 39.

„Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 1902, nr 41.

„Przyjaciel dzieci” 1902, nr 41.

„Tygodnik Ilustrowany” 1902, nr 39.

„Ziarno” 1902, nr 39.

Czapski L., Wspomnienia z lat dziecinnych wierszem, Warszawa 1830.

Rostworowski A., Ziemia, której już nie zobaczysz. Wspomnienia kresowe, oprac. S. J. Rostworowski, Warszawa 2001.

Samozwaniec M., Maria i Magdalena, [w:] Podróż w dalekie lata. Antalogia, wybór H. Kostyro, Warszawa 1976.

Opracowania:

Golka B., Kształtowanie się wiedzy o prasie w Polsce w XIX wieku, Warszawa 1969.

Kabacińska-Łuczak K., Od grzechotki do…- słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11.

Kafel M., Prasoznastwo, Warszawa 1969.

Kwapień E., Między słowami a rzeczywistością – wybrane nazwy środków transportu w dziewiętnastowiecznej polszczyźnie, Rozprawy komisji językowej ŁTN, t. LX, Łódź 2014.

Łach J., Polska lalką stała, czyli historia pewnej fabryki, [w:] Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016.

Nawrot-Borowska M., Zabawka dziecięca na terenie ziem polskich w II połowie XIX i na początku XX wieku w przekazach pamiętnikarskich, [w:] Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016.

Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka I., Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska M., Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wieku, Wrocław 2016.

Opublikowane
2018-10-08
Jak cytować
Wojewoda, A. (2018). Piłka czy gramofon? - zabawka edukacyjna na wystawie gier i zabawek na Dynasach w Warszawie w 1902 roku w świetle ówczesnej prasy. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 13(3(49), 41-49. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1349.02