Wsparcie i modelowanie rozwoju dziecka w obszarze zdrowego odżywiania w rodzinie i placówce edukacyjnej
Abstrakt
Celem opracowania jest zaakcentowanie potrzeby realizacji edukacji żywieniowej na wczesnym etapie rozwoju dzieci. Konieczność oddzia ływań w tym zakresie jest bezsporna, wynika z wielu przesłanek teo retycznych, a zwłaszcza praktycznych. Zamysłem pracy jest zwrócenie uwagi na specyficzne potrzeby rozwojowe, które należy uwzględniać projektując pracę z zakresu edukacji żywieniowej z najmłodszymi dziećmi. Problemem, wokół którego koncentruje się niniejsza refleksja, jest py tanie, jak realizować działania związane z edukacją żywieniową wśród dzieci, a także jakie czynniki uwzględniać konstruując modele eduka cji żywieniowej. Analiza literatury źródłowej pozwala wskazać, że edukacja żywienio wa jest skutecznym narzędziem, które może być wykorzystywane w programach z zakresu promocji zdrowia już na etapie wczesnego dzieciństwa. Musi być realizowana za pośrednictwem odpowiednich technik, z uwzględnieniem specyficznych problemów, potrzeb rozwo jowych dzieci. Powinna uwzględniać kontekst środowiskowy. W pierwszej części opracowania zdefiniowano pojęcie edukacji żywie niowej i usytuowano je na tle oddziaływań związanych z promocją zdrowia realizowaną w przedszkolu/ szkole. Następnie autorka pod kreśla znaczenie środowiska edukacyjnego i rodzinnego w procesie bu dzenia zainteresowań związanych z problematyką żywieniową. W dalszej części omawia możliwości kształtowania preferencji smako wych na wczesnym etapie życia i wsparcia rozwoju zdrowych praktyk związanych z żywieniem wśród dzieci. Charakteryzuje wybrane tech niki realizacji edukacji żywieniowej w placówce edukacyjnej we współ pracy z rodziną. Na podstawie analizy literatury źródłowej można jednoznacznie wska zać potrzebę wdrażania działań z zakresu edukacji żywieniowej na pierwszych etapach kształcenia dziecka w celu wsparcia i modelowania procesu rozwoju zainteresowań problematyką żywieniową.
Bibliografia
Aktaç Ş., Kızıltan G., Avcı S. (2019). The Effect of Family Participation in Nutrition Education Intervention on the Nutritional Status of Preschool Age Children, „Education and Science”, nr 44 (199), s. 415431, DOI: 10.15390/EB.2019.7819.
Cooke L., Chambers L., Añez E., Croker H., Boniface D, Yeomans M. (2011). Eating for Pleasure or Profit: the Effect of Incentives on Children’s Enjoyment of Vegetables, „Psycho logical Science”, nr 22(2), s. 190196, DOI: 10.1177/0956797610394662.
Contento I., Balch G., Bronner Y., Lytle L., Maloney S., Olson C., Swadener S. (1995). The Effectiveness of Nutrition Education and Implications for Nutrition Education Policy, Programs, and Research: A Review of Research, „Journal of Nutrition Education”, nr 27, s. 279418.
Contento I. (2018). Edukacja żywieniowa, tłum. O. Siara, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Coulthard H, Sealy A. (2017). Play with Your Food! Sensory Play is Associated with Tasting of Fruits and Vegetables in Preschool Children, „Appetite”, nr 113, s. 8490, DOI:10.1016/j.appet.2017.02.003.
Dazeley P, HoustonPrice C. (2015). Exposure to Foods’ Non-taste Sensory Properties. A Nursery Intervention to Increase Children’s Willingness to Try Fruit and Vegetables, „Appetite”, nr 84, s. 16, DOI: 10.1016/j.appet.2014.08.040.
Gurycka A., (1989). Rozwój i kształtowanie zainteresowań, Warszawa: WSiP.
HassanzadehRostami Z., Mirshekari M., Ranjbaran H., Khosravi S., Faghih S. (2018). Effect of Game-Based Nutrition Education on Nutritional Knowledge of Preschool Children, „International Journal of Nutrition Sciences”, nr 3(1), s. 5055.
Horne P., Greenhalgh J., Erjavec M., Lowe C., Viktor S., Whitaker C. (2011). Increasing Pre-school Children’s Consumption of Fruit and Vegetables. A Modelling and Rewards Intervention, „Appetite”, nr 56(2). s. 375385, DOI: 10.1016/j.appet.2010.11.146.
Kelder S., Perry C., Klepp K. , Lytle L. (1994). Longitudinal Tracking of Adolescent Smoking, Physical Activity, and Food Choice Behaviors, „American Journal of Public Health Association”, nr 84 (7), s. 11211126, DOI: 10.2105/AJPH.84.7.1121.
Kozłowska-Wojciechowska M., Uramowska-Żyto B., Jarosz A., Makarewicz- Wujec M. (2002). Wpływ edukacji żywieniowej dzieci w wieku szkolnym na wiedzę i zachowania żywieniowe ich rodziców, „Rocznik PZH”, nr 53(3), s. 253258.
Manolis Ch., Burns D., Assudani R., Chinta R. (2013). Assessing Experiential Learning Styles: A Methodological Reconstruction and Validation of the Kolb Learning Style Inventory, „Learning and Individual Differences”, nr 23, s. 4452, DOI: 10.1016/j.lindif.2012.10.009.
Nekitsing Ch., BlundellBirtill P., Cockroft J., Hetherington M. (2019). Taste Exposure Increases Intake and Nutrition Education Increases Willingness to Try an Unfamiliar Vegetable in Preschool Children: A Cluster Randomized Trial, „Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics”, nr 119 (12), s. 2004 – 2013, DOI: 10.1016/j.jand.2019.05.012.
Story M., Lytle L., Birnbaum A., Perry Ch. (2002). Peer‐Led, School‐Based Nutrition Education for Young Adolescents: Feasibility and Process Evaluation of the TEENS Study, „Journal of School Health”, nr 72(3), s. 121127, DOI: 10.1111/j.17461561.2002.tb06529.x.
Tatlow-Golden M., Hennessy E., Dean M., Hollywood L. (2013). Big, Strong and Healthy’. Young Children’s Identification of Food and Drink that contribute to Healthy Growth, „Appetite”, nr 71, s. 163170, DOI: 10.1016/j.appet.2013.08.007.
Platta A., Pukszta T. (2018). Poziom zainteresowania problematyką żywieniową wybranej grupy dzieci i młodzieży w wieku 10-16 lat, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, nr 104/2018, s. 8390.
Posłuszna M. (2010). Edukacja zdrowotna we współczesnej szkole – program prozdrowotny, „Problemy Pielęgniarstwa”, nr 18(2), s. 226231.
Rioux C., Lafraire J., Picard D., (2018). Visual Exposure and Categorization Performance Positively Influence 3- to 6-year-old Children’s Willingness to Taste Unfamiliar Vegetables, „Appetite”, nr 120, s. 3242, DOI: 10.1016/j.appet.2017.08.016.
Okoń W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Surma B. (2012). Edukacja językowa w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 23(1), s. 6276.
Surma B. (2012). Teoretyczne założenia kształtowania postawy twórczej dzieci w wieku przedszkolnym, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 26(4), s. 1328.
Wolny B. (2013). Szkolna edukacja żywieniowa a preferowane sposoby odżywiania uczniów, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 32, s. 181201.
Zajonc R. B. (1968). Attitudinal effects of mere exposure, „Journal of Personality and Social Psychology”, 9 (2, Pt.2), s. 127.
Zawadzka B. (1995). Wychowanie zdrowotne w szkole podstawowej, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podsta wy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelek tualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz.U. 2017 poz. 356
http://www.izz.waw.pl/stronagowna/3aktualnoci/aktualnoci/555naukowcyzmodyfikowalizaleceniadotyczacezdrowegozywienia (data dostępu: 03.02.2020)
Copyright (c) 2020 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
