Wsparcie i modelowanie rozwoju dziecka w obszarze zdrowego odżywiania w rodzinie i placówce edukacyjnej

Słowa kluczowe: edukacja żywieniowa w przedszkolu i szkole, sensoryczne uczenie się w edukacji żywieniowej, techniki i formy pracy w edukacji żywieniowej, , rozwój zainteresowań problematyką żywieniową, programy edukacji żywieniowej

Abstrakt

Celem opracowania jest zaakcentowanie potrzeby realizacji edukacji żywieniowej na wczesnym etapie rozwoju dzieci. Konieczność oddzia­ ływań w tym zakresie jest bezsporna, wynika z wielu przesłanek teo­ retycznych, a zwłaszcza praktycznych. Zamysłem pracy jest zwrócenie uwagi na specyficzne potrzeby rozwojowe, które należy uwzględniać projektując pracę z zakresu edukacji żywieniowej z najmłodszymi dziećmi. Problemem, wokół którego koncentruje się niniejsza refleksja, jest py­ tanie, jak realizować działania związane z edukacją żywieniową wśród dzieci, a także jakie czynniki uwzględniać konstruując modele eduka­ cji żywieniowej. Analiza literatury źródłowej pozwala wskazać, że edukacja żywienio­ wa jest skutecznym narzędziem, które może być wykorzystywane w programach z zakresu promocji zdrowia już na etapie wczesnego dzieciństwa. Musi być realizowana za pośrednictwem odpowiednich technik, z uwzględnieniem specyficznych problemów, potrzeb rozwo­ jowych dzieci. Powinna uwzględniać kontekst środowiskowy. W pierwszej części opracowania zdefiniowano pojęcie edukacji żywie­ niowej i usytuowano je na tle oddziaływań związanych z promocją zdrowia realizowaną w przedszkolu/ szkole. Następnie autorka pod­ kreśla znaczenie środowiska edukacyjnego i rodzinnego w procesie bu­ dzenia zainteresowań związanych z problematyką żywieniową. W dalszej części omawia możliwości kształtowania preferencji smako­ wych na wczesnym etapie życia i wsparcia rozwoju zdrowych praktyk związanych z żywieniem wśród dzieci. Charakteryzuje wybrane tech­ niki realizacji edukacji żywieniowej w placówce edukacyjnej we współ­ pracy z rodziną. Na podstawie analizy literatury źródłowej można jednoznacznie wska­ zać potrzebę wdrażania działań z zakresu edukacji żywieniowej na pierwszych etapach kształcenia dziecka w celu wsparcia i modelowania procesu rozwoju zainteresowań problematyką żywieniową.

Bibliografia

Aktaç Ş., Kızıltan G., Avcı S. (2019). The Effect of Family Participation in Nutrition Education Intervention on the Nutritional Status of Preschool Age Children, „Education and Science”, nr 44 (199), s. 415­431, DOI: 10.15390/EB.2019.7819.

Cooke L., Chambers L., Añez E., Croker H., Boniface D, Yeomans M. (2011). Eating for Pleasure or Profit: the Effect of Incentives on Children’s Enjoyment of Vegetables, „Psycho­ logical Science”, nr 22(2), s. 190­196, DOI: 10.1177/0956797610394662.

Contento I., Balch G., Bronner Y., Lytle L., Maloney S., Olson C., Swadener S. (1995). The Effectiveness of Nutrition Education and Implications for Nutrition Education Policy, Programs, and Research: A Review of Research, „Journal of Nutrition Education”, nr 27, s. 279­418.

Contento I. (2018). Edukacja żywieniowa, tłum. O. Siara, Warszawa: Wydawnictwo Na­ukowe PWN.

Coulthard H, Sealy A. (2017). Play with Your Food! Sensory Play is Associated with Tasting of Fruits and Vegetables in Preschool Children, „Appetite”, nr 113, s. 84­90, DOI:10.1016/j.appet.2017.02.003.

Dazeley P, Houston­Price C. (2015). Exposure to Foods’ Non-taste Sensory Properties. A Nursery Intervention to Increase Children’s Willingness to Try Fruit and Vegetables, „Appetite”, nr 84, s. 1­6, DOI: 10.1016/j.appet.2014.08.040.

Gurycka A., (1989). Rozwój i kształtowanie zainteresowań, Warszawa: WSiP.

Hassanzadeh­Rostami Z., Mirshekari M., Ranjbaran H., Khosravi S., Faghih S. (2018). Effect of Game-Based Nutrition Education on Nutritional Knowledge of Preschool Children, „International Journal of Nutrition Sciences”, nr 3(1), s. 50­55.

Horne P., Greenhalgh J., Erjavec M., Lowe C., Viktor S., Whitaker C. (2011). Increasing Pre-school Children’s Consumption of Fruit and Vegetables. A Modelling and Rewards Intervention, „Appetite”, nr 56(2). s. 375­385, DOI: 10.1016/j.appet.2010.11.146.

Kelder S., Perry C., Klepp K. , Lytle L. (1994). Longitudinal Tracking of Adolescent Smoking, Physical Activity, and Food Choice Behaviors, „American Journal of Public Health Association”, nr 84 (7), s. 1121­1126, DOI: 10.2105/AJPH.84.7.1121.

Kozłowska-­Wojciechowska M., Uramowska­-Żyto B., Jarosz A., Makarewicz­- Wujec M. (2002). Wpływ edukacji żywieniowej dzieci w wieku szkolnym na wiedzę i zachowania żywieniowe ich rodziców, „Rocznik PZH”, nr 53(3), s. 253­258.

Manolis Ch., Burns D., Assudani R., Chinta R. (2013). Assessing Experiential Learning Styles: A Methodological Reconstruction and Validation of the Kolb Learning Style Inventory, „Learning and Individual Differences”, nr 23, s. 44­52, DOI: 10.1016/j.lindif.2012.10.009.

Nekitsing Ch., Blundell­Birtill P., Cockroft J., Hetherington M. (2019). Taste Exposure Increases Intake and Nutrition Education Increases Willingness to Try an Unfamiliar Vegetable in Preschool Children: A Cluster Randomized Trial, „Journal of the Aca­demy of Nutrition and Dietetics”, nr 119 (12), s. 2004 – 2013, DOI: 10.1016/j.jand.2019.05.012.

Story M., Lytle L., Birnbaum A., Perry Ch. (2002). Peer‐Led, School‐Based Nutrition Education for Young Adolescents: Feasibility and Process Evaluation of the TEENS Study, „Journal of School Health”, nr 72(3), s. 121­127, DOI: 10.1111/j.1746­1561.2002.tb06529.x.

Tatlow-­Golden M., Hennessy E., Dean M., Hollywood L. (2013). Big, Strong and Healthy’. Young Children’s Identification of Food and Drink that contribute to Healthy Growth, „Appetite”, nr 71, s. 163­170, DOI: 10.1016/j.appet.2013.08.007.

Platta A., Pukszta T. (2018). Poziom zainteresowania problematyką żywieniową wybranej grupy dzieci i młodzieży w wieku 10-16 lat, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, nr 104/2018, s. 83­90.

Posłuszna M. (2010). Edukacja zdrowotna we współczesnej szkole – program prozdrowotny, „Problemy Pielęgniarstwa”, nr 18(2), s. 226­231.

Rioux C., Lafraire J., Picard D., (2018). Visual Exposure and Categorization Performance Positively Influence 3- to 6-year-old Children’s Willingness to Taste Unfamiliar Vegetables, „Appetite”, nr 120, s. 32­42, DOI: 10.1016/j.appet.2017.08.016.

Okoń W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Surma B. (2012). Edukacja językowa w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori, „Eduka­cja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 23(1), s. 62­76.

Surma B. (2012). Teoretyczne założenia kształtowania postawy twórczej dzieci w wieku przedszkolnym, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 26(4), s. 13­28.

Wolny B. (2013). Szkolna edukacja żywieniowa a preferowane sposoby odżywiania uczniów, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 32, s. 181­201.

Zajonc R. B. (1968). Attitudinal effects of mere exposure, „Journal of Personality and Social Psychology”, 9 (2, Pt.2), s. 1­27.

Zawadzka B. (1995). Wychowanie zdrowotne w szkole podstawowej, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podsta­ wy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelek­ tualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz.U. 2017 poz. 356

http://www.izz.waw.pl/strona­gowna/3­aktualnoci/aktualnoci/555­naukowcy­zmodyfi­kowali­zalecenia­dotyczace­zdrowego­zywienia (data dostępu: 03.02.2020)

Opublikowane
2020-11-21
Jak cytować
Kos, E. A. (2020). Wsparcie i modelowanie rozwoju dziecka w obszarze zdrowego odżywiania w rodzinie i placówce edukacyjnej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 15(4(58), 9-22. https://doi.org/10.35765/eetp.2020.1558.01
Dział
Thematic Articles