Znaczenie symetrii i asymetrii ludzkiego ciała w rozwoju mowy i motoryki dziecka
Abstrakt
Celem artykułu jest wprowadzenie do pojęć dotyczących symetrii i asymetrii ciała człowieka. Badania maja charakter przeglądowy, w głównej mierze oparte są na analizie literatury dotyczącej interdyscyplinarnych rozważań na temat zależności pomiędzy asymetrią i rozwojem mowy, rozwojem motoryki i koordynacji wzrokowo-ruchowej u dzieci, głównie w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Rozwój dziecka to długi i skomplikowany proces, na który wpływa szereg zmiennych natury biologicznej, psychicznej i społecznej. Szczególne tempo rozwoju osobnika przypada na okres dziecięcy, w tym wczesnoszkolny i przedszkolny. Z racji na złożoność tego zjawiska, występuje wiele czynników zaburzających jego prawidłowy przebieg. Oprócz wielu jednostek chorobowych i niewydolności środowiskowych, na podstawie wieloletnich badań i rozważań wiadomo, że jednym z istotnych aspektów jest zagadnienie symetrii i asymetrii ludzkiego ciała. Wyróżniamy wiele rodzajów asymetrii, z czego w literaturze nauk społecznych, najczęściej omawiana jest asymetria funkcjonalna, zwana również lateralizacją. Wiele publikacji wiąże ten typ asymetrii z różnymi parametrami rozwojowymi jak mowa czynna i bierna, koordynacja wzrokowo-ruchowa czy motoryka mała i duża.
Harmonijny i niezakłócony rozwój cech psychicznych i motorycznych dziecka, stanowi fundament w gotowości do podjęcia nauki na wyższych szczeblach edukacyjnych oraz pozwala uniknąć wielu problemów natury psychologicznej i społecznej. Wspieranie dziecka w wykształceniu odpowiedniego typu stronności może okazać się jedną ze składowych jego rozwojowego sukcesu.
Bibliografia
Cholewińska-Dacka M. (2019), Lateralizacja w rozwoju dziecka, Bliżej przedszkola 12.219/2019.
Choptiany M. (2019), Symetria i asymetria morfologiczna, funkcjonalna i sensoryczna dzieci i młodzieży szkolnej, Zielona Góra.
Cieszyńska J., Korendo M.(2007), Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6 roku życia, Kraków.
Cieszyńska-Rożek J., (2011), Teoria neurobiologiczna zaburzeń komunikacji językowej [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. Nowa Logopedia, Tom 2.
Costafreda S.G. i wsp. (2006), A systematic review and quantitative appraisal of fMRI studies of verbal fluency: role of the left inferior frontal gyrus. Humm Brain Mapp, Oct;27(10): 799-810.
Forghani Ozrudi M. (2021), Comparison of language development with motor development
in active and inactive children (Case study: Children 5 to 8 years old), Turkish Journal of Kinesiology, 9olume 7, Issue 3, 98 – 104.
Gardner H. I wsp. (1983), Missing the point; the role of the right hemisphere in processing complex linguistic materials. In: Perecman, E. (Ed.), Cognitive Processing in the Right Hemisphere. Academic Press, New York.
Geschwind N., Levitsky W. (1968). Human brain: Left-right asymmetries in temporal speech region. Science, 161(3837), 186–187.
Grzywniak C. (2013), możliwości wykorzystania psychomotoryki w stymulacji rozwoju dzieci oraz młodzieży, Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych Tom LXVI, 2013: 131-143.
Hickok G., Poeppel D. (2007), The cortical organization of speech processing. Nat Rev Neurosci, May;8(5):393-402.
Kamińska D. (2011), Wpływ formuły lateralizacji na kształtowanie się systemu fonetyczno-fonologicznego [w:] Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy. Nowa Logopedia, Tom 2.
Karbowniczek J. (2011), Z historii wychowania przedszkolnego [w:] Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Kubiczak A. (2018), Wczesne wspomaganie rozwoju mowy u dziecka z alalią sensoryczno-motoryczną – studium przypadku. Logopaedica Lodziensia.
Kwaśniewska M. (2011), Aktualny stan wychowania przedszkolnego w Polsce [w:] Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Malinowski A. (1999), Wstęp do antropologii i ekologii człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, wydanie II rozszerzone.
Malinowski A., Strzałko J. (1985), Symetria i asymetria. [w:] Antropologia, red. Malinowski A., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań.
Matyja M., Gogola A. (2011), Edukacja sensomotoryczna niemowląt. AWF, Katowice 2011:24.
Paczkowska A., Szmalec J., Zielonka D. (2014), Wykrywanie problemów związanych z nieustaloną lateralizacją i możliwości im przeciwdziałania dla prawidłowego rozwoju dziecka. Hygeia Public Health, 49(3): 531-535.
Panasiuk J. (2015), Postępowanie logopedyczne w przypadkach alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 309–345.
Pilch T. (2003), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Rubacha K. (2016), Metodologia badań nad edukacją, Wydawnictwo Akademickie i Literackie Wojciech Butkiewicz.
Rzepa T., Wójcik A. (2009), Wykorzystanie piłek edukacyjnych w doskonaleniu asymetrii funkcjonalnej dzieci realizujących edukację wczesnoszkolną, Antropomotoryka nr 48, Wrocław.
Schopler E., Richler R.J., Lansing M.D., Bashford A., Marcus L.M.(1995), Profil Psychoedukacyjny. Gdańsk: SPOA, s. 13
Smoczyńska M. i wsp. (2015), Inwentarze Rozwoju Mowy i Komunikacji (IRMIK) Słowa I Gesty Słowa I Zdania. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
Spionek H. (1970), Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. PZWL Warszawa, 143.
Styczek I. (1980), Logopedia, Warszawa.
Waloszek D. (2006), Pedagogika przedszkola, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Węsierska K. (2012), Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, NR 2972.
Wrońska J. (2005), Dysleksja, lateralizacja i płeć, Psychologia rozwojowa, tom 10, nr 3, s. 157-166.
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
