Mali badacze – doświadczenia przyrodnicze w edukacji wczesnoszkolnej
Abstrakt
W opracowaniu zwrócono uwagę na wartość metody samodzielnych doświadczeń w pracy z dziećmi klas I-III. Jej zastosowanie wymaga od nauczyciela starannego przygotowania i realizacji następujących etapów: aranżacja sytuacji problemowej, poszukiwanie hipotez, organizacja pracy w klasie szkolnej, przeprowadzenie doświadczenia, weryfikacja hipotez – wnioskowanie, utrwalenie zdobytych informacji oraz wykorzystanie poznanej wiedzy w życiu codziennym. Poza tym, czynności eksploracyjne przynoszą uczniom wiele korzyści. Przyczyniają się do ich rozwoju poznawczego, uczą umiejętności wnikliwej obserwacji, prawidłowego formułowania pytań, a następnie udzielania na nie odpowiedzi. Pokazują, że świat wokół nas może być tajemniczy, ale jego zagadki są możliwe do rozwiązania. Potrzebne jest tylko towarzystwo mądrej osoby, dorosłego, który będzie wierzył w możliwości dzieci i stworzy odpowiednie warunki do działań badawczych. Swoją postawą, stosunkiem do dziecięcych czynności dorosły może przekazywać sygnały akceptacji bądź jej braku, które zamykają się w wypowiedziach: „Nie dotykaj”, „Zostaw, tego jeszcze nie umiesz”. Aby młodsi uczniowie mogli odkrywać świat potrzebują zachęty, aprobaty, wyrazów sympatii i miłości, które w pierwszej kolejności, powinny płynąć ze strony opiekunów. Jeżeli nie znajdują ich u swoich rodziców, to obowiązek ukazania piękna przyrody zostaje złożony na barkach nauczycieli. Nie jest to ciężki obowiązek, trzeba tylko poszukiwać dróg prowadzących do dziecięcych umysłów.Bibliografia
Braun D., Badanie i odkrywanie świata z dziećmi, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2002.
Brown S.E., Robimy eksperymenty, przeł. R. Waliś, Wyd. K.E. Liber, Warszawa 2005.
Budniak A., Aktywizacja uczniów klas początkowych poprzez doświadczenia przyrodnicze, [w:] Edukacja – szkoła – nauczyciel. Promowanie rozwoju dziecka, red. J. Kuźma, J. Morbitzer, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005, s. 416-420.
Budniak A., Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym, Impuls, Kraków 2010.
Budniak A., Doświadczenia przyrodnicze w poznawaniu środowiska przez uczniów klas początkowych, „Deni-Press”, Katowice 2009.
Burewicz A., Jagodziński P., Wolski R., Metodyka eksperymentu chemicznego. Gimnazjum, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii, Poznań 2008.
Dobrosz-Teperek K., Dasiewicz B., Edukacja poprzez zmysły i doświadczenia, „Meritum” (2009)2, s. 48-52.
Dudziak R., Eksperyment biologiczny w projektach uczniowskich, [w:] Metoda projektów i jej konteksty w szkolnej edukacji przyrodniczej i matematycznej, red. S. Dylak, Poznań 2012, s. 36-39.
Gąsecki K., Wychowanie do dialogu z przyrodą w edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Twórcze działania przyrodnicze i matematyczne w edukacji wczesnoszkolnej, red. A. Komorowska-Zielony, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 30-31.
Gąsecki K., Zastosowanie metod i technik aktywizujących w nauczaniu przyrody, „Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej” (2005)1/2, s. 57-91.
Giza-Poleszczuk A., Krzyżanowska Ł., Wiśnicka M., Danielewicz M., Daszkowska-Kamińska A., Ostrowski Ł., Stec M., Raport z badań. Wykorzystanie eksperymentów i metod aktywizujących w nauczaniu-problemy i wyzwania, http://stocznia.org.pl/www/images/pliki_do_podczepienia/raporty_publikacje/raport_nauczyciele_konferencja_prasowa_14.10.09.pdf (dostęp: 15.01.2013).
Grygier A. U., Doświadczenia w nauczaniu przyrody, „Biologia w Szkole z Przyrodą” (2005)2, s. 32-36. Gutowska H. (red.), Środowisko społeczno-przyrodnicze w klasach I-III. Książka przedmiotowo-metodyczna, Warszawa 1989.
Klus-Stańska D., Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
Misiorowska E, Cyrański Cz., Nasza klasa. Program edukacji wczesnoszkolnej, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009.
Parlak M., Rozwijanie języka dziecka w kontakcie z przyrodą, „Nauczanie Początkowe” (2011/2012)4, s. 41-49.
Puchała C., Możliwości kształtowania postaw badawczych uczniów na lekcjach przyrody, [w:] Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów, red. I. Maciejowska, E. Odrowąż, UJ, Kraków 2012, s. 31-47.
Pytlak E., Waszkiewicz H., Miejsce edukacji przyrodniczej w kształceniu zintegrowanym, [w:] Kształcenie zintegrowane. Problemy teorii i praktyki, red. M. Żytko, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2002, s. 66-78.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r., nr 4, poz. 17, załącznik nr 2.
Rybska E., Cieszyńska A., Dudziak R., Z eksperymentem za pan brat, „Biologia w Szkole” (2012)6, s. 19-21.
Sawicki M., Edukacja środowiskowa w klasach I-III szkoły podstawowej, Wyd. Nauk. Semper, Warszawa 1997.
Sawiński J., Uczenie się biologii metodą uczniowskiego eksperymentu, „Biologia w szkole z przyrodą” (2010)6, s. 38-43.
Copyright (c) 2013 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
