Rola rodziny i przedszkola w kształtowaniu kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnym
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie znaczenia kompetencji społecznych oraz potrzeby ich rozwijania u dzieci w wieku przedszkolnym. Celem jest również ukazanie roli i zadań rodziców i nauczycieli przedszkola w kształtowaniu u dzieci tych kompetencji. Przedmiotem analizy uczyniono wybrane definicje kompetencji społecznych oraz zapisy Podstawy Programowej Wychowania Przedszkolnego, a także dwie funkcje rodziny - wychowawczą i socjalizacyjną, które są szczególnie istotne dla rozwoju kompetencji społecznych dzieci. Problem badawczy dotyczy tego, jaka jest rola i zadania rodziców i nauczycieli przedszkoli w kształtowaniu kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnym. W celu uzyskania odpowiedzi na ten problem przeprowadzono analizę wybranych tekstów psychologiczno-pedagogicznych, stosując metodę desk research. Człowiek jest istotą społeczną, dla prawidłowego rozwoju i efektywnego funkcjonowania powinien nawiązywać właściwe relacje z innymi ludźmi. Dotyczy to również najmłodszego pokolenia. Rozwijanie kompetencji emocjonalnych i społecznych, a zwłaszcza kompetencji interpersonalnych, może pomóc dzieciom w nawiązywaniu satysfakcjonujących relacji z rówieśnikami oraz zmniejszyć ryzyko występowania zachowań niepożądanych. Największą odpowiedzialność za wychowanie i uspołecznianie dzieci ponoszą ich rodzice. W realizacji funkcji wychowawczej i socjalizacyjnej powinno ich wspierać przedszkole, dlatego tak istotna jest współpraca rodziców i nauczycieli przedszkoli.
Bibliografia
Adamski, F. (2006). Funkcje rodziny. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI w. (s. 309). Wydawnictwo Akademickie „Żak”
Adamski, F. (2010). Znaczenie wychowania w rodzinie dla rozwoju osobowego dziecka. W: F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie (s. 7–20). Wydawnictwo „Petrus”.
Artymiak, M. i Pawelec, M. (2019). Kształtowanie kompetencji społeczno-emocjonalnych dzieci w wieku przedszkolnym jako wyzwanie dla rodziców i nauczycieli. Roczniki Teologiczne, 66(10), 49–60.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (A. Wojciechowski, tłum.). Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Czub, M. (2014a). Diagnoza przebiegu rozwoju społeczno-emocjonalnego. W: M. Czub (red.), Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat (s. 25–38). Instytut Badań Edukacyjnych.
Czub, M. (2014b). Rozwój kompetencji społeczno-emocjonalnych dziecka. W: M. Czub (red.), Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat (s. 11–24). Instytut Badań Edukacyjnych.
Deptuła, M. (2013). Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Filipowicz, M. (2017). Rodzina jako pierwsze środowisko wychowawcze – zadania i ideał wychowawczy – z perspektywy nauczania Kościoła, Łódzkie Studia Teologiczne, 1, 127–146.
Kaszlińska, K. (2015). Diagnozowanie kompetencji społecznej dzieci przedszkolnych – możliwości i ograniczenia. Przegląd Pedagogiczny, 1, 209–222.
Kawula, S. (2006). Rodzina jako grupa i instytucja opiekuńczo-wychowawcza. W: S. Kawula, J. Brągiel i A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki (s. 47–81). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kęska, A. (2019). Funkcje rodziny w badaniach pieczy zastępczej. Polityka Społeczna, 2, 19–23.
Kielar-Turska, M. (2011). Średnie dzieciństwo – wiek przedszkolny. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 202–233). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Knopp, K.A. (2013). Kompetencje społeczne – pomiar i aplikacja praktyczna. https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=6641
Lubowiecka, J. (2013). Kompetencje społeczne dzieci w sytuacjach edukacyjnych w przedszkolu. W: H. Sowińska (red.), Dziecko w szkolnej rzeczywistości. Założony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej (s. 367–395). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Markowicz, L. (2008). Jak rozwijać i doskonalić umiejętności interpersonalne uczniów. Świetlica w Szkole, 1, 9–10.
Martowska, K. (2012). Psychologiczne uwarunkowania kompetencji społecznych. Wydawnictwo Liberi Libri.
Matczak, A. (2007). Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. KKS. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Miśkowiec, E. (2012). Kształtowanie umiejętności kontaktów społecznych dziecka w rodzinie i przedszkolu. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 3, 23-31.
Piecuch, E. (2016). Rodzina jako przestrzeń rozwijania umiejętności społecznych dziecka. Wychowanie w Rodzinie, 13(1), 343–358.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego. Zał. 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. z późn. zm. Dz. U. 2017, poz. 356.
Popławska, A. (2015). Nauczyciel jako kreator przestrzeni edukacyjnej wspierającej rozwój kompetencji podmiotowych dziecka. W: S. Guz, M. Centner-Guz i I. Zwierzchowska (red.), W trosce o rozwój i wczesną edukację dziecka (s. 165–180). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Smykowski B. (2005). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 165–206). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Żmudzka, M. (2018). Wspomaganie kompetencji emocjonalnych i społecznych dziecka w wieku przedszkolnym. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki. Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo, 3, 37–60.
Copyright (c) 2024 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
