Wprowadzenie
Abstrakt
Wiek XX nazwano wiekiem dziecka, gdyż stało się ono nie tylko obiektem zainteresowania badaczy uznających specyfikę i wyjątkowośc rozwojową tego okresu życia, ale również filozofów i antropologów przyznających dziecku niezbywalne prawa jako istocie ludzkiej (Kryńska i in., 2021). Rozumiane są one jako zbiór praw i wolności, które przysługują wszystkim dzieciom, niezależnie od ich pochodzenia, płci, rasy, wyznania czy statusu społecznego. Ich celem jest ochrona i pomoc dzieciom w rozwoju, zapewnienie godnych warunków życia oraz umożliwienie pełnego uczestnictwa w społeczeństwie. Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. jest międzynarodowym dokumentem gwarantującym wszystkim dzieciom szanse na szczęśliwe życie (ONZ, 1989). Inny ważny krok ku stwarzaniu optymalnych warunków rozwoju młodego pokolenia to Raport Jaquesa Delorsa z 1991r. wyznaczający zadania wobec edukacji w XXI wieku, które kładą nacisk na holistyczny rozwój, niezbędny dla uczniów w meandrach ponowoczesnego świata. Cztery filary edukacji to: uczyć się, aby wiedzieć; uczyć się, aby działać; uczyć się, aby żyć razem i uczyć się, aby być (Rabczuk, 1997). Obydwa dokumenty o skali ogólnoświatowej zobowiązują do podjęcia działań systemowych dla dobra dziecka, aby jego życie było dobre i szczęśliwe.
Bibliografia
Huebner, E.S., Funk, B.A. i Gilman, R. (2000). Cross-sectional and longitudinal psychosocial correlates of adolescent life satisfaction reports. Canadian Journal of School Psychology, 16(1), 53–64. https://doi.org/10.1177/082957350001600104
Kryńska, E.J., Kalisz, Ł., i Suplicka, A. (red.). (2021). Między godnością a zniewoleniem. T.1: Godność jako fundament praw człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
ONZ, 1989. Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. Dz. U. 1991 nr 120, poz. 526. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19911200526/O/D19910526.pdf
Rabczuk W. (1997). Strategiczne cele w świetle Raportu J. Delorsa i Białej Księgi Unii Europejskiej. W: A. Bogaj (red.). Realia i perspektywy reform oświatowych. Instytut Badań Edukacyjnych.
Copyright (c) 2025 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
