Żłobek jako miejsce fundamentalnej edukacji muzycznej małego dziecka
Abstrakt
Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na fakt, że żłobek, mimo że w polskim społeczeństwie pojmowany bywa najczęściej jako miejsce wychowania i opieki nad dzieckiem do lat trzech, jest także miejscem propedeutycznej edukacji małego dziecka, w tym edukacji muzycznej. Przedmiotem rozważań podejmowanych w artykule stają się więc potrzeby i możliwości rozwojowe dziecka, standardy jego funkcjonowania w placówce żłobkowej, sposób konstruowania procesu propedeutycznej edukacji, w tym edukacji muzycznej. Dokonując analizy dostępnych źródeł, tj. przeglądu literatury dotyczącej opieki, edukacji oraz rozwoju dziecka do lat trzech, a także ofert żłobków niepublicznych na terenie Poznania, przeprowadzonej w roku 2014 oraz 2015, i wyciągając wnioski z wieloletniej obserwacji poczynionej w ramach współpracy z placówkami opieki, wychowania i kształcenia dzieci oraz wywiadów z rodzicami, autorka dochodzi do przekonania, że placówki opieki nad małym dzieckiem mają konkretne zadania w zakresie wspierania jego rozwoju. Z uwagi na fakt, iż w żłobkach przebywać mogą dzieci jeszcze w wieku niemowlęcym, oczywiste się staje, że w ramach opieki istotna będzie pielęgnacja dziecka, warto jednak podkreślić, że wobec każdego dziecka objętego opieką należy sprawować funkcje wychowawcze i edukacyjne, te ostatnie jednak (jak okazuje się w praktyce) trudno jest dookreślić w odniesieniu do tak małego dziecka. Edukacja, tak jak i rozwój człowieka, rozpoczyna się w momencie jego poczęcia. Edukacja w żłobku jest więc edukacją poniekąd nieformalną. Edukacja propedeutyczna w żłobku, a w jej ramach także edukacja muzyczna, jest istotnym elementem codziennej pracy z małym dzieckiem. Podejmując próbę stworzenia definicji edukacji muzycznej małego dziecka, trzeba zaznaczyć, że ponieważ ruch, a następnie zabawa jest dominującą formą aktywności dziecka w wieku żłobkowym, propedeutyczna edukacja muzyczna w żłobku odbywać się powinna poprzez aktywizowanie dziecka, a następnie w trakcie tej aktywności i w formie zabawy. Edukacja muzyczna ma charakter propedeutyczny i nieformalny, jest zintegrowana z codzienną aktywnością dziecka. Jej celem nie jest tylko i wyłącznie kształtowanie kompetencji muzycznych, ale także wszechstronne stymulowanie rozwoju.
Bibliografia
Dzieniszewska-Klepacka L., Kowalczyk Z., Witkowska S., Chrzanowska D., Roszkowska Cz., Małe dziecko. Rozwój, pielęgnacja, wychowanie, żywienie, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980.
Eliot L., Co się tam dzieje?, Media Rodzina, Poznań 2003.
Gordon E.E., Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci, Zamiast Korepetycji, Kraków 1997.
Kowalski T., Pomyślmy o kształceniu specjalistów do wychowania w żłobkach, „Oświata i Wychowanie”, (1976)12.
Kram A., Mielcarek M., Wczesna edukacja dziecka. Wiek 0 – 2/3, [w:] Niezbędnik dobrego nauczyciela. Edukacja w okresie dzieciństwa i dorastania, t. I, red. A. Brzezińska, Instytut Badań Edukacyjnych,Warszawa 2014.
Krauze-Sikorska H., Determinanty fizycznego i psychospołecznego rozwoju małego dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Krauze-Sikorska H., Kuszak K., Rura G., Sadowska K., Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Krzysztofowicz J., Wójcik B., Przygotowanie personelu do pełnienia funkcji wychowawców w żłobkach, „Wychowanie w Przedszkolu”, (1974)12.
Kurcz Z., Żłobek, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2008.
Nowak K., Wpływ muzyki na rozwój dziecka, „Wychowawca”, (2004)1.
Rose C., Dryden G., Zabawy fundamentalne. Przewodnik od narodzin do lat 6, Transfer Learning Sp. z o.o., Gdańsk 2009.
Rura G., Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Sadowska K., Aktywność twórcza małego dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Spionek H., Rozwój i wychowanie małego dziecka, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967.
Standardy jakości opieki i wspierania rozwoju dzieci do lat 3, red. M. Rościszewska-Woźniak, Fundacja Rozwoju Dzieci im J.A. Komeńskiego, Warszawa 2012.
Trawińska H., Moje dziecko w żłobku. Szansa czy konieczność?, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006.
Tyszkowa M., Potrzeby rozwojowe dzieciństwa a warunki wychowania w środowisku zakładowym, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, (1992)5/6.
Wielki podręcznik dla nauczycieli żłobków i przedszkoli. Zagadnienia teoretyczne, zabawy, pomysły, scenariusze. Od narodzin do wieku szkolnego, Jedność, Kielce 2011.
Zwolińska E.A., Audiacja. Studium teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2011.
Żytko M., Dzieci do 3 roku życia – opieka czy edukacja? Analiza z perspektywy rozwiązań europejskich, „Problemy Wczesnej Edukacji”, (2012)4.
Dz.U. 2011 nr 45, poz. 235.
Raport Euridice Policy Brief Early Childhood Education and Care, EACEA, Brussels 2014.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: