Rozwijanie myślenia naukowego jako istotne zadanie edukacyjne wspierające harmonijny rozwój dziecka w wieku przedszkolnym
Abstrakt
Celem opracowania jest zaakcentowanie potrzeby wspierania rozwoju myślenia naukowego u najmłodszych uczestników procesu edukacyjnego poprzez przyjrzenie się możliwościom wspierania tego procesu w realiach polskiego systemu edukacyjnego. Zamysłem pracy jest także zwrócenie uwagi na walory nauczania opartego na metodyce STEM. Problemami, wokół których koncentruje się niniejsza refleksja jest pytanie o cel, możliwości wspierania rozwoju myślenia naukowego u dzieci, ale także o to, jaka jest/powinna być rola nauczyciela w tymże procesie. Analiza literatury źródłowej pozwala wskazać, że rozwijanie myślenia naukowego powinno się stać priorytetem programów edukacyjnych już na etapie wczesnego dzieciństwa. W pierwszej części opracowania przedstawiona została definicja myślenia naukowego postrzeganego jako fundament dla nabywania wybranych kompetencji kluczowych. Następnie autorka przygląda się, w jaki sposób proces wspierania rozwoju myślenia naukowego jest realizowany w praktyce edukacyjnej przedszkoli. W dalszej części opracowania przekonuje, że działania mające na celu rozwój myślenia naukowego dzieci w wieku przedszkolnym powinny się stać priorytetowym zadaniem edukacyjnym przedszkoli. Następnie zaprezentowana została idea edukacji STEAM z uwzględnieniem w niej roli nauczyciela. Na podstawie analizy literatury źródłowej można jednoznacznie wskazać potrzebę wspierania rozwoju myślenia naukowego na wczesnych etapach rozwoju dziecka. Rolą nauczycieli jest stworzenie środowiska edukacyjnego, które mogłoby wspierać rozwój myślenia naukowego dzieci. Pedagogom potrzebne jest jednak systemowe wsparcie (kursy, szkolenia, wsparcie środowiska akademickiego).
Bibliografia
Bell B. (1993). Children’s Science, Constructivism and Learning in Science, Victoria: Deakin University.
Chaille C., Britain L. (2003). The Young Child as Scientist, Boston: Allyn & Bacon.
DeClory L. (1914). Épreuve nouvelle pour l’examination mental, “L’Année Psychologique,” vol. 20, pp. 140–159.
Eshach H., Fried M.N. (2005). Should Science be Taught in Early Childhood? “Journal of Science Education and Technology,” vol. 14(3), pp. 315-33. DOI: 10.1007/s10956-005-7198-9.
Filipiak S. (2018). Ocena myślenia logicznego u dzieci w okresie średniego dzieciństwa na podstawie układania historyjek obrazkowych, “Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia,” vol. 31(1), pp. 119-131. DOI: 10.17951/j.2018.31.1.119-131.
Fosnot C.T. (1996). Constructivism: A Psychological Theory of Learning, [in:] C.T. Fosnot (ed.), Constructivism: Theory, Perspectives and Practice, New York: Teacher College Press, pp. 8-34.
Gunstone R.F. (2000). Constructivism and Learning Research in Science Education, [in:] D.C. Philips (ed.), Constructivism in Education: Opinions and Second Opinions on Controversial Issues, Chicago, IL: University of Chicago Press, pp. 254-281.
Hadzigeorgiou Y. (2002). A Study of the Development of the Concept of Mechanical Stability in Preschool Children, “Research in Science Education,” vol. 32(3), pp. 373-391.
Johnson J.R. (1999). The forum on Early Childhood Science, Mathematics, And Technology Education, [in:] Dialogue on Early Childhood Science, Mathematics, and Technology Education, Washington: American Association for the Advancement of Science, pp. 14-25.
Kilmer S.J., Hofman H. (1995). Transforming Science Curriculum, [in:] S. Bredekamp, T. Rosegrant (eds.), Reaching Potentials: Transforming Early Childhood Curriculum and Assessment, vol. 2, Washington, DC: National Association for the Education of Young Children, pp. 43-63.
Kirschner P.A., Sweller J., Clark R.E. (2006). Why Minimal Guidance During Instruction Does Not Work: An Analysis of the Failure of Constructivist, Discovery, Problem-Based, Experiential, and Inquiry-Based Teaching, “Educational Psychologist,” vol. 41(2), pp. 75-86. DOI: 10.1207/s15326985ep4102_1.
Kłos E. Myślenie naukowe na lekcjach przyrody w szkole podstawowej zgodnie z ideą nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego, http://www.bc.ore.edu.pl/Content/111/My%C5%9Blenie+naukowe+na+lekcjach+przyrody++w+szkole+podstawowej+zgodne+z+ide%C4%85+nowej+podstawy+programowej+kszta%C5%82cenia+og%C3%B3lnego+-+Ewa+K%C5%82os.pdf (access: 24.06.2019).
Konferencja Pokazać – Przekazać. 26-27.08.2016, Warszawa: Centrum Nauki Kopernik, http://www.kopernik.org.pl/fileadmin/user_upload/PROJEKTY_SPECJALNE/Konferencja_Pokazac-Przekazac/Edycja_2016/Pokazac-Przekazac2016_publikacja_pokonferencyjna.pdf (access: 27.06.2019).
Kuhn D., Pease M., Wirkala C. (2008). Beyond Control of Variables: What Needs to Develop to Achieve Skilled Scientific Thinking?, “Cognitive Development,” vol. 23(3), pp. 435-451. DOI: 10.1016/j.cogdev.2008.09.006.
Martens M.L. (1999). Productive Questions: Tools for Supporting Constructivist Learning, “Science and Children,” vol. 36(8), pp. 24-27.
Mayer R. (2004). Should there be a Three-Strike Rule Against Pure Discovery Learning? The Case for Guided Methods of Instruction, “American Psychologist,” vol. 59(1), pp. 14-19. DOI: 10.1037/0003-066X.59.1.14.
Mayesky M. (1998). Creative Activities for Young Children, Albany, NY: Delmar.
Piaget J., Inhelder B. (2000). The Psychology of Childhood, trans. H. Weaver, New York, NY: Basic Books (Original work published 1966).
Platz D.L. (2004). Challenging Young Children Through Simple Sorting and Classifying: A Developmental Approach, “Education,” vol. 125(1), pp. 88-96.
Raffini J.P. (1993). Winners Without Losers: Structures and Strategies for Increasing Student Motivation to Learn, Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Reynolds A.J., Walberg H.J. (1992). A Structural Model of Science Achievement and Attitude: An Extension to High School, “Journal of Educational Psychology,” vol. 84(3), pp. 371-382.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, no. 356).
Sendecka Z. (2017). Kształcenie myślenia naukowego uczniów w przedszkolnej edukacji przyrodniczej, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Surma B. (2012a). Edukacja językowa w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori, “Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce,” no. 1(23), pp. 62-76.
Surma B. (2012b), Wolność i indywidualizm w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori a wychowanie do dialogu, “Kultura i Edukacja,” no. 2(88), pp. 7-27.
Watters J., Diezmann J., Carmel M., Grieshaber S., Davis J. (2001). Enhancing Science Education for Young Children: A Contemporary Initiative, “Australian Journal of Early Childhood,” vol. 26(2), pp. 1-7. DOI: 10.1177/183693910102600202.
Wygotsky L. (1971), Wybrane prace psychologiczne, Warszawa: PWN.
Zeece P.D. (1999). Things of Nature and the Nature of Things: Natural Science-Based Literature for Young Children, “Early Childhood Education Journal,” vol. 26(3), pp. 161-166.
Żylińska M. (2013). Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Copyright (c) 2019 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
