Zasada dobra dziecka i jej implikacje dla socjalizacji prawnej w środowisku szkolnym

Słowa kluczowe: szkoła, prawo, socjalizacja normatywna, zasada dobra dziecka

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie ram projektu badawczego dotyczącego realizacji zasady dobra dziecka w procesie wychowania i socjalizacji w szkole. Celem planowanych badań jest diagnoza uwarunkowań socjalizacji normatywnej w szkole. Przyjąć należy, że prawidłowa realizacja podstawowych funkcji szkoły i ich odpowiednia jakość gwarantują realizację prawa do edukacji i odpowiedni kierunek procesu socjalizacji. Ramowy kierunek socjalizacji normatywnej wyznaczają zasady i normy prawne, a wśród nich ważne miejsce zajmuje zasada dobra dziecka, która jest podstawową regułą interpretacyjną wielu aktów prawnych, gdzie podmiotem ochrony jest dziecko (np. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy czy  Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich). Stosowanie tej reguły zapobiec ma nadużyciom i nieprawidłowościom w obszarze edukacji, opieki, wychowania, ochrony czy pomocy dziecku. W pierwszej części artykułu autorki poddają analizie podstawowe funkcje szkoły, koncentrując się na socjalizacji normatywnej, jako szczególnym rodzaju socjalizacji przebiegającej w szkole obok procesów wychowania i kształcenia. Zasada dobra dziecka w świetle Konwencji o Prawach Dziecka oraz polskiego ustawodawstwa jest przedmiotem analiz drugiej części artykułu. Część trzecia to opis koncepcji metodologicznej badań własnych, gdzie autorki koncentrują się na celach i metodach planowanych badań, mając na uwadze ich doniosłość tak z punktu widzenia nauk pedagogicznych jak i teorii prawa. Cel praktyczny badań własnych to optymalizacja procesu socjalizacji normatywnej uczniów, która może być instrumentem kształtowania postaw proprawnych i podmiotowości prawnej młodego człowieka.

Bibliografia

Adelman M., Yalda Ch., Seen But Not Heard: The Legal Lives of Young People, „PoLAR: Political and Legal Anthropology Review”, 23(2000)2.

Borucka-Arctowa M., Kourilsky C. (red.), Socjalizacja prawna, Agencja Scholar, Warszawa 1993.

Buss E., Failing Juvenile Courts, and What Lawyers and Judges Can Do About It, “Northwestern Journal of Law and Social Polity”, (2011)6.

Cohn E.S., White S.O., Legal Socialization: A study of Norms and Rules, New York 1990.

Dziecko zagrożone wykluczeniem. Elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe, red. K. Biel, J. Kusztal, WAM, Kraków 2011.

Frankfort-Nachmias C., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001 s. 230 i n., s. 300 i n.

Gaberle A., Patologia społeczna, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1993.

Hurrelmann K., Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, Poznań 1994.

Stacey Oliker J., Best Friends and Marriage, Berkeley, University of California Press, 1989.

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Dz. U. 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997, Dz. U. 1997 Nr 78 poz. 483.

Kozak M., Prawo dziecka do edukacji. Założenia pedagogiczno-prawne i bariery realizacyjne, Wyd. Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2013.

Kusztal J., Dziecko wobec prawa w rodzinie, szkole i wobec wymiaru sprawiedliwości, [w:] Dziecko zagrożone wykluczeniem. Elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe, red. K. Biel, J. Kusztal, WAM, Kraków 2011.

Niemi R. G., Political socialization, [w:] Political Psychology, red. J. N. Knutson, San Francisco 1973.

Nowicki M. A., Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, T. 2, Zakamycze, Kraków 2002.

Okoń W., Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984.

Piquero A.R., Fagan J., Mulvey E.P., Steinberg L., Odgers C., Developmental Trajectories of Legal Socialization Among Serious Adolescent Offenders, „The Journal of Criminal Law and Criminology” 96(2005)1.

Smyczyński T., Pojęcie dziecka i jego podmiotowość, [w:] Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Wyd. Ars boni et aequi ,Warszawa 1999.

Stojanowska W., Dobro dziecka jako instrument wykładni norm konwencji o prawach dziecka oraz prawa polskiego i jako dyrektywa jego stosowania, [w:] Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Wyd. Ars boni et aequi, Poznań 1999, s. 81 in.

Stróżewski W. , O stawaniu się człowiekiem, [w:] Tenże, W kręgu wartości, Wyd. Znak, Kraków 1992, s. 40.

Tillmann K-J., 1996, Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Wyd. PWN, Warszawa, 1996.

Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. Dz. U.1991 Nr 95 poz. 425, z późn. zm.

Utrat-Milecki J., Wokół istoty praw dziecka, [w:] Być dzieckiem i przetrwać, red. B. Głowacka, L. Pytka, Wyd. Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego, Warszawa 2002.

Opublikowane
2014-12-27
Jak cytować
Kozak, M., & Kusztal, J. (2014). Zasada dobra dziecka i jej implikacje dla socjalizacji prawnej w środowisku szkolnym. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 9(34/4), 89-104. https://doi.org/10.35765/eetp.2014.0934.05