Edukacja językowa dzieci w młodszym wieku szkolnym w aspekcie stosowanych podręczników
Abstrakt
W toku edukacji wczesnoszkolnej zdolność wypowiadania się jest dla ucznia bazą do budowania kontaktów z otoczeniem społecznym, możliwością poznawania świata czy konstruowania własnego światopoglądu. Umiejętność poprawnego wyrażania myśli stanowi też obszar intensywnych oddziaływań nauczycielskich, w celu jej kształtowania i doskonalenia. Uczestnicząc w klasie szkolnej w różnych sytuacjach, które wymagają praktykowania języka, dzieci w młodszym wieku szkolnym dostają szanse na odkrycie jego atrybutów: poznają i budują pojęcia, odkrywają znaczenie podstawowych części mowy, ujawniają sens poszczególnych wypowiedzi. Edukacja językowa powinna być zatem priorytetem polskich szkół, a nauczyciel klas I–III, który ją organizuje musi dysponować szeregiem środków dydaktycznych, dzięki którym stanie się ona atrakcyjna. Jednym z nich, jakże obowiązkowym i na stałe obecnym w polskiej rzeczywistości szkolnej, jest podręcznik. Warto się jednak zastanowić nad pytaniami, czy podręczniki wykorzystywane przez nauczycieli w klasach I–III zawierają propozycje twórczej edukacji polonistycznej? W jakim stopniu dzieci w szkole mają możliwość uczestniczenia w różnorodnych sytuacjach komunikacyjnych, opartych na kreatywnym konstruowaniu własnej wypowiedzi? Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problemy edukacji językowej dzieci w klasach I–III w oparciu o wyniki badań wybranych autorów. W tym kontekście poddano analizie podręczniki wykorzystywane w toku edukacji wczesnoszkolnej pod kątem pytań, poleceń i ćwiczeń kierowanych do dzieci. Nakreślono błędne sposoby pracy nauczycieli z dziećmi w toku zajęć z zakresu edukacji polonistycznej, ale podjęto również próbę wskazania pomysłów jej realizacji w oparciu o dostępną literaturę.Bibliografia
Adamek I, Wspieranie rozwoju dziecka – implikacje teorii L. S. Wygotskiego w praktyce edukacyjnej [in:] Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty, edited by E. Filipiak, Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2008.
Bieńkowska I., Językowe komunikowanie się nauczyciela z uczniami w aspekcie stosowanych środków dydaktycznych na lekcjach (na etapie edukacji wczesnoszkolnej), Scriptum, Gliwice- Kraków 2012.
Browne A., Developing language and literacy 3-8, Sage, Los Angeles-London-New Delhi- Singapore-Washington 2011.
Demel G., Elementy logopedii, WSiP, Warszawa 1987.
Dudel B., Istota i rodzaje kompetencji kluczowych [in:] Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej, edited by J. Uszyńska-Jarmoc, B. Dudel, M. Głoskowska-Sołdatow, Impuls, Kraków 2013.
A. Dyduchowa, B. Dyduch, M. Jędrychowska, Zadanie języka polskiego w szkole podstawowej [in:] Kompetencje szkolnego polonisty, edited by. B. Chrząstkowska, Warszawa 1999.
Głoskowska-Sołdatow M., Porozumiewanie się w języku ojczystym, [in:] Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej, edited by J. Uszyńska- Jarmoc, B. Dudel, M. Głoskowska-Sołdatow, Impuls, Kraków 2013.
Klus-Stańska D. (red.), (Anty)edukacja wczesnoszkolna, Impuls, Kraków 2015.
Komeński J. A., Wielka dydaktyka, Ossolineum, Wrocław 1956.
Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1996.
Milewski T., Językoznawstwo, PWN, Warszawa 2009.
Morreale S. P., Spitzberg B. H., Barge J. K., Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności, PWN, Warszawa 2008.
Radwiłowicz M., Morawska Z., Metodyka nauczania początkowego, WSiP, Warszawa 1990.
Surma B., Edukacja językowa w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 23(2012)1.
Więckowski R, Pedagogika wczesnoszkolna, WSiP, Warszawa 2004.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, PWN, Warszawa 2013.
Żytko M., Edukacja językowa w szkole – między dążeniem do formalizacji schematu a refleksją nad uczestnictwem w zdarzeniach komunikacyjnych [in:] (Anty)edukacja wczesnoszkolna, edited by D. Klus-Stańska, Impuls, Kraków 2015.
Żytko M., Pozwólmy dzieciom mówić i pisać: w kontekście badań umiejętności językowych trzecioklasistów, Centralna Komisja Egzaminacyjna, Warszawa 2010.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
