Uczeń jako podmiot i przedmiot działalności nauczyciela

Słowa kluczowe: podmiot, przedmiot, uczeń, nauczyciel, działalność nauczyciela

Abstrakt

Podejmowany w artykule temat podkreśla znaczenie antropologiczno-aksjologiczne i pedagogiczne oraz podmiotowe budowania relacji z uczniem, a także traktowania go jako podmiot i przedmiot oddziaływań wychowawczych, dydaktycznych itd. W kontekście podejmowanej problematyki pojawia się także specyficzne rozumienie przedmiotowego odniesienia do osoby, które niczego jej nie umniejsza jako wartości najwyższej. Analizując zagadnienie podmiotowości, nie można pominąć znaczenia norm i zasad moralnych stanowiących podstawę postępowania nauczyciela wobec ucznia. Są one budowane na fundamencie aksjologicznym, reprezentują określoną koncepcję wartości, hierarchię i ich system uznawany przez nauczyciela, który w swojej relacji z uczniem w mniejszym bądź większym stopniu kieruje się własnym światopoglądem moralnym. Można więc stwierdzić, że stosowane przez niego normy i zasady moralne wyrażają jego realną postawę moralną wobec wartości, wskazują na jakość wartościowania dokonywanych wyborów i podejmowanych decyzji. Dlatego też na podstawie stosowanych przez niego norm i zasad moralnych można ocenić, czy dane postępowanie ma wymiar podmiotowy oraz czy sięga źródła podmiotowości jego sprawcy i twórcy, który w sposób podmiotowy odnosi się do przedmiotu swoich działań, czyli ucznia. Rozumienie przedmiotowego traktowania ucznia nie deprecjonuje jego godności. Do opracowania przedstawionego materiału zastosowano metodę analityczno-syntetyczną i heurystyczną. Jest odpowiedzią na problem badawczy zawarty w pytaniu: Jak przedstawia się rozumienie podmiotowo-przedmiotowego traktowania ucznia z perspektywy antropologiczno-pedagogicznej zdeterminowanej aksjologicznie? Odpowiedź na nie znajduje wyraz w analizie podejścia podmiotowego i przedmiotowego do ucznia w działalności nauczyciela budującego osobową relację z uczniem.

Bibliografia

Czerepaniak-Walczak M., Podmiotowość jako kategoria pedagogiczna i edukacyjna, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.

Dąbrowski K., Osobowość i jej kształtowanie poprzez dezintegrację pozytywną, Wyd. OHPLZ, Lublin 1975.

Fasko D. Jr., Education and creativity, „Creativity Research Journal” Vol. 13, 2000-2001, No 3&4.

Gurycka A., Podmiotowość – postulat dla wychowania, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.

Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, WSiP, Warszawa 1999.

Kowalski M., Falcman D., Świadomość aksjologiczna i podmiotowość etyczna. Analizy i impresje, Impuls, Kraków 2010.

Kujawiński J., Ewolucja szkoły i jej współczesna wizja, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2010.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wyd. Salezjańskie, Warszawa 2000.

Łobocki M., Możliwości i granice podmiotowego traktowania uczniów w wychowaniu, [w:] Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością, red. E. Kubiak-Szymborska, Wyd. Wers, Bydgoszcz 1999.

Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Wyd. KUL, Lublin 1999.

Pieter J., Oceny i wartości, Wyd. „Śląsk”, Katowice 1973.

Pilch T., Spory o szkołę, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 1999.

Szymańska M., Funkcja rozpoznawcza miłości wychowawczej, [w:] Mały słownik aksjologiczny, red. Z. Struzik, D. Żukowska-Gardzińska, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2013.

Szymańska M., Miłość wychowawcza, [w:] Mały słownik aksjologiczny, red. Z. Struzik, D. Żukowska-Gardzińska, Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2013.

McWhinney W., Markos L., Transformative education. Across the threshold, „Journal of Transformative Education” Vol. 1, 2003, No 1.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.

Wojtyła K., Osoba i czyn, Wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000.

Wysocka E., Diagnostyka pedagogiczna. Nowe obszary i rozwiązania, Impuls, Kraków 2013.

Opublikowane
2016-07-19
Jak cytować
Szymańska, M. (2016). Uczeń jako podmiot i przedmiot działalności nauczyciela. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(2(40), 57-70. https://doi.org/10.35765/eetp.2016.1140.04

Inne teksty tego samego autora