The Image of the Teacher in the Contemporary Polish Society

Keywords: the image of the teacher, the role of the teacher, expectations towards the teacher, the teaching profession

Abstract

This article consists of an analysis of the etiology of the social image of teachers in Poland, and it outlines this image using Polish research findings as a basis. The text thus constitutes an attempt to explain how teachers are perceived in Polish society, and what the origins of their image might be. The creation of the image of teachers is influenced by many factors, so reflection on this process must take into account not only any changes in social life, as well as the social and cultural background to this, but also any newly emerging expectations directed towards them. Furthermore, the process of analysing this must also include a number of different aspects involving a somewhat longer time-span.

This article in effect establishes a theoretical basis for the carrying out of similar empirical studies in the future, in that the texts analysed together lead one to conclude that the currently available research pertaining to this subject is incomplete and is often based on no more than surveys. The way teachers are perceived by society (their image) is related to the expectations people have of this occupation’s representatives – something which, in turn, is connected with understanding the role and function of teachers. The following considerations will determine the structure of this article: (1) the role and tasks of teachers earlier and in the present; (2) social expectations towards teachers; (3) factors influencing the social image of the teacher.

The analysis of books, combined with the available research findings, make it possible to identify a discrepancy between social expectations concerning the work of teachers and the capacities of the latter for meeting those expectations. This results from many different factors. It is influenced by social, organizational and subjective considerations relating to the selection of candidates as prospective teachers, the quality of the educational process and the (im)possibility of meeting requirements for this role that are inappropriate relative to the actual (subjective, organizational) opportunities for fulfilling them. It seems that the solution to the above-mentioned discrepancy will include, first of all, making such expectations more feasible – i.e. lowering the level of the social expectations directed towards teachers – and, secondly, redefining the role of the teacher.

References

Appelt K., Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] Psychologiczne portrety człowieka, red. A. Brzezińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.

Aronson E. i in., Psychologia społeczna – serce i umysł, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1997.

Bednarska M., Musiał E., O nauczycielu. Podręcznik do pedeutologii, ATUT, Wrocław 2012.

Dawid J.W., O duszy nauczycielstwa, opracował, wstępem i przypisami opatrzył oraz podał do druku E. Walewander, RW KUL, Lublin 2002.

Day Ch., Rozwój zawodowy nauczyciela. Uczenie się przez całe życie, (tłum.) J. Michalik, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.

Dąbrowska. E.T., Nauczycielu jaki jesteś?, WSP TWP, Warszawa 1999.

Dewey J., Moje pedagogiczne credo, „Żak”, Warszawa 2005.

Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III, M-O, red. T. Pilch, „Żak”, Warszawa 2003.

Key E., Stulecie dziecka, Nasza Księgarnia, Warszawa 1928.

Kurdybacha Ł., Zawód nauczyciela w ciągu wieków, Czytelnik, Warszawa 1948.

Kwaśnica R., Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczycieli w rozwoju, Wrocławska Oficyna Nauczycielska, Wrocław 1994.

Kwiatkowski S.M., Oczekiwania społeczne wobec nauczycieli – w kierunku szlachetnej utopii, [w:] Nauczyciel w świecie współczesnym, red. B. Muchacka, M. Szymański, „Impuls”, Kraków 2008.

Kwintylian M.F., Kształcenie mówcy, Księgi I, II i X, Żak, Warszawa 2002.

Murawska E., Być nauczycielem to znaczy mierzyć się z (nie)wykonalnymi zadaniami zawodowymi, [w:] Opieka – wychowanie – kształcenie. Moduły edukacyjne, red. W. Woronowich, D. Apanel, „Impuls”, Kraków 2010.

Murawska E., Społeczne oczekiwania wobec nauczyciela. Nauczyciel między tym, co możliwe, a tym, co niemożliwe…, [w:] Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne, red. D. Apanel, „Impuls”, Kraków 2009.

Nalaskowski A., Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 1997.

Nowosad I., Nauczyciel-wychowawca czasu polskich przełomów, „Impuls”, Kraków 2001.

Piramowicz G., Powinności nauczyciela oraz wybór mów i listów, oprac. i wstępem opatrzyła K. Mrozowiska, Ossolineum, DeAgostini, (Zakład Narodowy im. Ossolińskich), Wrocław 2005.

Platon, Państwo, ks. VII, IV, t. II, przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył W. Witwicki, Wyd. AFLA, Warszawa 1994.

Rowid H., Szkoła twórcza. Podstawy teoretyczne i drogi urzeczywistnienia nowej, Gebethner i Wolff, Kraków 1931.

Rutkowiak J., Etos nauczycielski jako zapoznana problematyka pedeutologiczna, „Kwartalnik Pedagogiczny” nr 1, 1991.

Szempruch J., Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, „Impuls”, Kraków 2013.

Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, WSiP, Warszawa 2001.

Waszyńska K., Woźniak A. , Społeczny kontekst zawodu nauczyciela. Analiza zasobów i trudności, [w:] Obraz szkoły i nauczyciela. Egzemplifikacje teoretyczne i empiryczne, red. E. Murawska, „Impuls”, Kraków 2010.

Wawrzyniak-Beszterda R., Doświadczenia komunikacyjne uczniów w czasie lekcji. Studium empiryczne, „Impuls”, Kraków 2002.

Śliwerski B., Nauczyciel jako zawód, http://oskko.edu.pl/kongres1/ materialy/BSliwerski-Kongres.pdf. (dostęp: 15.12.2013).

Wizerunek nauczyciela, www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/ K_173_12.PDF? (dostęp: 15.12.2013).

Published
2016-06-14
How to Cite
Królikowska, A., & Topij-Stempińska, B. (2016). The Image of the Teacher in the Contemporary Polish Society. Elementary Education in Theory and Practice, 9(31/1), 13-26. https://doi.org/10.35765/eetp.2014.0931.01