Co powiedziały mi skarpetki... wzór bohatera literackiego w prozie Justyny Bednarek

Słowa kluczowe: literatura dziecięca, proza Justyny Bednarek, przedmiot/rzecz, kontekst dydaktyczny

Abstrakt

Tekst dotyczy twórczości dla dzieci współczesnej polskiej pisarki – Justyny Bednarek. Badaczka zajęła się dwoma pierwszymi częściami cyklu o skarpetkach [część I: Niesamowite przygody 10 skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych) – 2015; część II: Nowe przygody skarpetek (jeszcze bardziej niesamowite) – 2017]. Podstawowym tematem jest ukazanie wzoru nowego bohatera literackiego w twórczości pisarki poprzez wyłonienie istotnych „prawd życiowych” reprezentowanych przez postaci skarpetek. Badaczka nawiązuje do refleksji nad przedmiotami w literaturze dziecięcej. Poszukuje kontekstów w pedagogice, psychoanalizie i kulturze. Stara się odkryć świat rzeczy pokazany w utworze poprzez losy poddanych personifikacji, tytułowych bohaterek. Interpretuje postać skarpetki, stworzonej przez Bednarek, widząc w niej wzór kulturowy dla współczesnych czytelników dziecięcych.

Biogram autora

Alicja Anna Ungeheuer-Gołąb, Uniwersytet Rzeszowski. Wydział Pedagogiczny

Alicja Ungeheuer-Gołąb – dr hab., prof. nadzw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, pedagog, instruktorka tańca, literaturoznawczyni, poetka pracuje na Wydziale Pedagogicznym UR. Należy do stowarzyszeń naukowych, jak: Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań nad Literaturą Dziecięcą – IRSCL (International Research Society for Children’s Literature); Polska Sekcja Stowarzyszenia Przyjaciół Książki dla Młodych – IBBY (International Board on Books for Young People – (członkini od 2010 r.). Należy do Komitetu Redakcyjnego serii wydawniczej „Biblioteki – Dzieci – Młodzież” Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Warszawie, jest członkinią Rady Naukowej czasopisma „Studia Biblioteczne UR”, oraz Rady Programowej serii Kultura – Przemiany – Edukacja wydawanej na Uniwersytecie Rzeszowskim, należy do Rady Programowej Polskiego Centrum Literatury Dziecięcej z siedzibą w Oświęcimu.

Jest autorką kilkudziesięciu artykułów oraz kilku książek z zakresu badań nad literaturą dziecięcą, jak: Poezja dzieciństwa, czyli droga ku wrażliwości, Rzeszów 1999;Tekst poetycki w edukacji estetycznej dziecka, Rzeszów 2007;Wzorce ruchowe utworów dla dzieci. O literaturze dziecięcej jako wędrówce, walce, tajemnicy, bezpiecznym miejscu i zabawie, Rzeszów 2009;Rozwój kontaktów małego dziecka z literaturą, Warszawa 2011;Literackie inspiracje przedszkolaka, Warszawa 2012;

Bibliografia

Baluch A. (1998). Czyta, nie czyta… (o dziecku literackim), Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.

Bauman Z. (2015). O przemijaniu trwania [w:] Śmieć w kulturze, red. K. Kulikowska, C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk: WN Katedra, s. 35–47.

Benedict R. (2008). Wzory kultury, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.

Bodei R. (2016). O życiu rzeczy, przeł. A. Bielak, Łódź: Przypis.

Bruner J.S. (1971). O poznawaniu, przeł. E. Krasińska, przedmowa B. Suchodolski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Estés C.P. (2001). Biegnąca z wilkami. Archetyp dzikiej kobiety w mitach i legendach, przeł. A. Cioch, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Golka M. (2015). Nadmiar i śmieć w kulturze, [w:] Śmieć w kulturze, red. K. Kulikowska, C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk: WN Katedra, s. 49–76.

Kondo M. (2015). Magia sprzątania. Japońska sztuka porządkowania i organizacji, Warszawa: MUZA.

Kopaliński W. (1999). Słownik symboli, [hasło: stopa], Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 402–404.

Kretek H. (2012). Teorie i stadia rozwoju moralnego dzieci i młodzieży, „Nauczyciel i Szkoła”, nr 1(51), s. 55–69.

Rąbkowska E. (2019). Kulturowe obrazy zwierząt w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży w perspektywie ‘animal studies’. Wybrane problemy, niepublikowana praca doktorska pisana pod kierunkiem Grzegorza Leszczyńskiego i Anny Barcz, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Shusterman R. (2010). Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki, Kraków: Univeristas.

Skowera M. (2019). W krainie odpadów. Wszystkie śmieci LonNiedynu Chiny Miéville’a, [w:] O czym mówią rzeczy? Świat przedmiotów w literaturze dziecięcej i młodzieżowej, red. A. Mik, M. Niewieczerzał, E. Rąbkowska, G. Leszczyński, Warszawa: Wydawnictwo SBP, s. 197–221.

Sławiński J. (1976). Słownik terminów literackich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Tylicka B. (1999). Bohaterowie naszych książek. Przewodnik po literaturze dla dzieci i młodzieży, Łódź: Wydawnictwo Literatura.

Ungeheuer-Gołąb A. (2009). Gdy króluje ars. Ikoniczne wzorce ruchowe jako warunki rozpoznania [w:] A. Ungeheuer-Gołąb, Wzorce ruchowe utworów dla dzieci. O literaturze dziecięcej jako wędrówce, walce, tajemnicy, bezpieczny miejscu i zabawie, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 201–300.

Willi J. (1996). Związek dwojga. Psychoanaliza pary, przeł. M. Szewcow-Szewczyk, Warszawa: Jacek Santorski & Co.

Bednarek J. (2015). Niesamowite przygody 10 skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych), il. Daniel de Latour, Warszawa: Poradnia K.

Bednarek J. (2017). Nowe przygody skarpetek (jeszcze bardziej niesamowite), il. Daniel de Latour, Warszawa: Poradnia K.

Opublikowane
2021-10-06
Jak cytować
Ungeheuer-Gołąb, A. A. (2021). Co powiedziały mi skarpetki. wzór bohatera literackiego w prozie Justyny Bednarek. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(4(62), 69-80. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1662.05