Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu - od eksperymentu do ścieżki uczenia się
Abstrakt
Artykuł został napisany w ramach projektu Erasmus+ „Kitchen Lab 4 Kids”. Celem prezentacji jest przedstawienie umiejętności STEM oraz ich związków z myśleniem naukowym. Umiejętności STEM zostały zdefiniowane jako ponadprzedmiotowe meta-kompetencje stanowiące podstawę procesu całożyciowego uczenia się, angażowane podczas rozwiązywania ważnych, międzydyscyplinarnych problemów, ale zarazem nie należące do żadnej konkretnej dyscypliny naukowej. Umiejętności te są często opisywane jako umiejętności XXI wieku niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju w nowoczesnym, nieprzewidywalnym i podlegającym gwałtownym zmianom społeczeństwie. Artykuł przekonuje, że rozwój takich umiejętności jest zakorzeniony we wczesnym dzieciństwie i powinien być wspierany w edukacji przedszkolnej z wykorzystaniem narzędzi i środków dostępnych w każdej przedszkolnej kuchni. Typowe „kuchenne” umiejętności, wykorzystywane w toku gotowania i przetwarzania żywności mają z natury naukowy charakter, ponieważ oparte są na rozumieniu fizycznych i chemicznych procesów i pojęć, np. odmierzaniu składników, rozumieniu proporcji między nimi, obserwowaniu zmian w stanie skupienia materii (przejścia od stanu stałego do ciekłego i odwrotnie), barwieniu żywności z wykorzystaniem naturalnych barwników, wykorzystywaniu fermentacji do pieczenia chleba etc. Rozumienie tych i podobnych im procesów może wspierać rozwój myślenia naukowego we wczesnym dzieciństwie.
Bibliografia
Brenneman, K. (2011). Assessment for preschool science learning and learning environments. „Early Childhood Research & Practice”, 13(1). Retrieved from
https://ecrp.illinois.edu/v13n1/brenneman.html Accessed 15,05.2021.
Brenneman K., Lange A., Nayfeld I. (2019). Integrating STEM into Preschool Education; Designing a Professional Development Model in Diverse Setting, „Early Childhood Education Journal” 57, 15-28, DOI: 10.1007/s10643-018-0912-z
Bruner J.S. (2006), Kultura edukacji, Warszawa: PWN
Brzezińska A.I., Matejczuk J., Nowotnik A. (2012). Wspomaganie rozwoju dzieci w wieku od 5 do 7 lat a ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami szkoły, „Edukacja” 1 (117), 7-22.
Clement, John (2000). "Model based learning as a key research area for science education". International Journal of Science Education. 22 (9): 1041–1053. doi:10.1080/095006900416901. S2CID 145367158.
Clements D.H., Sarama J. (2016), Math, Science, and Technology the Early Grades, „Future of Children” Vol. 26, No 2, p. 75-94, <https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1118544.pdf>, (dostęp dnia 10.11.2019).
Dilek H., Tasdemir A, Konca A.S., Baltic S. (2020), Preschool Children’s Science Motivation and Process Skills during Inquiry-Based STEM Activities, „Journal of Education in Science, Environment and Health” vol 6(2), DOI: 10.21891/jeseh.673901
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (1997).Dziecięca matematyka. Edukacja matematyczna dzieci w domu, w przedszkolu i szkole. WSiP: Warszawa.
Katz L. G. (2010), STEM in early years. SEED papers. Retrieved form: https://ecrp.illinois.edu/beyond/seed/katz.html , accessed 22.07.2021)
Kennedy T.J., Odell M.R.L. (2014), Engaging Students in STEM Education, „Science Education International”, Vol. 25, Issue 3, pp. 246-258.
Kuhn D., Dean D. Jr, (2004), Metacognition: A Bridge Between Cognitive Psychology and Educational Practice, „Theory into Practice”, Volume 43, Number 4, Autumn 2004
McClure E.R., Guernsey L., Clements D.H., Bales S.N., Nichols J., Kendall-Taylor N., Levine M.H., (2017), STEM Starts Early. Grounding science, technology, engineering, and math education in early childhood, The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop New America. <https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED574402.pdf>, dostęp dnia 18.05.2018.
Simoncini K., Lasen M. (2018). Ideas About STEM Among Australian Early Childhood Professionals: How Important is STEM in EarlyChildhood Education? „International Journal of Early Childhood” 50, 353–369.
White D.W. (2014), What is STEM education and why is it important, “Florida Association of Teacher Educators Journal”, Volume 1, Number 14, pp. 1-9, <http://www.fate1.org/journals/2014/white.pdf>, [dostęp: 12.07.2018].
Zdybel D. (2015). Metapoznanie – ukryty wymiar kompetencji kluczowych. [W:] Uszyńska-Jarmoc J., Bilewicz M. (red.). Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, ss. 54-70.
Copyright (c) 2021 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
