Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu - od eksperymentu do ścieżki uczenia się

Słowa kluczowe: STEM, edukacja przedszkolna, uczenie się przez odkrywanie, rozwiązywanie problemów, ścieżka edukacyjna

Abstrakt

Artykuł został napisany w ramach projektu Erasmus+ „Kitchen Lab 4 Kids”. Celem prezentacji jest przedstawienie umiejętności STEM oraz ich związków z myśleniem naukowym. Umiejętności STEM zostały zdefiniowane jako ponadprzedmiotowe meta-kompetencje stanowiące podstawę procesu całożyciowego uczenia się, angażowane podczas rozwiązywania ważnych, międzydyscyplinarnych problemów, ale zarazem nie należące do żadnej konkretnej dyscypliny naukowej. Umiejętności te są często opisywane jako umiejętności XXI wieku niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju w nowoczesnym, nieprzewidywalnym i podlegającym gwałtownym zmianom społeczeństwie. Artykuł przekonuje, że rozwój takich umiejętności jest zakorzeniony we wczesnym dzieciństwie i powinien być wspierany w edukacji przedszkolnej z wykorzystaniem narzędzi i środków dostępnych w każdej przedszkolnej kuchni. Typowe „kuchenne” umiejętności, wykorzystywane w toku gotowania i przetwarzania żywności mają z natury naukowy charakter, ponieważ oparte są na rozumieniu fizycznych i chemicznych procesów i pojęć, np. odmierzaniu składników, rozumieniu proporcji między nimi, obserwowaniu zmian w stanie skupienia materii (przejścia od stanu stałego do ciekłego i odwrotnie), barwieniu żywności z wykorzystaniem naturalnych barwników, wykorzystywaniu fermentacji do pieczenia chleba etc. Rozumienie tych i podobnych im procesów może wspierać rozwój myślenia naukowego we wczesnym dzieciństwie. 

Bibliografia

Brenneman, K. (2011). Assessment for preschool science learning and learning environments. „Early Childhood Research & Practice”, 13(1). Retrieved from

https://ecrp.illinois.edu/v13n1/brenneman.html Accessed 15,05.2021.

Brenneman K., Lange A., Nayfeld I. (2019). Integrating STEM into Preschool Education; Designing a Professional Development Model in Diverse Setting, „Early Childhood Education Journal” 57, 15-28, DOI: 10.1007/s10643-018-0912-z

Bruner J.S. (2006), Kultura edukacji, Warszawa: PWN

Brzezińska A.I., Matejczuk J., Nowotnik A. (2012). Wspomaganie rozwoju dzieci w wieku od 5 do 7 lat a ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami szkoły, „Edukacja” 1 (117), 7-22.

Clement, John (2000). "Model based learning as a key research area for science education". International Journal of Science Education. 22 (9): 1041–1053. doi:10.1080/095006900416901. S2CID 145367158.

Clements D.H., Sarama J. (2016), Math, Science, and Technology the Early Grades, „Future of Children” Vol. 26, No 2, p. 75-94, <https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1118544.pdf>, (dostęp dnia 10.11.2019).

Dilek H., Tasdemir A, Konca A.S., Baltic S. (2020), Preschool Children’s Science Motivation and Process Skills during Inquiry-Based STEM Activities, „Journal of Education in Science, Environment and Health” vol 6(2), DOI: 10.21891/jeseh.673901

Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (1997).Dziecięca matematyka. Edukacja matematyczna dzieci w domu, w przedszkolu i szkole. WSiP: Warszawa.

Katz L. G. (2010), STEM in early years. SEED papers. Retrieved form: https://ecrp.illinois.edu/beyond/seed/katz.html , accessed 22.07.2021)

Kennedy T.J., Odell M.R.L. (2014), Engaging Students in STEM Education, „Science Education International”, Vol. 25, Issue 3, pp. 246-258.

Kuhn D., Dean D. Jr, (2004), Metacognition: A Bridge Between Cognitive Psychology and Educational Practice, „Theory into Practice”, Volume 43, Number 4, Autumn 2004

McClure E.R., Guernsey L., Clements D.H., Bales S.N., Nichols J., Kendall-Taylor N., Levine M.H., (2017), STEM Starts Early. Grounding science, technology, engineering, and math education in early childhood, The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop New America. <https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED574402.pdf>, dostęp dnia 18.05.2018.

Simoncini K., Lasen M. (2018). Ideas About STEM Among Australian Early Childhood Professionals: How Important is STEM in EarlyChildhood Education? „International Journal of Early Childhood” 50, 353–369.

White D.W. (2014), What is STEM education and why is it important, “Florida Association of Teacher Educators Journal”, Volume 1, Number 14, pp. 1-9, <http://www.fate1.org/journals/2014/white.pdf>, [dostęp: 12.07.2018].

Zdybel D. (2015). Metapoznanie – ukryty wymiar kompetencji kluczowych. [W:] Uszyńska-Jarmoc J., Bilewicz M. (red.). Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, ss. 54-70.

Opublikowane
2021-11-15
Jak cytować
Zdybel, D. (2021). Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu - od eksperymentu do ścieżki uczenia się. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(5 (63), 53-67. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1663.04